30 мамыр 2014 | 13:06

ХХІ ғасырдың геноциді – бала саудасы

Қазаққа жат қылық – бала сату, соңғы кездері елімізде үдеп тұр. «Заманы осы болса қайтеді» десіп, бізде оған тосырқап қарап жатқан ешкім жоқ. Бірақ сол заманның туған баласын ата-анасы ырқынан тыс айыратын аяр қауқары барын көп қазақ біле бермейді, содан кейін де бейқам сынды. Әйтпесе ювенальдық, яғни бала құқығын қорғайды деп жүрген халықаралық заңнамамыз, керісінше батыстың әлсіз қоғамды азғындаушы террор тетігі боп шығуда. Сондықтан бүгіндері әлеуметтіктен үлкен саяси дауға айналған бұл мәселе оңайшылықпен шешілмейтінін байқатып тұр...

Қазаққа жат қылық – бала сату, соңғы кездері елімізде үдеп тұр. «Заманы осы болса қайтеді» десіп, бізде оған тосырқап қарап жатқан ешкім жоқ. Бірақ сол заманның туған баласын ата-анасы ырқынан тыс айыратын аяр қауқары барын көп қазақ біле бермейді, содан кейін де бейқам сынды. Әйтпесе ювенальдық, яғни бала құқығын қорғайды деп жүрген халықаралық заңнамамыз, керісінше батыстың әлсіз қоғамды азғындаушы террор тетігі боп шығуда. Сондықтан бүгіндері әлеуметтіктен үлкен саяси дауға айналған бұл мәселе оңайшылықпен шешілмейтінін байқатып тұр...

30 жыл бойына үнсіздік сақтаған Еуропаның әйелдері соңғы кездері ғана ішкі запыранын сыртқа шығарып, әлемге бар құпиясын жайып салуда. «Бала – бауыр еті» демекші, Батыста баласын тартып алған билігіне қарсы келуде ана байғұс шарасыздық танытып, ах ұруда. Өйткені Еуропа мемлекеттерінде дүниеге сәби әкелген ананың баласына қатысты екі құқығы бар. Біріншісі – туу құқығы. Екіншісі – бала тәрбиелеу құқығы. Екеуі де зор талаптар мен заңдық шектеуден тұрады. Еуропада бала көтерген күннен бастап жүкті әйел тіркеуге алынып, жіті бақылауға алынады. Мәселен, жүкті әйелде түсік тастау қаупі туындаса, онда батыстың дәрігерлері әй-шайға қарамайды, баланы алдыртып тастайды, тіпті туу мерзімі жақындап тұрғанын да есепке алмайды. Себебі, біріншіден, ана денсаулығына қауіп төнбейді, екіншіден, дүниеге «сапасыз» сәби келмейді деп есептеледі. Ал бізде дүниеге сәби әкелгенше дәрігерге тіркелудің өзін ойламайтындар да бар, оны тіркейін деп іздеп, басын ауыртып жатқандар да жоқ. Ал түсік тастау қаупі туындаса, елімізде шарананы соңына дейін сақтап қалуға бар медициналық мүмкіндік жасалады. Әрине, бұл бұған дейінгісі, ал бүгінгі жайт бұлыңғырлау екені анық. Соңғы кездері бізде ана мен бала өлімі жиі тіркелуде. Онда да көбіне ауруханаға барғанда айырылып қалып жатамыз. Бұл да көп күдік тудыратын мәселе. Бәрінен масқарасы, ювенальдық құқық бетпердесінің ар жағында үлкен азғындықтың тұрғандығы: бала тууды шектеу, баланы алдыртып тастауға оң ықпал ету, баланы тауар ретінде түрлі мақсатқа пайдалану. Мүмкін бір жыныстағылардың отбасы құра беретін мемлекет билігіндегілердің сәбиге деген мұндай қатыгез қарым-қатынасы қалыпты да шығар. Құдай оның бетін әрі қылсын, мұндайды бізге жақындатпасын дегіңіз келеді. Алайда біз осы негіздегі халықаралық заңнаманы ратификациялап қойған ел екенімізді естен шығармалық. Одан зардап шегушілер жоқ емес, бар, әсіресе әлеуметтік осал топтар. Бірақ цифрі, әзірге батыстағыдай көп көлемде емес. Батыста ана бала тәрбиесіне лайық екенін үнемі дәлелдеп отыруы керек. Әйтпегенде соттың шешімінсіз мемлекеттік мекеме ата-анасы жанында жүрген баланы бір күні кеп «тәркілеп» алып кетуге құқылы. Ата-ананың бірінің маскүнемдігі немесе тағы басқа әлеуметтік себеп – зор факті. Мұндайда ешқандай дау жоқ. Бала мемлекеттікі болады. Ал ата-ананың бірі баласына зекіп немесе «тәртіптеймін» деп біздегідей құйрығынан тартып жіберсе бұл отбасыны бала құқығынан айыруға негізді факті бола алады.

Толық нұсқасын "Алаш айнасы" сайтынан қараңыз