МӘМС

Павлодарлық 25 жастағы Махаббат Шапулина басы ауырғаны үдей түсіп, бастапқыда оны мигрень деп ойлағанын айтады. Кейін ауырғаны күшейіп, қолының жансызданғаны дабыл қағуға себеп болды. Ауруханада оған сирек кездесетін ауру – Арнольд-Киари аномалиясы диагнозы қойылды. Бұл – мидың дамуындағы туа біткен патология, онда мидың кейбір бөліктері шүйде сүйегіндегі тесікке ығысады.

Биыл жоғары технологиялық медициналық көмекке (ЖТМК) бөлінген қаржы 11%-ға өсті. ЖТМК – бұл ғылыми технологияларды, инновациялық және бірегей диагностика мен емдеу әдістерін қолдана отырып көрсетілетін медициналық көмек.

2020 жылдан 2023 жылға дейін ЖТМК-ға бөлінген жалпы қаражат көлемі 227 миллиард теңге болды. 2024 жылы осы мақсаттарға шамамен 80 миллиард теңге бөлінді.

Тәжірибе көрсеткендей, МӘМС жүйесі енгізілгелі күрделі ота жасатуға жүгінушілер саны артып, халыққа қолжетімді бола түсті. Бүгінде Қазақстаннан шықпай, ортақ жауапкершілік жүйесі бойынша келесі қымбат оталарды жасатуға болады.

Сізді операцияға емдеуші дәрігеріңіз ғана жібере алады.

Мысалды қарастырайық: сізді белгілі бір симптомдар мазалайды делік. Алдымен өзіңіздің учаскелік дәрігеріңіздің қабылдауына жазылу керек. Дәрігер сізді қарап, қажетті тексерулерді тағайындайды және қажет болған жағдайда салалық маманға жібереді. Егер маманның қорытындысы бойынша сізге хирургиялық көмек қажет екені анықталса, құжаттарыңызды арнайы комиссияның қарауына жібереді. Оң шешім қабылданған жағдайда сізді Емдеуге жатқызу бюросы порталына тіркеп, стационарға жолдама береді. Айта кетерлігі, өз қалаңыз бойынша ғана емес, Астанада немесе Алматыда болуы мүмкін.

2023 жылы ЖТМК аясында 115 жеткізуші операция жасады. Биыл олардың саны 123-ке жетті. Бүгінде Қазақстанда 70-тен аса жоғары технологиялық көмек түрі қолжетімді, 13 801 адам ота жасатты.

Қай аймақтарда жоғары технологиялық қызметтер көрсетіледі?

Қалған 56%-ы Қазақстанның облыс орталықтарында орналасқан.
Егер осы ауруханаларда көрсетілген қызметтер санын бөліп қарайтын болсақ, 2023 жылы мегаполистер – көшбасшы қалалар сапында - 88%.

Бұл теңсіздік миллионнан аса халқы бар қалалардағы халық санымен ғана емес, сонымен қатар ауруханалардың жабдықталуына да байланысты. Дегенмен өңірлер МӘМС шеңберінде қамтылған.

Бүгінде Қазақстанда медицина қарқынды дамып келеді. Қазақстандық дәрігерлер бірегей операциялар жасап, адамдардың өмірін сақтап, алғысқа бөленіп жүр.

Елімізде көрсетілмейтін жоғары технологиялық көмекті пациенттер шетелде де ала алады. Сондай-ақ қажет болған жағдайда қазақстандықтарды емдеу үшін шетелдік мамандарды елімізге шақыру мүмкіндігі де қарастырылған.

Биылғы жылдың 10 айында шетелге емделуге 70 пациент жіберіліп, оған 1 миллиард 13 миллион теңге төленді. Ал шетелдік мамандарды тарта отырып өткізілген мастер-кластар аясында отандық клиникаларда 8 пациент ем қабылдады, оған 145,5 миллион теңге бөлінді.

Шетелде кімдер емделе алады?

• 18 жасқа дейінгі балалар – Қазақстан Республикасында жасалмайтын жоғары технологиялық медициналық көмекке көрсеткіштер болғанда;

• Ересектер – Қазақстан Республикасының азаматтары шетелге емделуге жіберілетін аурулар тізбесіне сәйкес;

• Күш құрылымдарының қызметкерлері – қызмет барысында ауыр жарақат алған жағдайда (ерекше жағдайларда ҚР Президенті немесе ҚР премьер-министрінің тапсырмасы бойынша).

Бұл қалай жүзеге асады?

Қажетті медициналық құжаттардың толық пакеті берілгеннен кейін Әлеуметтік медициналық сақтандыру қоры 20 күн ішінде шетелдік мамандандырылған медициналық мекемелерден барлық қызмет құнын көрсететін емдеу бағдарламасын сұратады. Кейін алынған ұсыныстар салалық мамандарға клиниканың барлық талапқа және емдеу бағдарламасына сәйкестігін қарастыру және шешім қабылдау үшін жіберіледі. Қарастыру нәтижелері мен ұсыныстар түпкілікті шешім қабылдау үшін Сараптама комиссиясына беріледі.

Бюджеттен бөлінген қаражат есебінен шетелдік емхана қызметтері, пациент және қажет болған жағдайда бірге еріп баратын адам үшін белгіленген жерге дейінгі көлік/ұшақ шығындары төленеді.

Айта кету керек, өз еркімен шетелге емделуге барған жағдайда азаматтардың жұмсаған қаражаты өтелмейді.

Кей жағдайларда Сараптама комиссиясының отырысы шұғыл түрде өткізіледі.
Мысалы, 2024 жылы несеп-жыныс жүйесінде көптеген туабітті ақау бар 15 жастағы қыздың жағдайы оңтайлы шешілді. Оған Қазақстанда бірнеше рет көмектесуге тырысты. Балаға күрделі көп сатылы операция жасау қажет болды. Бұндай операция тек шетелде ғана жасалады. Оқиғаның ерекше тұсы сол, қазақстандыққа ота жасауы тиіс үш еуропалық мемлекеттің үш дәрігері бір уақытта Сербия клиникасына жиналуы керек еді. Себебі ол жерде қажетті жабдықтар болды. Әрбір хирург өз елінде ерекше маман және сұранысқа ие, бұл оларға қолайлы кесте жасау мүмкіндігін қиындатты.

Бақытқа орай, операция сәтті жасалды. Қыз Қазақстанға қайтып оралып, оңалтудан өтеді. Оның емінің құны 59 мың еуро болды. Бұл қаражатты Қор ТМККК қаражаты есебінен төледі.

Денсаулық сақтау министрлігінің баспасөз қызметі 2012 жылдан 2023 жылдың тамызына дейін Қазақстанда 2 475 ағза трансплантациясы жасалғанын хабарлады. Оның ішінде тірі кезіндегі донорлардан – 83,4%, қайтыс болған донорлардан 16,6%.

Ағза трансплантациясын жасау қажеттілігі туралы шешімді әртүрлі мамандардан құралған арнайы медициналық топ қабылдайды. Егер медициналық топ трансплантацияның қажет екенін растаған жағдайда ақпарат трансплантация үйлестірушілеріне жіберіледі. Пациент күту тізіміне енгізіліп, қайтыс болған донордан сәйкес ағза немесе ұлпа табылғанға дейін тізімде болады.

58 жастағы Кеңесбай Дәрменов көп жыл бойы жүрек ауруынан зардап шегіп келді. Оның жүрегі одан әрі нашарлай бастағанда дәрігерлер ер адамға орган трансплантациясы қажет деп шешім қабылдады.

Жүрек трансплантациясы ең күрделі әрі қауіпті хирургиялық операциялардың бірі, бұл процесс кезінде органды қабылдамау қаупі бар.

Алайда Шымкенттегі заманауи кардиологиялық орталықтың дәрігерлері операцияны өте сәтті орындады. Кардиохирург Дархан Сүйгенбаевтың айтуынша, қазіргі уақытта пациенттің жүрек ырғағы қалыпқа келтірілді, орган толықтай орнығып, аурудың белгілері толығымен жойылды. Енді ер адамды ұзақмерзімді оңалту курсы күтіп тұр.

Қазақстанда әр алтыншы отбасы бала сүюді армандайды. Нәтижесінде көбі қосалқы репродуктивтік технологияларға жүгінеді. Бұндай әдістердің бірі – экстракорпоральды ұрықтандыру (ЭКҰ), ол отбасылық жұптарға ата-ана болуға мүмкіндік сыйлайды.

Қазақстанда ЭКҰ бедеулікпен күресте маңызды құралға айналды. Алайда мұндай процедураны әр отбасының қалтасы көтере бермейді. ЭКҰ шамамен бір жарым миллион теңге тұрады. Бірақ сақтандырылған азаматтар бұл мүмкіндікті медициналық сақтандыру жүйесі арқылы жүзеге асырылатын "Аңсаған сәби" бағдарламасы арқасында пайдалана алады.

МӘМС бойынша бір адамға орта есеппен 1 миллион теңге бөлінеді. Шығындардың басым бөлігі гормоналды препараттарға, фолликулдарды ынталандыруға арналған трансвагиналды пункцияға және ұрықтандыру процедурасына жұмсалады.

"Аңсаған сәби" бағдарламасының арқасында ЭКҰ қызметтерінің саны 7 есе артты. Енді жыл сайын МӘМС аясында 7 мың ЭКҰ протоколына қаржыландыру бөлінеді. Осылайша, заманауи репродуктивтік технологиялар бала сүюді армандайтын жұптар үшін қолжетімді бола түсті.

2020 жылдан бастап медициналық оңалту және сауықтыру МӘМС пакетіне кіреді. 2024 жылы ел бойынша оңалтуға 81 миллиард теңгеден аса қаржы бөлінді. Процедуралар Қазақстанның барлық өңірінде орналасқан 757 мекемеде жүргізіледі.

Оңалтудан қашан өтуге болады?

• негізгі немесе созылмалы ауруды емдеу кезінде;
• ауыр жағдайлардан кейін;
• кейбір оталардан кейін;
• жарақат алғаннан кейін;
• өмір сүру қабілетін шектейтін жағдайларда.

Медициналық оңалтудан өту үшін тіркелген медициналық ұйымдағы учаскелік дәрігерге жүгінуіңіз керек. Ол сізді реабилитолог-дәрігерге немесе көпсалалы мамандар тобына кеңес алуға жібереді.

2024 жылдың 6 айында шамамен 4,9 миллион қызмет көрсетілді, оның ішінде 2,2 миллионнан астамы балаларға.