Финляндия

Қысқаша мәлімет

Орналасуы: Солтүстік Еуропада орналасқан мемлекет
Астанасы: Хельсинки
Ірі қалалары: Эспоо, Тампере, Вантаа, Турку, Оулу
Жер көлемі: 338 430,53 шаршы шақырым
Телефон коды: +358
Қазақстанмен уақыт айырмашылығы: -3 сағат
Сағаттық белдеуі: (GMT+3)
Виза: Шенген
Тілі: фин, швед
Валютасы: еуро
Халқы: 2019 жылы 5,518 миллион адам
Діни сенімдері: лютеран, православ
Жол қозғалысы: оң жақты қозғалыс
Тоқ көзінің түрі: C, F. 230 В, 50 Гц

Финляндия географиясы мен климаты

Финляндия солтүстік Еуропада орналасқандықтан территориясының көп бөлігі Арктика белдеуі (25 пайыз) арқылы өтеді. Құрлықта Швециямен (шекара ұзындығы 586 шақырым), Норвегиямен (716 шақырым) және Ресеймен (1265 шақырым), ал теңіз арқылы Эстониямен Фин шығанағы және Швециямен Ботния шығанағы арқылы шектеседі.

Сыртқы жағалық сызықтың ұзындығы 1 100 шақырымға тең. Жағалық сызықтың ұзындығы (аралдарды қоспағанда) 46 000 шақырым. Жағалау аймағында 81 000-ға жуық арал (аудандары 100 шаршы метрден асатын) бар.

Финляндияның қысы қарлы, жазы жылы. Қыста орташа температура оңтүстігінде -3 градустан солтүстікке қарай -15 градус аралығында болады. Қыста полярлық түн еліміздің солтүстігінде түсіп, оңтүстікке қарай шамамен 15:00-де қараңғы түседі. Жазда ауа +30 градус дейін жылынады, ең ыстық ай - шілде. Оңтүстік және шығыста климаты континенталды және қоңыржай теңіздік, солтүстігінде - арктикалық.

Финляндия экономикасы

Финляндия - жоғарғы дамыған индустриалды-аграрлы ел. Финляндия экономикасының негізгі салалары елдің орман қорына негізделе қалыптасқан. Финляндия -дүние жүзіндегі ағаш өнімдерін экспортқа шығарушы басты елдірдің бірі. Қағаз бен қатты қағазды сыртқа шығару жөнінен Финляндия әлемде 2-орын (Канададан кейін), целлюлоза мен тілінген тақтай шығарудан 4-орын алады.

Экономикасының негізгі салалары: машина жасау, кеме жасау, негізінен мұзжарғыштар (әлемде 1-орын), теңіз буксирлері, паромдар, целлюлоза-қағаз, ағаш өңдеу, қара және түсті металлургия, химия, тоқыма, тігін, тамақ, тау-кен, мұнай өңдеу, отын-энергетика, электроника, т.б. Машина жасауда швед капиталы, мұнайда америка және ағылшын-голланд капиталының ықпалы басым. Темір, титан-магний, мыс, мырыш, никель, шойын, болат, хром, (әлемдегі ең ірі кен) орны, қорғасын, гранит, мәрмәр, кобальт өндіру жақсы дамыған.

Электр қуатының жан басына шыққандағы мөлшері бойынша Финляндия дүние жүзіндегі алдыңғы бес мемлекеттің қатарына кіреді. Теңізде жүзу мен балық аулау маңызды рөл атқарады. Ауыл шаруалшылығында етті-сүтті ірі қара мен қой өсіру басым. Сонымен қатар шошқа, құс бұғы өсіріледі.

Егіншілік мал шаруашылығына қосалқы сала ретінде қалыптасқан. Бидай, қара бидай, арпа, сұлы, картоп, мал азық дақылдары, шөп егіледі. Елдің солтүстік бөлігінде бұғы шаруашылығы дамыған. Ірі теңіз порттары- Хельсинки, Турку, Котка, Пори, мұнай порттары - Шельдвиг, Нантали. Швеция, Эстония, Польша, Германиямен арада паром жүреді. Туризм дамыған.

Сыртқы ағаш және ағаш өңдеу өнеркәсібі өнімдерін, кеме (мұзағаштар, теңіз буксирлері), целлюлоза-қағаз өнеркәсібі жабдықтарын, электр техникалық бұйымдарын, қара және түсті металдар, машина мен жабдықтар, химия, жеңіл және тамақ өнеркәсібтері өнімдерін, спорт шаңғыларын шығарады. Импорттың негізін сұйық отын, ядролық жанармай, табиғи газ, көмір құрайды. Ұлттық жиынтық өнімінің жан басына шаққандағы мөлшері 24400 АҚШ долларына тең. Негізгі сауда серіктестері: Еуро Одағы елдері, АҚШ, Жапония, Норвегия, Ресей.

Финляндия тарихы

Тарихқа дейінгі кезеңді айтпағанда, ХХ ғасырға дейін Финляндия қуатты еуропалық державалардың саяси ойындарында оңай олжа болды деп айтуға болады. Мәселен, XI ғасырда Финляндия жерін Новгородтың басқыншылығынан қорғану мақсатында шведтер өз жеріне қосып алды. Бірнеше ғасырлар бойы Финляндия католиктік, сосын протестантық Швецияның қол астында болды. 1595 жылдан бастап Ұлы Финлинядия герцогы деп атана бастады. 1 наурыз 1753 жылы герцогтың барлық территориясында юлиан күнтізбесінен жаңа григориан күнтізбесіне ауысады.

Ал 1809 жылы Ресей империясы Финляндияны тартып алып, кейінірек ол елге автономия мәртебесін берді. ХХ ғасырдың басында мемлекет тәуелсіздікке қол жеткізіп қана қоймай, бірнеше соғыстарды бастан өткерді, олар: азаматтық соғыс және үш бірдей кеңес-фин соғысы (1918, 1921 және 1939).

1840 жылдан бастап, Николай I кезінде билікте білім беру саласындағы реформалар Князьдігінде жүзеге асырыла бастады. Осыдан кейін жергілікті мектептерде фин тілін оқытуға рұқсат берілді. Жоғары рұқсат ұлттық тілдерде діни, тарихи және экономикалық әдебиеттерді басып шығару үшін берілді. Бұл саясат Император Александр II астында жүзеге асырылды. 1858 жылы фин тілінде жүргізілген бірінші лицей пайда болды.
Финляндия Екінші дүниежүзілік соғыста Германия жағында болды, негізінен, Еуропада соғыс басталмай тұрып Финляндия бейтараптығын жариялаған еді. Бұл күтпеген шешімнің себебі Финляндияның қысқы науқанында жеңілгені үшін КСРО-ны кешіре алмады және жасырын түрде бұрын жоғалтқан Карелияны қайтаруға үміттенді. Бірақ, үміт ақталмады: фашизм жеңілгеннен кейін, жерді қайтарып алу туралы дау аяқталған еді.

Бүгінгі таңда Финляндия - парламенттік-президенттік республика, Еуропалық Одақтың белсенді мүшесі және өнеркәсіптік және ауылшаруашылық өнімдерінің, сонымен қатар туризмнің экспортымен өмір сүретін өзін-өзі қамтамасыз ететін мемлекет. 5 ақпан 2012 жылдан бастап президент Саули Нийнисте елді басқарады. Солтүстік паспорт одағы (1952), Солтүстік кеңес (1956), Еуропа одағы (1995) және Шенген келісімі (1996) сынды одақтарға мүше. 6 желтоқсан 1917 жылдан бастап тәуелсіз ел болып саналады. Әрине, Финляндияның Норвегияға жетуге әлі алыстау, әрине, (мемлекеттің әлі күнге дейін сыртқы несие берушілер алдындағы қарызы бар), дегенмен, елдегі өмір сапасы лайықты деңгейді көрсетеді.

Қазақстандық туристер үшін Финляндия қаншалықты тартымды?

Финляндиядағы қонақүйлерде ресми "жұлдызды" санат жоқ: рейтингтер турагенттіктердің субъективті бағалауларына негізделеді. Дегенмен, оның артықшылықтары бар: адал бәсекелестік жағдайында, тіпті 2 жұлдызды қонақүйлер де лайықты қызмет көрсету деңгейін сақтайды.

Хельсинкиде жатақхана 55 еуродан, 3 жұлдызды қонақүйде 70 еуродан, 5 жұлдыздыда 85 еуродан тұрады. Левиде төрт жұлдызды қонақүйлердегі нөмірлер күніне 78 еуро тұрады. Рованиемиде сіз жатақханада 49 еуроға, 85 еуроға 3 жұлдызды немесе күніне 130 еуроға 5 жұлдызды қонақүйде тұра аласыз. Лагерьлерде бір түнде коттеджді бір аптаға жалға алу - орташа есеппен 15-20 еуро (бір үй үшін 45-60 еуро) - 700 еуродан тұрады.

Финляндияның көлдерінің жағасында салынған көптеген санаторий-мейманханалар туристер арасында жақсы танымал. Мұнда сіз өз тәніңіз бен жаныңызды сергітетін керемет демалысты бастан өткізесіз.
Егер сіз тұруды үнемдегіңіз келсе, лагерьлерді таңдаңыз (Финляндияда олардың саны 350-ден асады) немесе барлық ірі қалаларда ашылған хостелдерді таңдауға болады.

Финляндияға қалай жетуге болады?

Сіз Алматыдан Финляндияға тікелей рейс, ауысымдық рейс немесе чартер арқылы жете аласыз. Ауысымдық рейс әдетте тікелей рейске қарағанда арзанырақ түседі. Баға динамикасы келесідей: Финляндияға билеттерді жолға шығардан екі ай бұрын сатып алған дұрыс, кейінірек ол тек қымбатқа түседі.

Финляндиядағы көлік қозғалысы

Хельсинкиде автобустар, трамвайлар және метро желісі бар. Билеттер барлық көлік түрлеріне жарамды және кассаларда, сауда автоматтарында, газет дүкендерінде және жүргізушілерде сатылады. Бір билет бағасы 3,20 еуро, күнделікті билет 9 еуро, 3 күнге 18 еуро тұрады.

Финляндиядағы барлық таксилер есептегіштермен және кассалық аппараттармен жабдықталған, жолаушыларды қабылдауға дайын екендігі төбесіндегі сары белгімен белгіленеді. Саяхат құны тәулік уақыты, аптаның күні және басқа да факторларға байланысты. Орташа алғанда, отыру құны 6-9 еуро, әрбір келесі км үшін - 1,43 еуродан алады. Әуежайдан қала орталығына тасымалдау - 48 еуро. Көлемі үлкен жүк болған жағдайда ертерек брондауқажет және қосымша ақы төленеді.

Екі дөңгелекті көлікті сүйетіндер CityBike қызметін бағалайды: Хельсинки қаласының орталығында велосипед тұрақтары бар, онда сіз 2 еуро төлеп, жылы мезгілде велосипед жалдай аласыз. Қала маңында және басқа қалаларда жалға алу күніне 10-15 еуро болады.

Финляндияда қайда баруға болады?

"Мың көлді ел" деп те атайтын Финляндияның осынау әсем солтүстік табиғатымен, мұзды қонақүйлері мен ыстық моншасы, тау шаңғысы курорты мен дәмі тіл үйірер балық тағамдарымен туристерді қызықтырмай қоймайды. Санта Клауспен бірге Жаңа жыл, қызықты балық аулау және Балтық жағалауындағы саяхаттар - мұның бәрі де Финляндия жайлы.

Жалпы, туристер Финляндияға қыста көптеген себептермен барады. Мысалы, Жаңа жылды бүкіл отбасымен бірге ертегідегідей бұғылармен және әйгілі Санта Клауспен қарсы алу үшін барады. Кейбіреулер әдемі қысқы орманның таңғажайып көрінісінде сондағы кішкентай үйлер де тұрғысы келсе, енді біреулері қатып қалған өзен-көлдің мұзайдынында сырғанауға, солтүстік сәулесін тамашалауға және ыстық моншада демалуға барады екен.

Астанасы - Хельсинки қаласы басты мегаполис болса да, сүйкімді еуропалық провинцияның бейнесін сақтаған. Бұл таңғажайып ландшафттардың мекені: мұнда Фин шығанағының әсем табиғаты және ну ормандар, неоклассикалық архитектуралық ғимараттар бар. Негізгі назар аударарлық орындардың қатарына Свеаборг ортағасырлық бекінісі, жартаста ойылып салынған Темппелиаукио шіркеуі және Алексантеринкату сауда көшесі кіреді. Сонымен қатар, қалада көптеген мұражайлар бар.

Финляндияда туристерді қызықтыратын басқа да ірі қалалар жетерлік. Каллавеси көлімен қоршалған Куопио қаласы табиғи демалыс үшін өте қолайлы жер. Тампере 200-ге жуық көлдердің тізбегінде орналасқан, жағажайларда демалуды экскурсиямен біріктіруге болады: көне сарайға ұқсайтын Кафедралды шіркеудің өзі неге тұрады?! Жазда Туркуға барған дұрыс: шулы фестивальдерде рок пен джаз тыңдап, жәрмеңкелерде серуендеп, мерекелік көңіл-күйге бөленуге болады.

Қарлы Финляндияда көптеген тау шаңғысы курорттары бар. Финляндияда сноубордшыларға арналған туннелі бар Вуокатти, гондола қанатты жолы бар Леви, слаломның көне мектебі бар Куусамо-Рука, таза қарлы жамылғылы Пальякка және экстремалды беткейлері бар Пяха туристер арасында өте танымал.

Аланд аралдары балық аулауды сүйетіндер үшін нағыз жұмақ. Санта Клаустың туған жері - Лапландияны барлық жастағы туристер жақсы көреді. Оның астанасы Рованиемиде сіз қысқы сиқыршының резиденциясында ертегі әлемінде болғандай күй кешесіз, және одан кем түспейтін "Арктикум" орталығында ертегідей ғажайыптарға куә боласыз.

Финляндия асханасы

Картоп, ысталған лосось және майшабақ, көкөністер мен қара бидай наны, салаки сынды ұсақ балықтар - бұл фин асханасының тағамдары. Финдер ет тағамдарын да ұнатады: мейрамхананың мәзірінде және үй үстелінде әрдайым бұқтырылған ет, шұжық бар, сонымен қатар құмараға бұқтырылған ет сияқты қарапайым да, дәмді нұсқалары бар. Экзотикалық және күрделі аспаздық комбинациялар жоқ, бірақ бәрі жаңа піскен, сапалы және табиғи болып келеді.

Финдер өздерінің ұлттық тағамдарын мақтан тұтады, сондықтан ұлттық тағамдары бар мейрамханалар барлық жерде кең таралған. Сондай-ақ, шағын отбасылық кафелер мен концептуалды интерьері бар сәнді мекемелер бар. Айтпақшы, ол жыл мезгіліне байланысты өзгереді: дастарқанда тек жаңа дайындалған өнімдер болуы қажет.

Кафеде бизнес-ланч үшін орташа баға - 10-13 еуро, жақсы мейрамханадағы түскі ас 50-70 еуро болса, қымбат мейрамханада 2 адамға 70 еуродан басталады.

Финляндиядағы қауіпсіздік

Финляндияда жеке басыңыз бен мүліктеріңіздің қауіпсіздігіне алаңдаудың қажеті жоқ. Қауіпсіздік деңгейі өте жоғары. Алайда бірнеше ережелерді сақтау керек. Мысалы, елдегі қоғамдық орындарда темекі шегуге тыйым салынады, финдер оның сақталуын жіті қадағалап отырады. Көптеген түнгі барларда алкоголь сатылымы 1:30-да аяқталады, ал кейбір мекемелерде алкоголь сатуға тіпті лицензия жоқ. Қоғамдық жерлерде әмияннан көп мөлшерде ақша шығарып, жеке заттарыңызды қараусыз қалдыруға кеңес бермейміз: бұл қарапайым ереже қылмыс деңгейі ең төмен елдерде де қолданылады.

Финляндияға келмес бұрын, сіреспе мен дифтерияға қарсы вакцинация алғаныңыз дұрыс, бірақ бұл тек қауіпсіздік сақтау мақсатында ғана, себебі, бұл жерде өмір сапасы жоғары, қауіпті инфекцияларға тап болу мүмкіндігі өте аз.

Финляндиядан қандай кәдесыйлар алуға болады?

Финляндиядан кәдесый ретінде шыныдан, керамика, ағаш және металлдан жасалған дизайнерлік бұйымдар, бұғы терілері, мүйіздер, саами қолөнер бұйымдарын (қайың қабығының қораптары, қалайы тиын сияқты), ұлттық фин қуыршақтарын, аю және ақ бұғы мүсіншелері, әйгілі Fazer шоколадын алуға болады.

Сауда жасарда сіз сатып алу бойынша нұсқаулықты, яғни, елдің негізгі дүкендері, сауда орталықтары мен бутиктері туралы ақпараты бар каталогты табуыңыз керек. Ол әуежайларда, туристік агенттіктерде және басқа да қоғамдық орындарда ақысыз таратылады.

Финляндияның символы - бұғы мүсіндерін туристер кәдесый ретінде өте жиі сатып алады екен. Атақты ертегідегі мумий троль мүсіндері де көп сұранысқа ие. Финдік зергерлік бұйымдары да өте танымал: мысалы, Kalevala бренді жергілікті шикізаттан зергерлік бұйымдарды жасайды. Финдік ең танымал алкоголь "Минту" арақ-шараптары сапасы жағынан кем түспейді.

Жұмыс күндері дүкендер 9:00-ден 17:00-18:00-ге дейін (ірі сауда орталықтары - 20:00-21:00-ге дейін), сенбіде - 9:00-ден 15:00-ге дейін жұмыс істейді. Мереке күндері R-киоск желісінен басқа барлық дүкендер жабық.