Ұлыбритания

Қысқаша ақпарат

Орналасуы: Еуропаның солтүстік-батысында орналасқан, сонымен қатар Ирландия аралының солтүстік бөлігін және көптеген кіші архипелагтарды қамтиды. Ресми атауы - Ұлыбритания және Солтүстік Ирландия Біріккен Корольдігі
Астанасы: Лондон
Ірі қалалары: Лондон, Манчестер, Ливерпуль, Бирмингем, Бристоль, Белфаст, Глазго, Эдинбург, Ноттингем, Шеффилд
Жер көлемі: 243 809 шаршы шақырым.
Телефон коды: +44
Қазақстанмен уақыт айырмашылығы: -6 сағат
Сағаттық белдеуі: қыста UTC±00:00, жазда UTC +1
Виза: Ұлыбритания Шенген келісіміне қатысушы ел емес. Визаны Алматыдағы Ұлыбритания елшілігінде немесе Нұр-Сұлтан мен Атыраудағы виза беру орталығында алуға болады, рәсімдеу мерзімі - 15 күн.
Тілі: ағылшын. Сонымен қатар, әр аймақта валли, ирланд, шотланд (гаэль) және корн тілдері таралған.
Валюта: фунт стерлинг
Халқы: 66 миллион адам
Діні: христиан; халықтың 15 пайызға жуығы Рим-католик шіркеуіне жатады, ал 26 миллион британдықтар өздерін Англия мемлекеттік діні мәртебесіне ие болған англикан шіркеуінің православиелері деп санайды
Жол қозғалысы: сол жақ
Тоқ көзі: G (алдын ала жалғағыш алып алған жөн), тоқ қуаты: 230 В, 50 Гц.

© pixabay.com

Ұлыбритания географиясы және климаты

Мемлекет Британ аралдарында орналасқан - бұл Ұлыбритания, Ирландия, сонымен қатар көптеген кішігірім аралдар мен архипелагтар. Ла-Манш бұғазы Ұлыбританияны Франциядан бөліп тұр, екінші жағынан Атлант мұхиты, сонымен қатар Солтүстік, Ирландия, Кельт және Гебрид теңіздері шайып жатыр.

Ұлыбритания өзінің үлкенәртүрлі рельефімен танымал, дегенмен үлкен аумақты жазықтар менойпаңдар алып жатыр. Ел аумағында өнеркәсіптік революция кезінде қазылған каналдар бар. Табиғи өзендер де жоқ емес: олардың ішіндегі ең үлкені - Северн, сонымен бірге Англиядағы Темза, Шотландиядағы Тей, Солтүстік Ирландиядағы Банн және Уэльстегі Тауи.

Тұманды Альбион десекте, бірқалыпты жылы, теңіздік климатты болып келеді – қысы жұмсақ, жазы жылы және өте құбылмалы ауа-райында жауын-шашынның көп болуын білдіреді. Қыста температура сирек нөлден төмен түседі, аяз да бар және қар жауады, елдің батысында жауын-шашын көбірек жауады.

Ұлыбританияға барудың ең қолайлы маусымы - шілде мен тамыз, мұнда 1 миллионнан астам турист келеді, бұл аттракциондардың бағасы мен қол жетімділігіне әсер етеді. Туризм үшін ең жақсы уақыт мамыр, маусым және қыркүйек деп саналады. Сонымен бірге жазда Уэльсте, ал Шотландияда - көктемнің соңында және күздің басында барған дұрыс.

© pixabay.com

Ұлыбритания экономикасы

Ұлыбритания - қазіргі әлемдегі ең дамыған елдердің бірі. Ұлыбритания халқы әлем халқының тек 1 пайызын құрайтындығына қарамастан, Ұлыбритания сауда көлемі бойынша әлемде төртінші орында. Ұлыбританияның негізгі экспорты машина жасау, көлік, өндірілген тауарлар мен химиялық заттар болып табылады. 70-ші жылдардан бастап мұнай өндірісі мұнай өнімдерінің импортын азайтып қана қоймай, саудада айтарлықтай пайда әкелді. British Petrolium - Ұлыбританиядағы ең ірі өнеркәсіптік корпорация және Еуропада екінші орында.

Ұлыбритания қызметтердің дүниежүзілік экспортының 10 пайызын жүзеге асырады - банктік, сақтандыру, консультациялық брокерлік, сондай-ақ компьютерлік бағдарламалау саласында. Сонымен бірге ел шикізатқа қарағанда алты есе көп өнеркәсіптік тауарларды импорттайды. Ұлыбритания - ең ірі экспорттаушы. Ұлыбританияға жетекші тауар жеткізуші он елдің жетеуі - ЕО елдері.

Ұлыбритания тарихы

Тарихшылар Ұлыбританияның территориясы палеолит дәуірінде 30 мың жыл бұрын адамдар мекендегеніне сенімді. Римдіктер жаулап алудан бұрын аралдарды кельт тайпалары - британдықтар мен гэльдер мекен еткен. Б.з.д. 43 жылы римдіктер Оңтүстік Британияны жаулап алып, бұл аумақтарды шамамен 400 жыл басқарды. Содан кейін аралдарға немістердің кельттермен араласқан англо-саксондық тайпалары басып кірді. X ғасырда ағылшындар мен англо-саксондар Англия корольдігін құрды, ал Британияның солтүстік-батысында орналасқан гэльдер IX ғасырда Шотландия корольдігіндегі пикттермен біріктірілді.

Мемлекеттің қазіргі заманғы атауының пайда болуы б.з.д. II ғасырда ғалым Клаудиус Птолемей өз жазбаларында Үлкен Британия мен Ирландияны ең үлкен арал деп атайды. Кейін Птолемей аралдарды Альвион (кейінірек Альбионға айналған), Иверния және Мона (Мэн) деп сипаттайды. Кейіннен «Альбион» атауы жарамсыз болып, римдіктер өздерінің провинциясын Ұлыбритания деп атады. Ресми түрде бұл мемлекет атауын 1604 жылы король Джеймс VI заңдастырған.

XI ғасырда Англия, Уэльс және Ирландия басқа мәдениетті және феодалдық жүйені әкелген нормандықтарды жаулап алды. XIV-XV ғасырларда британдық билік француз тағына көз тіккеннен кейін, соның салдарынан ұзақ уақытқа созылған жүз жылдық соғысты тудындады.

© pixabay.com

Ұлыбританияда XVI ғасыр Реестрмен сипатталады, оның барысында протестантизм бекітілген. 1604 жылы Англия, Шотландия және Ирландия екі патшалықтың тәжін мұра еткен Шотландия монархы Джейкоб VI-мен біріктірілді. XVII ғасырдың соңы Англияның әскери күшінің, әсіресе оның флотының дамуымен сипатталды. Бұл кезең бүкіл географиялық ашылулармен және бүкіл әлемдегі аумақтарды жаулап алумен сипатталады.

1707 жылы Англия мен Шотландия одағының нәтижесінде ресми түрде Ұлыбритания Корольдігі құрылды. XVIII ғасырда жаңа мемлекет еуропалық державаға айналды, ХХ ғасырдың ортасына дейін әлемнің жетекші экономикалық және саяси орталығы болды, көбінесе әлемдік арбитр рөлін атқарды. ХІХ ғасырда Ұлыбритания отарлардың кең аумақтарына иелік етті, олардың арасында Үндістан АҚШ тәуелсіздігін жариялағаннан кейінгі негізгі актив болды.

1917 жылы Англия Антанта жағында болып, Германия басқарған Үштік одаққа қарсы болды. Соғыстағы жеңіс патшалық үшін өте қиын болды. 1921 жылы Ирландия елден мәңгіге бөлінді. 1939 жылы Ұлыбритания Екінші дүниежүзілік соғысқа кірді, содан кейін ел қиын жағдайда қалды және АҚШ-қа үлкен қарыз болды. Осыдан кейін, патшалық іс жүзінде өзінің державалық мәртебесінен айрылып, барлық дерлік колонияларын жоғалтып, Америка Құрама Штаттарының сыртқы саясатын ұстануды бастады. 1993 жылы Ұлыбритания Еуропалық Одақ құрамына кірді. Ұлыбритания Брекситтің нәтижесінде 2020 жылдың 31 қаңтарында Лондон уақытымен 23: 00-де ресми түрде Еуропалық Одақтан шықты.

© pixabay.com

Ұлыбритания туризмі

Табиғаттың керемет сұлулығы мен жап-жасыл төбелерге қонған әдемі сарайлар, готикалық соборлар, ауыл табиғаты, пабтардағы көтеріңкі көңіл-күй және әлемдегі ең жақсы университеттердің қатаң тәртібі, қымбат беделді бутиктерден сауда жасау және көне базарлардан ескі заттар іздеу - мұның бәрі Ұлыбритания десе болады.

Мұнда барлығы өздері үшін қолайлы маршрут таба алады. Табиғи және денсаулықты нығайтатын демалыстарды ұнататындар үшін шаңғымен және шипажайлармен бірге табиғи көлдер бар. Барлық қол жетімді курорттар басқа елдердің ыстық жағажайларына ұқсамайды, бірақ мұнда сіз рахаттана демала алмайсыз дегенді білдірмейді. Технология мен сервистің ең заманауи жетістіктері шынайы ағылшын ежелгі және осы жерлердің мызғымас дәстүрлерімен үйлеседі.

Есіңізде болсын, барлық қонақ үйлерде таңертеңгілік тамақтану құны «қызметтер үшін» 10-15 пайыз үстеме ақы төленбейді. Сіз төлейтін соманың шамамен 10 пайызын даяшыларға және такси жүргізушілеріне беруіңізге болады, бірақ бармендерге, қызметшілер мен гидтерге ондай сома төлеудің қажеті жоқ.

Ағылшын кішігірім демалыс орындарында бөлмелер кішкентай, қызмет көрсету өте қарапайым, сонымен қатар жайлылық пен ерекшелігі жеткілікті. Сонымен қатар, ауылдық қонақүйлер ерекше сүйкімділігі мен бағасының төмендігімен танымал. Сонымен қатар, Ұлыбританияда B&B (төсек және таңғы ас) кең таралған жүйесі бар: бұл негізінен жалға берілетін бөлмелері бар жеке тұрғын үйлерде кең тараған.

Олардың көпшілігі туристік аймақтар мен қалалардың шетінде орналасқан. Көлемі, бағасы және мүмкіндіктері бойынша пансиондар - бұл қонақүй мен B&B арасындағы демалыс орны, таңғы ас әдетте бағаға қосылады. Лондондық жатақханадағы төсек тәулігіне 9 фунт, екі жұлдызды қонақүйдегі түн - 20 фунт тұрады. Сізге жайлы шағын қонақүйдегі бөлмені 35-45 фунтқа, қонақүйде - күніне 50-55 фунтқа жалға алуға болады. Бес жұлдызды қонақ үйлер күніне кем дегенде 80-100 фунтқа есіктерін ашады.

© pixabay.com

Қалай жетуге болады

Лондоннан Алматыға немесе Нұр Сұлтанға ұшақпен жету ыңғайлы. Лондонда бірнеше әуежай бар, ұшақтардың көпшілігі Хитроу мен Гатвикке қонады. Алматы-Лондон рейсі Минск немесе Варшавада кемінде бір ауысыммен шамамен 14 сағатты құрайды.

Ұлыбританиядағы көлік қозғалысы

Біріккен Корольдікте темір жол қатынасы жақсы дамыған. Елдің кез келген бөлігіне пойызбен саяхаттауға болады. Мысалы, Intercity-125 Англияның Лондон, Батыс, орта және солтүстік-шығыс бөліктері, оңтүстік және Батыс Уэльс және Шотландияны байланыстырады. Ал Intercity-225 рекордтық аз уақыт ішінде Лондоннан Йоркширге немесе Шотландияның шығыс және солтүстік-шығыс жағалауына жолаушыларды жеткізеді. Жоғары жылдамдықтағы EuroStar пойыздары саяхатшыны Брюссельден немесе Парижден Лондондағы Ватерлоо вокзалына 3 сағат ішінде жеткізеді, билет құны - 60 фунт. Алыс жолдарға шығатын болсаңыз пойыздарға билетке алдын ала тапсырыс беруге болады. Жайлы жатын вагондары бар түнгі пойыздар туристерге демалыс пен экскурсияға уақытты үнемдеу үшін тамаша мүмкіндік.

Елде бірнеше рет сапарлар үшін ойластырылған жеңілдіктер жүйесі бар. Шетелдіктер үшін BritRail жол жүру билеттері қол жетімді: Англия, Шотландия және Уэльс үшін классикалық Pass (бірнеше күн қатарынан немесе таңдалған күні, құны - 141 фунт), елорда мен оңтүстік-шығыс Англия үшін London Plus Pass (3 күнге 131 фунттан бастап), Англия үшін England Pass (3 күнге 177 фунт бастап) немесе Шотландия үшін Spirit of Scotland Pass (4 күнге 175 фунттан бастап).

Ұлыбританияның ірі қалаларын тек пойыздар ғана емес, ішкі әуе жолдарын да байланыстырады. Чартерлік рейстерді "Астреус", "Атлантик Экспресс", "Истерн Эйрвэйс", "Изиджет" және басқа да тасымалдаушылар орындайды. Лондоннан Глазгоға ұшу - 60 фунт, Белфасттан Бристольге - 41 фунт.

© pixabay.com

Автобустар пойызға қарағанда көп пайдаланылмайды, арзан болғанына қарамастан олардың жүру ара-қашықтығы тым көп және баяу қозғалады. Ең ірі қалааралық тасымалдаушылар - National Express (бүкіл арал бойынша бағыттарды ұсынады), CityLink (Шотландияда қызмет көрсетеді) және Megabus (төмен бағамен қуантады). Лондоннан Ливерпульге сапар 20 фунт, Бирмингемге 3,51 фунттан бастап.

Ірі қалаларда қоғамдық көліктің барлық түрлері бар: автобустар, жер үсті және жер асты метросы, трамвайлар, қала маңындағы "электричкалар". Лондон бойынша әлемдегі ең танымал автобус - қызыл түсті екі қабатты Routemaster, ол "жол иесі". 2005 жылға дейін ол тұрақты қалалық маршруттарға қызмет көрсетті, ал бүгінде Альберт-холлдан Трафальгар алаңына дейін, ал сол жерден - Тауэр көпіріне дейін танымал бағыттар бойынша туристерді тасымалдайды. Қалалық автобустарда жол жүру құны - 1,50-2,5 фунт, елордалық жер асты тасымалы - қолма-қол ақшамен төлейтін болсаңыз 5 фунт және Oyster картасымен төлеу 2,20 фунт.

Барлық британдық қалаларда велосипедтерді жалға беру пункттері жұмыс істейді. Лондонда екі дөңгелекті көлік жалдау құны - күніне 2 Фунт және аптасына 10 фунт.

Британияда таксидің бірнеше түрі бар. Лондон және басқа да ірі қалалар бойынша қара кэбтар жүредң: олардың жүргізушілері сыпайы, ұқыпты және бағыттарды жақсы біледі. Елде "алдын ала тапсырыс таксиі" жұмыс істейді. Лицензиясы жоқ таксилер де кездеседі, алайда оларды пайдалану ұсынылмайды. Қала бойынша 5 минут жүру орташа есеппен 10-15 фунт тұрады, Хитроу трансфері елорда орталығына дейін 65-70 фунт кетеді, бұл өте қымбат. Демалыс және мереке күндері тарифтер жоғарылайды. Айта кетейік, таксистерге негізге ақы сомасынан 10-15 пайыз мөлшерінде шәйпұл қалдыру үрдісі бар.

© pixabay.com

Ұлыбританияда қайда баруға болады?

Лондон - Ұлыбритания астанасы және елдің ең ірі қаласы. Бұл әлемнің басты қаржы орталықтарының бірі және Нью-Йоркпен бірдей жетекші жаһандық қалалардың бірі. Лондон - Еуропадағы ең танымал туристік бағыттардың бірі. Бұл керемет көрікті және тарихи ескерткіштердің ғажайып концентрациясы бар шулы және жарқын мегаполис, сондай-ақ өнер, мәдениет, музыка, білім, сән, саясат, қаржы және сауда астанасы болып саналады. Бирмингем - бай индустриялық мұрасы бар Ұлыбританияның екінші қаласы. Ол өз каналдарымен, зергерлік әшекейлермен және көптеген мәдени шаралармен танымал.

Белфаст - Солтүстік Ирландияның астанасы, бұрыннан үлкен кеме жасау ірі орталығы ретінде белгілі, бүгінде  теңіз еркін порты. Елдің ең көне порттарының бірі – Бристоль, әйгілі тарихы бар қала, керемет георгиан архитектурасы және ерекше порттық атмосферамен танымал.

Кардифф - Уэльс астанасы, ол жерде заманауи сәулетті сүйетіндерге және валлиялық сұлулықты үйренгісі келетіндерге мүмкіндіктер бар. Ұлыбританияның ең танымал қалаларының бірі - Эдинбург, оның әр көшесінің тамаша ескі архитектурасы, мәдениетіне және тарихи мұраға бай.

Глазго - Шотландияның ең ірі қаласы, бұрындары индустриялдық бай елді-мекен болған. Бүгінде мұнда тамаша мұражайлар, көркем галереялар, концерттік алаңдар мен фестивальдер бар. Ал егер Сіз The Beatles ұнатсаңыз-Ливерпульге барыңыз және жергілікті пабтарда музыка мен қайталанбас атмосферадан рахаттаныңыз. Бүгінде бұл футбол жанкүйерлерінің ұлттық мәдениетке айналған, сондай-ақ оның қатарында Манчестер мен басқа да қалалардағы сияқты өздерінің құмарлығын жасаған көптеген әдемі тарихи ғимараттары бар маңызды сауда және университеттік қала.

© pixabay.com

Ұлыбритания асханасы

Британдық тағамды әлем жұртшылығы дұрыс бағаламай жүр. Біріншіден, таңертең мұнда тек сұлы жеп қана қоймайды. Сонымен қатар, нағыз ағылшындық сұлыны жұмыртқаның сарысымен, сүт, корица, жаңғақ және цедра қосып дайындайды және бұл нағыз гурмандардың өзін таңғалдырады. Жыланбалықтан жасалатын бәліш туралы айтар болсақ, Темзада Eel Pie деп аталатын жеке арал бар, онда оның сан түрлі нұсқалары бар. Оны ыстықтай және салқын күйінде жеуге болады. 

Ұлыбритания екі көше тағамдарымен танымал. Біріншісі - "фиш-энд-чипс", жақсы қуырылған арзан балықтың еті (әдетте бұл нәлімнен немесе пикшадан жасалады) бұршақ пюресі мен сірке суы мен майлы чипстерінің қосындысымен жасалады. Екінші стрит-фуд ағылшын тілінде "пасти" деп аталады: бұл шошқа етінен жасалған котлет, пияз, картоп және дәмдеуіштерден жұқа қамыр, хош иісті әрі өте тойымды.

Англия әдебиеті мен фильмдері бойынша танымал тағамдардың да дәмін татуды ұсынамыз: йоркшир пудингі немесе оның ағасы - танымал "қара" пудинг, Lancashire hotpot - ыдыста бұқтырылған етті рагу көкөністермен бірге, cornish pasty - қамырмен пісірілген көкөністермен сиыр еті, шошқа еті, картоп наны және әр түрлі сорпа. Сусындардан эль, алмұрт және алма сидралары, сондай-ақ көптеген жергілікті джин мен вискиге назар аудару керек.

© pixabay.com

Ұлыбританиядағы қауіпсіздік

Ұлыбританияны Еуропадағы ең қауіпсіз ел деп айту қиын. Көптеген қалта ұрылары туралы ескертулер тіпті адам көп жерлерде арнайы тақтада жазылған. Өзіңізбен бірге үлкен сомаларды, құнды заттар мен құжаттарды алып жүрмеңіз. Ең қауіпті кварталдарда Африка, Пәкістан және Кариб бассейні елдерінің эмигранттары тұрады, Лондонның шығыс бөлігіндегі көптеген аудандар геттоға ұқсайды. Мұнда күндіз де қауіпті.

Біріккен Корольдікте автомобиль ұрлығыда жиі болады екен - көлікті тұраққа қою кезінде есіктерін жапқан не жаппағыныңызды екі рет тексеріңіз және телефондар мен сөмкелерді қалдырмаңыз.

Британдық жастар, әсіресе мас күйде, арандатушылыққа әуес: халық толы жерлерде агрессивті бұзақылар соншалықты қауіпті емес, ал қараңғы тұстарда олармен кездесуден аулақ болған жөн. Егер жақын маңда полиция қызметкерлері болмаса, кез келген маңдағы мекеменің қызметкеріне: сатушыдан дүкенде барменге дейін, олар құқықтық тәртіп сақшыларына жедел хабарласады. Айтпақшы, мұнда полицейлердің құзіректі жоғары, сондықтан олармен қарым-қатынас жасау кезінде ұқыпты болған абзал: жай ғана бейәдеп сөз айтудың салдары қамауға алу не 90 фунт айыппұл салынуы мүмкін.