Сотталғандар күндіз түрмеде емін-еркін жүріп-тұратын болады

Қазақстанда сотталғандар камераларға түнде ғана қамалады, ал күндіз түзеу мекемесі аумағында емін-еркін жүріп-тұра алады, - деп хабарлайды Tengrinews.kz тілшісі ҚР Бас прокурорының орынбасары Жақып Асановқа сілтеме жасап.

"Бас бостандығынан айыру түріндегі жазаны камера жағдайында өтеу тәртібі анықталды. Бұл жасақтық-барактық жүйемен салыстырғанда айтарлықтай ілгерілеу және ол дамыған пенитенциарлық құрылымдарды қолданылады. Камерада ұстау адамды күні-түні жеке камерада оқшаулау деген сөз емес. Камералар түнгі уақытта ғана жабылатын болады. Күндіз сотталғандар емін-еркін қозғалады", - деді Асанов Бас прокуратурадағы семинар-кеңесте Қылмыстық-атқару кодексі қосымшалары туралы әңгімелей отырып. 

Оның айтуынша, жаңа кодекс сотталғандардың құқын қорғауға бағытталған. "Біріншіден, онда қоғамдық бақылау комиссиялары мен ұлттық алдын алу механизмдері формасында қоғамдық бақылау мүмкіндіктері кеңейтілді. Егер бұрын бұл институтқа екі бар арналған болса, жаңа ҚАК-те екі бөлек бөлім бар. Екіншіден, жаңа ҚАК-те біз түзеу мекемелерінің кеңестік ескі атауларынан бас тарттық. Неліктен? Себебі қылмыстық-атқару жүйесінде оның мақсаттары өзгерді. Бүгінде жаза өтеу процесінде қауіпсіздікті қамтамасыз ету алдыңғы орынға шығып отыр. Сондықтан атаулары қауіпсіздік деңгейіне қарай өзгертілді", - деді ол.

Асановтың айтуынша, жаңа кодексте жаза өтеу процесін даралау үшін сотталған адамның жүріс-тұрысын бағалау енгізіліп отыр. "Енді сотталғандар жаза өтеу барысында өз тағдырын өзі анықтайды. Жүріс-тұрыстың алты дәрежесі бойынша өз құқықтық жағдайын нақты әдіспен өзгертудің мүмкіндігі белгіленді. Мысалы, бірінші дәреже - қарапайым жағдай, екіншісі - жеңілдетілген, үшіншісі - жеңілдік қарастырылған жағдай, төртінші - колония түрін өзгерту, жазаны мейлінше жұмсақ жазаға ауыстыру, алтыншысы - шартты түрде немесе мерзімінен бұрын босату. Осылайша, сотталғанның түзелу дәрежесіне қарай оны ұстаудың жағдайы нақты сараланатын болады. Бұл - жаңа ҚАК-ке негіз болған жаза өтеудің прогрессивті жүйесі", - деді ол.

"Пробация қызметтері құрылып жатыр, яғни жаңа жылдан бастап, қылмыстық-атқару инспекциялары болмайды. Бұл жақтаушаны ауыстыру ғана емес, сонымен бірге, қылмыстық жазаны өзгертетін органдар жұмысын жаңарту. Бұл - олардың жұмысы әлеуметтік-құқықтық көмек бағытына қарай ауысады деген сөз", - деді Асанов.