Алаяқтардың арбауына түспеу жолдары

Алаяқтар күннен-күнге тапқырлық танытып, алдаудың сан түрлі схемасын ойлап тауып жатыр. Төменде – айла-амалдардың кең таралған түрлері мен олардан қорғану жолдарына қысқаша, пайдалы, әрі барынша түсінікті талдауды ұсынамыз.

Бұл «Шотыңыз бұғатталды», «Деректеріңізді растаңыз» деген мазмұндағы хабарламалар. Сценарийі қарапайым ғана: сізді қорқытады, сіз сілтемені басасыз да — деректеріңізді алаяқтарға өзіңіз бере саласыз.

❌ Сайттың мекенжайын тексеріңіз (алаяқтар ұқсас URL жасайды)
❌ Банктер CVV-ді SMS немесе қоңырау шалу арқылы ЕШҚАШАН сұрамайды
❌ CVV «қорғау үшін» емес, ТЕК ҚАНА сатып алу үшін қажет

Оның сценарийі тіптен қарапайым және баршамызға таныс. Қоңырау шалады. Сіз тұтқаны көтергенде: «Сізді полиция аға лейтенанты/банк қызметкері мазалап тұр. Атыңызға 10 млн теңге кредит ресімделді. Тез арада ақшаны қауіпсіз шотқа аударыңыз!» дейді.

Әдетте, бәрі қызығарлықтай, әрі шынайы көрінеді: банк логотипі бар, «ресми акциялар», «100 000 салып, апта сайын 20 000 алып отыр» деген супер-ұсыныстар.

Бірақ бұл тұзақ: жеке кабинетіңізге виртуалды ақша аударылады, бірақ ол ақшаны алу мүмкін емес.

🚩 Айына >20% табыс уәде ету – инвестиция ЕМЕС, бұл - алдау
🚩 Өзге сайтқа өтуді сұрайды (банк сайтына немесе қосымшасына емес)
🚩 «Акция бүгін аяқталады» – әдейі асықтыру
🚩 Ұйымның атауындағы қате, бір қарағанда байқалмайтын логотиптегі айырмашылықтар

Бұл жағдайда алаяқтар «ештеңе істемей, ақша табуды» ұсынады. Керемет ұсыныс емес пе?

БІРАҚ! Алаяқтар брокерлердің сайттарының көшірмесін жасайды, танымал адамдармен дипфейктер жасайды, «риза клиенттер пікір жазатын» Telegram-топтар ашып, форекс, опцион, блокчейн, деривативтер секілді «ақылды» терминдерді пайдаланады.

✅ Тек лицензиясы бар брокерлер арқылы инвестициялау
✅ Реттеушінің сайтынан лицензиясын тексеру

Банктің атынан, бірақ алаяқтардан келген хат. Банк атынан келетін хаттар көбіне мынадай болады: «Аккаунтыңыз бұғатталды, мына жерге басыңыз», «Қауіпсіздік жүйесі жаңартылып жатыр», сондай-ақ, .zip немесе .exe файлдар жібереді.

Немесе мемлекеттік органдардың атынан келетін хаттар: «ЖСН бұғатталады –верификациядан өтіңіз», «eGov-қа айыппұл келді – сілтеме арқылы төлеңіз», «Соттан хабарлама келді – файлды ашыңыз».

❌ Банктер тегін пошта сервистерін ПАЙДАЛАНБАЙДЫ
❌ Банктер .zip или .exe файлдар ЖІБЕРМЕЙДІ
✅ Мемлекеттік органдардың хабарламалары тек eGov.kz немесе egov mobile қосымшасына келеді
✅ Банктер хабарлама жолдау үшін мобильді қосымшаларды пайдаланады, өте сирек жағдайда смс-ті пайдаланады

❌ Алаяқтармен сөз таластырмаңыз
❌ Оларды ұялтуға тырыспаңыз
❌ Ақшаны қайтаруды жалынып сұрамаңыз

МІНДЕТТІ ТҮРДЕ: ҚР сотқа дейінгі тергеп-тексерудің бірыңғай тізілімінің нөмірін алыңыз

1. Кредиттік ұйымның атауын біліп алыңыз
2. Ішкі қызметтік жүргізуді талап етіңіз
3. Көшірмелерін талап етіңіз:

• Шарт пен оның қосымшаларының
• Жеке басты растайтын құжаттардың
• Ақша аударылған шот деректемелерін
• Кредит берген қызметкердің деректерін

4. Құқық қорғау органдарына жүгініңіз

МАҢЫЗДЫ АҚПАРАТ: Барлық өтініштеріңіздің тіркеу нөмірі мен күні жазылуы тиіс

1. ҚОРҚЫНЫШ - «Ақшаңыздан айырылып қаласыз!»
2. АВАНТЮРИЗМ - «Осы жерде және дәл қазір оңай олжаға кенелу!»

Есіңізде болсын: Егер ұсыныс ойға сыймайтындай тым керемет болса, демек, бұл - алдау.

ӘРДАЙЫМ ЕСІҢІЗДЕ БОЛСЫН: Алаяқтар кәсіби түрде әрекет етеді, бірақ олардың схемаларын білу – сіздің ең мықты қорғауыңыз!