бойынша жаңалық Словения

Қысқаша мәлімет

Орналасуы: Орталық Еуропаның оңтүстігінде орналасқан мемлекет
Астанасы: Любляна
Ірі қалалары: Рогашка Слатина, Копер, Марибор, Веленье, Блед, Целье, Постойна
Жер көлемі: 20 236 мың шаршы шақырым
Телефон коды: +372
Қазақстанмен уақыт айырмашылығы: -3 сағат
Сағаттық белдеуі: (GMT+2)
Виза: Шенген
Тілі: словен
Валютасы: еуро
Халқы: 2019 жылы 2,081 миллион адам
Діни сенімдері: католик, православ
Жол қозғалысы: оң жақты қозғалыс
Тоқ көзінің түрі: C, F, 220 В, 50 Гц

Словения географиясы мен климаты

Словения Орталық Еуропаның Алпі-Дунай аймағында орналасқан. Негізгі 4 географиялық аймағы айқындалған: солтүстік-батысында Альпы (Юлийский, Каменско-Савински, Караван және Похорье, 42 пайыз аумағын алып жатыр), солтүстік-шығысында - Паннониялық (Ортадунай) (28 пайыз), оңтүстікте - Динар таулы мекені (21 пайыз), карст жазығы, Карст бедері солай аталып кеткен, батыста - Жерорта теңізінің жағалауы (Адриат теңізі, 9 пайыз). Аумағы 20 273 шаршы шақырым. Құрлықтың аумағы: 20 151 шаршы шақырым. Су алқабының көлемі: 122 шаршы шақырым. Ең жоғарғы нүктесі - Триглав тауының шыңы (2864 метр), ең төмені - Адриат теңізінің жағалауы - 0 м. Ірі өзендері: Сава (221 шақырым), Драва -Дунайдың оңтүстік ағысы.

Словения үш климаттық аймаққа бөлінеді: қоңыржай континенталды, Жерорта және альпілік. Температураның күрт төмендеуі, қыс аз (-10 градустан төмен емес) және жазда ыстық жоқ. Жазда ауа-райының орташа температурасы республиканың көп бөлігінде +23 - +25 градус, ал қыста - солтүстік-батыста -2 градустан Адриатика жағалауында +6 градусқа дейін болады. Шілде-тамызда Адриатика жағалауында биік жағажай маусымы қызып тұр, ал мамыр-маусым және қыркүйек-қазан айларында температураны +24 - 26 градус жайлы деп есептейтіндер үшін осында келген жөн.

© pixabay.com

Словения экономикасы

Словения Батысқа жақын демократиялық нарықтық модельдегі өтпелі экономикаға ие. 2004 жылы Словения бұрынғы Югославиядан бөлініп, Еуропалық Одаққа қабылданған жалғыз ел болып табылады. Словения Орталық және Шығыс Еуропада жан басына шаққандағы ЖІӨ-нің жоғары көрсеткішіне ие, жақсы экономикалық құрылымы және одан әрі даму үшін жақсы жетістіктері жоқ емес.

Словения - постиндустриалды ел. Мемлекеттегі ЖІӨ-нің көп бөлігі қызмет көрсету саласында (63,5 пайыз), аз бөлігі - өнеркәсіпте (34,4 пайыз), ал ауыл шаруашылығының үлесі өте аз (2,1 пайыз) болып келеді.

Ауыл шаруашылығының ел экономикасындағы үлесі өте аз, бұл дамудың постиндустриалды сатысындағы елдерге тән. Аграрлық секторда жұмыс істейтін барлық елдердің 2,5 пайызы осындай көрсеткішке ие болады. Бұл Словенияда ауылшаруашылық өндірісі жоғары өнімді екенін білдіреді, өйткені халықтың тек 2,5 пайызы ЖІӨ-нің 2,1 пайызын өндіреді. Ауыл шаруашылығы саласында өсімдік шаруашылығы да, мал шаруашылығы да бірдей дамыған. Ауыл шаруашылығы ірі қара, қой және құс өсіруге мамандандырылған; картоп, құлмақ, бидай, қант қызылшасы, жүгері, жүзім де өсіріледі. Шарап жасау дамыған.

Словенияның өнеркәсіптік секторында халықтың 36 пайызы жұмыс істейді. Словения пайдалы қазбаларға бай, көмір мен қоңыр көмір, лигнит, қорғасын, мырыш, уран, күміс, сынап кен орындары бар. Бұл пайдалы қазбаларды өндіру Словенияның тау-кен өндірісін құрайды.

Өңдеу өнеркәсібінде: қара металлургия, прокат, түсті металлургия (алюминий, сынап-қож қорытпаларын өндіру), машина жасау (автомобильдер, электр станцияларына арналған жабдықтар, кеме жасау), электротехника және электроника (әскери мақсаттағы бұйымдар өндірісін қоса), орман шаруашылығы, ағаш өңдеу, химия, жеңіл (тоқыма, былғары және аяқ киім) және тамақ өнеркәсібі бар. Электр тауарларының едәуір бөлігі экспортталады.

Словенияның әйгілі әлемдік бренді - "Gorenje" тұрмыстық техникасын шығаратын компания. Бұл компания ауылшаруашылық техникаларын шығарудан бастаған. Бұл айына 1,8 миллион дана тұрмыстық техника шығаратын Еуропадағы тұрмыстық техниканы өндірушілердің алғашқы ондығына кіретін компания. "Gorenje" зауыттарында шығарылған барлық жабдықтардың шамамен 95пайызы экспортталады.

Словения тарихы

Словенияда адам қоныстануы туралы ең алғашқы жазба Орехек қалашығының маңында орналасқан Лозадағы Джама Пекель үңгірінен табылды. Ол жерде 250 мың жыл бұрын жасалған екі тас құрал табылған, бұл Словенияның алғашқы тұрғындары неандертальдар болғандығын дәлелдейді.

Қола дәуірінде Словенияны мекен еткен алғашқы тайпалар - иллириялықтар мен кельттер. Б.з.д. VII ғасырда Словения территориясы Рим империясының құрамына кірді. Словендер - б.з.д. VI ғасырда қазіргі Словенияға көшкен оңтүстік славян тайпасы. VII ғасырда олар Саму деп аталатын мемлекет құрады, ол сол кезде венгр территориясының көп бөлігін басқарған аварлармен одақ құрды, бірақ б.д.д. VIIІ ғасырда аварлар Ұлы Карлдан жеңіліске ұшырады.

1526 жылы венгрлер түріктерден жеңілді, бұл оларды түрік билігінен аулақ болу үшін Австрияның Габсбург империясынан көмек сұрауға мәжбүр етті. Сөйтіп, Габсбургтер бірінші болып Словения территориясын өз бақылауына алды. Словения мен Хорватия 1867 жылы қосарлы монархия орнауымен Австро-Венгрия империясының құрамына кірді.

Бірінші дүниежүзілік соғыс кезінде словен халқы үлкен шығынға ұшырады, ең көп мерт болғандар Словенияның батысында Соча өзенінде болды. Жүздеген мың словендер Австрия-Венгрия империясының әскеріне алынды. Соғыс кезіндегі шығындар 30 000-нан астам адамды құрады. Соғыстан кейін Словения өзінің тәуелсіздігін жариялады. 1918 жылы Черногория, Сербия және Хорватиямен бірге олар жаңа мемлекет құрды - Словендер, хорваттар және сербтер мемлекеті, 1929 жылы ел басқа атауға, яғни, Югославия деп аталды.

Екінші дүниежүзілік соғыстың басталуымен Германия Югославияны басып алды. Словения 3 бөлікке бөлінді, оларды Германия, Италия және Венгрия басқарды. Словендер нацистік коалиция елдеріне қарсы белсенді күрес жүргізді, партизандық қозғалыстар кең етек алды. Әскерді соғыстан кейін ұлт көсемі болған маршал Тито басқарды.

1945 жылы фашистерді жеңгеннен кейін Словения Югославияның жаңа коммунистік республикаларының бірі болды, ал 1991 жылы ғана Словения тәуелсіздік алды. 1992 жылы Еуропалық қауымдастық Словенияның тәуелсіздігін мойындады. 2004 жылы Словения ЕО мен НАТО-ның толық құқылы мүшесі болды. Словения әрқашан Югославияның ең бай және табысты республикаларының бірі болды, сондықтан коммунистік жүйеден еркін нарыққа көшу процесі тез өтті. 2007 жылы 1 қаңтар Словения ЕО-ның жаңа мүшелерінің ішінде жаңа валюта - еуроны қабылдаған алғашқы ел болды. 2008 жылы Словения бұрынғы коммунистік елдердің алғашқыларының бірі болып, Еуропалық Одақтың төрағалығына ие болды.

Қазақстандық туристер үшін Словения несімен тартымды?

Словения заңды түрде Еуропадағы негізгі демалыс орны болып саналады. Бұл елде туристер жергілікті жылу курорттарында Адриатика жағажайларында демалуға, көрікті жерлерге және сауықтыру шипажайларына демалуға келеді. Көркем табиғатын - тауларды, ормандарды, карст үңгірлерін, минералды суы бар бұлақтарды, Альпі көлдерін көруге болады.

Словения мәдениеті, Шығыс Еуропаның көптеген басқа елдері сияқты, Батыс Еуропа елдерінің ықпалымен дамуда. Солтүстікте Австрияның, оңтүстігінде - Италияның әсерін байқалады. Бірақ сонымен бірге жергілікті әдет-ғұрыптар мен дәстүрлер жалпы славян мәдениетіне жақын болып келеді.

Словениядағы қонақүйлер ыңғайлы және заманауи болып келеді. Тамақтану әдетте жартылай пансионды үлгіде, бірақ бұл әрдайым тиімді емес: елдің ас мәзірі керемет, кафелер мен курорттарда жақсы мейрамханалар бар.

Қонақүй қызметі өте жоғары деңгейде, бағасы қолжетімді қонақүйлер аз. Көптеген қонақүйлер үш күнге немесе одан көп уақытқа жеңілдіктер ұсынады. Екі жұлдызды қонақүйлер аз, көбінесе, 3-4 жұлдызды қонақүйлер сұранысқа ие. Бес жұлдызды қонақүйлер ресми түрде бар болғанымен, өте аз, кейбір 4 жұлдызды қонақүйлер қызмет деңгейімен бес жұлдызды қонақүйден кем түспейді.

Люблянада хостелде түнеу 20 еуро, үш жұлдызды қонақүй бөлмесі - 40 еуро, төрт жұлдызды - 80 еуро тұрады. Марибордағы хостелде тұру құны екі адамға арналған жеке бөлме үшін 33 еуро, үш жұлдызды қонақүйде - 40 еуро болса, төрт жұлдызды қонақүйде - күніне 80 еуро тұрады.

Словенияға қалай жетуге болады?

Қазақстаннан Словенияға Amsterdam арқылы Adria Airways транзиттік рейсімен жетуге болады. Амстердамда (Скипхол әуежайы) күту уақыты - 2 сағат 20 минут. Рейс Алматы қаласынан шығып, Люблянаға жеткізеді.

Сонымен қатар, Lufthansa Airlines авиакомпаниясының Франкфурт арқылы транзиттік рейсін де алуға болады. Франкфуртте күту уақыты - 2 сағат 55 минут. Нұр-Сұлтан қаласынан (Нұрсұлтан Назарбаев әуежайы) шыққан рейс Люблянаға келеді.

Жағажайда демалу үшін жолдама алғысы келетіндерге курорттарға шілде немесе тамыз айларында барған дұрыс. Ыстыққа шыдамайтындарға мамыр-маусым немесе қыркүйек-қазан айларында баруға кеңес беріледі.

Словениядағы көлік қозғалысы

Қалаларда автобуспен саяхаттау өте ыңғайлы, олардың көпшілігі 3:00-ден 0:00-ге дейін жүреді. Билеттерді темекі және газет сататы дүңгіршектерден, сондай-ақ жүргізушілер мен кондукторлардан сатып алуға болады. Бір жол жүру құны 1.20 еуро тұрады (билет бір сағатқа жарамды). Люблянада төлем Urbana карталарының көмегімен жүзеге асырылады (2 EUR), олар аялдамалардағы арнайы терминалдарда сатылады және сонда толықтырылады.

Словенияның әр қаласында такси қызметі бар, көлікті көлік тұрағында, телефон арқылы немесе көшеде ұстауға болады. Жол жүрудің орташа құны - 1-2 еуро, әр шақырым-ге - 1,20-2 еуро, түнде және мереке күндерінде бағалар жоғарырақ болады. Әуежайдан астананың орталығына дейін жеткізу 30-40 еуроны құрайды. Словенияда велосипедпен жүру үшін Любляна бойынша Bicikelj станциялары жабдықталған, жалға алудың 1-сағаты ақысыз, 2-сағаты 1 еуро, 3-сағаты 2 еуро, кейінгі әр сағаты 4 еуро тұрады.

© pixabay.com

Словенияда қайда баруға болады?

Словения - бұрынғы Югославияның ең гүлденген, тыныш аймақтарының бірі. Ел альпілік шалғындармен, адриатикалық жағажайлармен, тұзды бассейндермен, карст үңгірлерімен, термальды шипажайларымен танымал.

Көптеген туристер алдымен, Словенияның астанасы Любляна қаласына баруды жөн көреді. Ол Рим бекінісінің қирандыларының орнына салынған және аумағында ортағасырлық құрылыстар- "Құдай Ана" мен Швайгер сарайының бағаналарын сақтаған. Бұл жерде сіз тар көшелермен серуендеп, Любляна шіркеуіне шығуға, көптеген мейрамханалардың бірінен түскі ас ішуге мүмкіндік аласыз, мысалы, Gostilna Sokol Ljubljana, мұнда жергілікті дәмді тағам мен словен сырасының дәмін тата аласыз.

Тағы бір ортағасырлық әсем қала - Марибор. Бұл ғажайып провинциялық қала туристерді қонақжайлылықпен қабылдайды және оларды XV ғасырда салынған әйгілі Марибор сарайымен таныстырады. Ал Портороже болса, ең танымал және сәнді словениялық курорт болып табылады. Мұнда туристер демалыстарын денсаулықтарын шыңдайтын термалды бассейндерде, сауықтыру орталықтарында өткізеді. Қалада Тай медицинасы орталығы және талассотерапия орталығы бар.

Рогашка Слатина курортында сіз денсаулығыңызды әбден нығайтып, термалбды бассейндерде шомылып, әртүрлі ауруға шипа болатын минералды суларды ішіп, демалысыңызды керемет өткізе аласыз. Рогашка Слатинада әйгілі "Донат Магний" минерлды су көздері бар.

Көрнекті орындардың ішінде Шкоцьян Карст үңгірлері, сондай-ақ Постойнска-Яма туралы да айту керек. Соңғысында туристер 2,5 шақырым тереңдікке түсіп, сталагмиттер мен сталактиттерді өз көздерімен көре алады. Саяхат әдетте Триглав ұлттық паркіне барудан басталады. Аталған тау елдің символына айналған және туы мен елтаңбасында бейнеленген. Сондай-ақ, саябақта Толмин ойпаңын көруге болады. Сәулет өнерін сүйетін саяхатшыларға XIII ғасырда салынған Велень сарайын көруге болады.

Словения асханасы

Ұлттық тағамдары - шошқа етінен жасалған шұжықтар, словениялық "штрукли" (тартылған ет қосылған қамыр), "пршут" - қақталған шошқа еті. Словендік десерттерге орын қалдыруды ұмытпаңыз: "потица" - жаңғақ қосылған бәліш, "гибаница" - көкнәр тұқымдарынан, жаңғақтардан, мейіздерден, алма, сүзбе және ыстық, май немесе кілегей қосылған ашыған қамыр, "крем-шнитт" - ванильді крем қосылған тәтті.

Словендік тез дайын тағамдарға ерекше көңіл бөлінеді: пайдалы, майлы және арзан. "Бөрек" - ет, ірімшік немесе алма қосылған оралған жұқа бәліштер, котлеттері бар сэндвичтер, "шевапчичи" шұжықтары және "паланчики" құймақтары көше дүңгіршектерінде және қарапайым асханаларда 3-4 еуроға сатылады. Фаст-фуд желілеріндегі кешенді түскі ас бір адамға 5-8 еуро тұрады. Мейрамхана мен кафелерде тағамдар аса қымбат емес. Түскі ас бір адамға 10-12 еуроболады, шараппен бірге 15-30 еуроны құрайды.

Словениядағы қауіпсіздік

Словенияда қауіпсіздіктің стандартты шараларын сақтау қажет: өзіңізбен көп ақша алмаңыз, құнды заттар мен құжаттарды қонақүйде сейфте сақтаңыз. Бұл демалыс жайлы өткізуге септігін тигізеді. 2007 жылдан бастап Словенияның барлық мемлекеттік мекемелерінде темекі шегуге тыйым салынды, айыппұл 125 еуроны құрайды. Темекіні кафеде жабдықталған арнайы "темекі шегетін бөлмелерде" немесе қонақүй бөлмелерінің балкондарында шегуге ғана рұқсат бар.

Денсаулыққа бірден-бір қауіп төндіретін мәселе - бұл кенелер (жағалаудағы аудандарда аз). Көбінесе олар қауіпті аурулармен ауырады, сондықтан сапар алдында кене энцефалитіне қарсы вакцина алу қажет.

Словениядан қандай кәдесыйлар алуға болады?

Словенияның ең танымал кәдесыйлар - бұл экологиялық таза зығырдан жасалған киім-кешек, шілтерлер мен ұлттық өрнектері бар дастарханнан жасалған бұйымдар, өрілген жүзімнен жасалған қыш пен қолөнер бұйымдары. Идрия әсем шілтерлерімен танымал: оны бүкіл қалаларда сатып ала аласыз. Кәдесый дүкендерінде хрустальдың, әйнектің және керамиканың кең ассортименті бар: сіз әдемі ваза немесе ыдыс-аяқсыз кете алмайсыз.

Жергілікті зауыттар жоғары сапалы былғары аяқ киімдер мен киімдер шығарады. Словения термалды суларымен және емдік балшықпен танымал, табиғи емдік сыйлықтар негізінде жасалған органикалық косметиканы әкелген жөн. Сондай-ақ, мұнда табиғи таза бал өндіріледі, кәдесый ретінде таптырмайтын сыйлық болады.

Словениялық дүкендер жұмыс күндері 7:00-8:00-ден 19:00-ге дейін және сенбіде 13.00-ге дейін жұмыс істейді. Курорттарда сауда орындары кешке дейін ашық болады, сіз тіпті жексенбіде де (көбінесе түскі асқа дейін) сауда жасай аласыз. Жеңілдіктер кезеңі - Жаңа жыл және Рождество мерекелері, сонымен қатар жаздың соңы: жеңілдіктер 40-70 пайызға дейін болады.