Қазақстанда несие беру ережелері өзгереді: нені білу керек?

Президент Қасым-Жомарт Тоқаев қазақстандықтардың қарыз жүктемесін азайту туралы жарлыққа қол қойды. Мемлекет басшысының тапсырмасын орындау үшін тиісті ведомство депутаттармен бірлесіп, еліміздегі несие беру ережелеріне үлкен өзгерістер енгізуді көздейтін заң жобасын дайындады, - деп хабарлайды Tengrinews.kz.

Қаржы нарығын реттеу және дамыту агенттігі қазақстандықтар несие ала алатын жаңа ережелер тізімі дайындады.

Төлем мерзімінің өтіп кетуі, мораторий, тұтынушылық несие

"Проблемалық несиелері бар азаматтардың борыштық жүктемесін азайту үшін банктер мен микроқаржы ұйымдарының 90 күннен аса мерзімі өткен несиелері болса, азаматтарға несие беруге тыйым салынбақ.

Сонымен қатар, банктер мен микроқаржылық ұйымдардың барлық қолданыстағы (өтелмеген) тұтынушылық несиелері бойынша 90 күн кешіктірілгеннен кейін сыйақы алуға тыйым салу енгізіліп жатыр".

Сондай-ақ, жаңа ережеде жеке несиені коллекторлық агенттіктерге мерзімі өткен күннен бастап 24 ай өткенге дейін сатуға шектеу енгізіледі. Қарыз алушыға айыппұл, өсімпұл және комиссияларды толық жоюды қоса алғанда, қарызды өтеу мүмкіндігі беріледі.

Түзетулер тұтынушылық несиенің заңнамалық тұжырымдамасын енгізуді ұсынады. Бұл ретте банктер мен МҚҰ-ға уәкілетті органның нормативтік құқықтық актісінде белгіленген ең жоғары мөлшерден асатын азаматтарға тұтынушылық кредиттер беруге тыйым салынады (банктер үшін – 5 миллион теңге, микроқаржы ұйымдары үшін – 3 миллион теңге).

"Азаматтар арасындағы қарыздың ең жоғары деңгейі онлайн-микрокредиттеу секторында байқалатынын ескере отырып, 50 АЕК-ке дейінгі сомамен 45 күнге дейінгі мерзімге микрокредиттің ерекше түрін жою, сондай-ақ барлық микрокредит бойынша жылдық тиімді сыйақы мөлшерлемесін белгілеу ұсынылады".

Банк омбудсмені және төлемді кейінге қалдыру

Сондай-ақ, банк омбудсменінің азаматтардың барлық несиесіне қатысты дауларды қарау жөніндегі өкілетін кеңейту және микроқаржы омбудсменін құру қарастырылған. Омбудсмендердің шешімдері банктер, микроқаржы ұйымдары және коллекторлық ұйымдар үшін міндетті болады.

Мiндеттi әскери қызметке шақырылған азаматтарды қолдау үшiн сыйақы есептелмей, банк несиелерi мен микрокредиттер бойынша автоматты түрде кейiнге қалдыру қарастырылған.

Жалғыз тұрғын үйден шығару

"Атқарушылық іс жүргізуге келетін болсақ, мұнда кәмелетке толмаған балалары бар отбасыларды және мүгедектігі бар адамдарды жылыту маусымында жалғыз тұрғын үйден шығаруға тыйым салу, сондай-ақ қарыз алушының банк шотында сақталатын ақша сомасын ең төменгі күнкөріс деңгейінің 1-ден 2 есеге дейін (87 мың теңге) ұлғайту енгізіледі. Бұдан басқа, банктерге Халықтың әлеуметтік осал топтары жататын бұрынғы меншік иелеріне балансқа өткен тұрғын үйді жалға беру құқығы беріледі".

Банкроттық рәсімін оңайлату

Азаматтардың банкроттық рәсіміне қолжетімділігін жеңілдету үшін заң жобасы борышкерге мерзімі өткен берешекті өтеуді растайтын құжатты ұсыну талабын алып тастайды, сондай-ақ есеп айырысу және өндіріп алу рәсімін жүргізу мерзімін 18 айдан 12 айға дейін қысқартады.

Алаяқтармен күрес

"Кредиттер бойынша алаяқтықты азайту мақсатында биометриялық сәйкестендіруді жүргізбей электрон банк қарыздар мен онлайн-микрокредиттер беруге тыйым салынады. Сондай-ақ, алаяқтық кредиттерді бір мезгілде ресімдеуге жол бермеу үшін банктер мен МҚҰ-ның нақты уақыт режимінде кредиттік бюроға осындай өтінімдер бойынша мәліметтерді беру міндеті енгізіледі".

Алаяқтық жолмен берілгенін анықтайтын заңды күшіне енген сот шешімі болған жағдайда банк клиенттеріне қатысты несие талаптары тоқтатылады.

Заң жобасын Мәжіліс екінші оқылымда қабылдап, қазір Сенатта қаралып жатыр.