Қазақ тілі - ІТ мен өркениет көшінде өз орнын табарына кәміл сенуіміз керек: 18 ақпан 2016, 10:16

Жуырда National Geographic журналының қазақ тіліндегі алғашқы саны жарыққа шықты. Бұл мемлекеттік тілде таралатын тұңғыш шетелдік басылым болып отыр. Басылым алғашқы санынан-ақ еліміздегі маңызды экологиялық проблемаларға назар аударып отыр. "Арал тағдыры - адам тағдыры" деп аталатын мақалада ғаламшардағы ең үлкен су қоймасы, Орталық Азияның маңызды стратегиялық нысаны - Арал теңізінің жай-күйі баяндалған.

"National Geographic Қазақстан" журналының негізгі мақсаты, құрылтайшылардың айтуынша, экологиялық мәселелермен қатар, еліміздің қайталанбас сұлу табиғатын, өсімдіктер мен жан-жануарлар дүниесінің алуандығын насихаттау. Сондай-ақ, қазақстандық ғалымдар мен зерттеушілердің ғылыми ізденістеріне ақпараттық қолдау көрсету. Осы мақсатта журнал ұжымы биыл еліміз бойынша бірқатар зерттеу экспедициялары мен фотокөрмелер ұйымдастырмақ екен. Осы ретте журналдың жауапты редакторы Мақсат Ясылбайұлымен сұхбаттасуды жөн көрдік.

TENGRINEWS:: Журнал Орталық Азия аймағы бойынша бірінші болып Қазақстанда жарық көріп отыр. Бұл идея қалай пайда болды? Қалай жүзеге асты? Сатылап әңгімелеп берсеңіз.
TENGRINEWS:: Журналдың тұңғыш санында Президент Нұрсұлтан Назарбаев "Мен әлемге әйгілі басылымның Қазақ жерінде, қазақ тілінде жарық көруін ана тіліміздің халықаралық деңгейдегі тағы бір жетістігі деп бағалаймын деп, батасын берген екен. Әйгілі журнал жайлы және қазақ тіліндегі нұсқасы жайлы қазақ оқырманы не білуі керек? Басылымның мақсаты не? Табиғат туралы ғылыми мәліметтермен қоса қандай миссиясы болады?
TENGRINEWS:: Аударманы ағылшын тілінен қазақ тіліне тікелей аударатындарыңыздың да белгілі бір мақсаты бар шығар. Үйреншікті болып кеткен орыс тілінен жасалатын аударма мен түпнұсқадан аударудың қандай ерекшеліктері бар? Мұнда жер-су атаулары, ғылыми терминдердің қазақша баламалары сияқты мәселенің де бір ұшы шығып отыр дегендей...
TENGRINEWS:: Ал аудармадан өзге, еліміздің әсем де бай табиғаты жайлы тың, төл мақалаларыңыз жариялана ма? Осы арқылы еліміздің табиғатты пайдалану, қорғау жөніндегі органдарының жұмысына ақпараттық бақылау қоясыздар ма?
TENGRINEWS:: Аңызға айналған Newsweek апталығы 2007 жылдан бері шығыны көбейіп, 2012 жылы бір жола электронды нұсқаға өтті. Осындай медиа алпауыттардың күйреп жатқаны (бәлкім жаңа өріске шығуы) жайлы мысалдарды көптеп келтіре беруге болады. Көптің көкейінде жүрген бір сұрақ - қазіргі дағдарысқа байланысты журнал шығару қиын көрінеді. Баспа таблоидтарының барлық түріне де алғашқы жарна қажет. Мұның қомақты қаражат болуы керек екені белгілі. Алайда сіздер осы дағдарыстың нағыз қызған шағында іске кірісіп отырсыздар. Журнал өзін ақтай ала ма? Осы жағдайды түсіндіріп берсеңіз.
TENGRINEWS:: Өзіңіз жақсы білетіндей, ақын-жазушыларымыздың ең бір көп жазатын тақырыбы табиғат еді. Алайда, бүгінде еліміздің табиғатын өңірлердегі, ауыл-аймақтардағы қаламгерлер ғана тілге тиек ететін сияқты. Бас ақынымыз Абайдың кезінде "Жазғытұры", "Жаз" сияқты өлеңдерінен бастап күні кешегі Аралдың қасіреті жайлы жырлар журнал беттерінде жарияланып отыра ма? Осы арқылы табиғат тақырыбының өрістеуіне септігін тигіземіз дей аласыздар ма?
TENGRINEWS:: Ендеше қадамдарыңызға сәттілік тілей отырып, қызыққан, білгісі келетін оқырманымызға журналға жазылудың жолдарын және индексін айтып өтсеңіз.