Әлеуметтік желілер мен мессенджерлер Қазақстанда тіркелуге міндеттелуі мүмкін

Шетелдік әлеуметтік желілер мен мессенджерлер Қазақстанда тіркелуі немесе бөлімше ашуы қажет болуы мүмкін. Мұндай түзетулер бала құқығын қорғау туралы заң жобасында бар, - деп хабарлайды Tengrinews.kz тілшісі.

Депутаттар бастама жасаған "Қазақстан Республикасының кейбір заңнамалық актілеріне баланың құқықтарын қорғау мәселелері бойынша өзгерістер мен толықтырулар енгізу туралы" заң жобасын Мәжіліс 15 қыркүйекте бірінші оқылымда қабылдады.

Жаңа терминдер

Ұсынылған өзгерістер онлайн платформалар мен жедел хабар алмасу қызметтеріне нақты анықтама береді. "Ақпараттандыру туралы" заңның 1-бабын мынадай мазмұндағы тармақшалармен толықтыру ұсынылады:

"73) онлайн-платформа - ақпаратты орналастыру, белгілерді қабылдау және (немесе) пайдаланушының жеке парақшасы арқылы хабарлау мақсатында ақпаратты таратуға арналған интернет-ресурс және (немесе) жедел хабар алмасу қызметі, сигналдарды және (немесе) дауыстық ақпаратты және (немесе) жазбаша мәтінді және (немесе) кескіндерді және (немесе) дыбыстарды белгілі бір адамдар тобына жіберу, қаржылық қызметтер мен электрондық коммерция ұсынуға арналған орын;

74) жедел хабар алмасу қызметі - ақпараттық-коммуникациялық технологияларды пайдалануды қоспағанда, жедел хабар алмасу арқылы телекоммуникация желілерін пайдалану арқылы ақпаратты таратудың және оларды белгілі бір адамға және (немесе) адамдардың белгісіз шеңберіне таратудың технологиялық жүйесіу", - делінген 2021 жылғы 2 қыркүйектегі заң жобасында.

Сондай-ақ, заң жобасында "қудалау (буллинг) - бұл кәмелетке толмағандарға қатысты, яғни ақпараттық-коммуникациялық технологияларды (кибербуллинг) қолдана отырып, қорлау сипатындағы адамның немесе адамдар тобының әрекеті" деп анықталған.

Қазақстанда міндетті тіркелу және контентті жою үшін 24 сағат

Ұсынылып отырған "Ақпараттандыру туралы" заңның 18-2-бабында Қазақстан аумағында қызметті жүзеге асыру үшін шетелдік онлайн-платформаның немесе жедел хабар алмасу сервисінің меншік иелері мен өзге де заңды өкілдері Қазақстан Республикасының заңнамасында белгіленген тәртіппен заңды тұлғаны міндетті мемлекеттік тіркеуді немесе шетелдік заңды тұлғалардың филиалын (өкілдігін) есептік тіркеуді жүргізеді делінген.

"Шетелдік онлайн-платформа немесе жедел хабар алмасу сервисі бөлімшелерінің (өкілдіктерінің) басшысы Қазақстан Республикасының аумағында шетелдіктер немесе азаматтығы жоқ адамдар бола алмайды", - делінген заң жобасында.

Қазақстандағы әлеуметтік желілер бөлімшелерінің басшысы 24 сағат ішінде белгілі бір контентті жою немесе шектеу жөніндегі шешімді орындауға міндеттелуі мүмкін.

"Шетелдік онлайн-платформа бөлімшесінің (өкілдігінің) басшысы "Байланыс туралы" Қазақстан Республикасы заңының 41-1-бабы 1, 1-1 және 1-2-тармақтарында көрсетілген ұсынымды немесе шешімді орындау бойынша шаралар қабылдау туралы нұсқаманы алғаннан кейін ақпарат саласындағы уәкілетті органнан оны Қазақстан Республикасы заңдарының талаптарын бұзатын ақпаратты жоюға не оның Қазақстан Республикасының аумағында таралуын шектеуге шаралар қабылдау арқылы жиырма төрт сағаттан аспайтын уақыт ішінде орындауға міндетті", - делінген заң жобасында.

Бөлімшелерді тіркеуге алты ай

Заң шығарушылар шетелдік әлеуметтік желілер мен мессенджерлерге Қазақстанда заңды тұлғаларды немесе бөлімшелерді тіркеуге алты ай уақыт беруді жоспарлап отыр, әйтпесе олардың елдегі қызметі шектеледі.

"Осы заңның 18-2-бабы қолданысқа енгізілгеннен кейін алты ай өткен соң, егер шетелдік онлайн-платформа немесе хабар алмасу сервисі Қазақстан Республикасының заңды тұлғаларды мемлекеттік тіркеу және бөлімшелер мен өкілдіктерді есептік тіркеу туралы заңнамасында белгіленген тәртіппен заңды тұлғаны міндетті мемлекеттік тіркеу рәсімін немесе шетелдік заңды тұлғаның бөлімшесін (өкілдігін) есептік тіркеуді жүргізбеген жағдайда, осы ресурстардың қызметі Қазақстан Республикасының аумағында шектеледі", - делінген ұсынылған түзетулерде.

Интернет-ресурстарды бұғаттау және шектеу тәртібін ақпарат саласындағы уәкілетті орган айқындайды деп жоспарланған.

Сондай-ақ, ақпарат саласындағы уәкілетті орган Қазақстан заңдарында немесе заңды күшіне енген сот актілерінде таратуға тыйым салынған немесе өзгеше түрде шектелген, сондай-ақ қолжетімділігі ақпарат саласындағы уәкілетті органға енгізілген елдің Бас прокурорының немесе оның орынбасарларының ұсынуымен, сондай-ақ ақпарат саласындағы уәкілетті органның нұсқамасымен уақытша тоқтатыла тұрған ақпаратты орналастыратын интернет-ресурстарды есепке алудың бірыңғай тізілімін жүргізеді.

Ақпарат министрлігі өзгерістерді қолдайды

Ақпарат және қоғамдық даму вице-министрі Кемелбек Ойшыбаев Мәжіліс отырысында Министрлік әлеуметтік желілер мен мессенджерлерге қатысты ұсынылған өзгерістерді қолдайтынын мәлімдеді.

"Заң жобасында әлеуметтік желілер мен мессенджерлер бойынша нормалар ұсынылған. Біз оны қолдаймыз. Өйткені ақпараттық алаңды талдау, мониторинг жүргізу кезінде біз кибербуллинг көп тіркелетінін, министрлікке көптеген өтініш келіп түсіп жатқанын көріп отырмыз.

Егер нақты фактілер туралы айтатын болсақ, 2020 жылы жалпы алғанда мониторинг кезінде интернет-ортада кибербуллингтің 70 мыңға жуық дерегін анықтадық. Әлеуметтік желілер мен мессенджерлер әкімшілігінде біз материалдарды жою туралы 1800-ге жуық өтініш жібердік. 2021 жылы бұл сандар көбейді - біз 140 мыңға жуық бұзушылық фактісін анықтадық. Тиісінше, 1700-ге жуық (өтініштер. - ескерт.) әлеуметтік желілер мен мессенджерлер әкімшілігіне жібердік", - деді вице-министр.

Оның айтуынша, әлеуметтік желілер мен мессенджерлердің барлық өкілі қазақстандық министрлікпен байланысқа шыға бермейді.

"Өкінішке қарай, барлық әлеуметтік желі және мессенджерден өтініштерімізге жауап келе бермейді. Егер қандай да бір әлеуметтік желілер, айталық, материалдарға жауап берсе және оларды алып тастаса, кейбіреулері 20-30 пайызға дейін өтініштерімізге реакция ғана жетеді. Сондықтан осы бағытта біз әлеуметтік желілер мен мессенджерлерге арналған нормалар мен түсініктерді енгізуді ұсынамыз", - деп толықтырды Кемелбек Ойшыбаев.

Сілтемесіз жаңалық оқисыз ба? Онда Telegram желісінде парақшамызға тіркеліңіз!