16 желтоқсан 2016 | 22:34

Қазақстанның даулы жерлерді Қытай мен Ресейден қалай алғаны белгілі болды

Ардақ Құлтаев

"Хабар" телеарнасында?ы "Т?уелсіздік та?ылымы" ба?дарламасында ?аза?стан шекарасыны? ?алай бекітілгені айтылды, - деп хабарлайды Tengrinews.kz тілшісі.

"Хабар" телеарнасында?ы "Т?уелсіздік та?ылымы" ба?дарламасында ?аза?стан шекарасыны? ?алай бекітілгені айтылды, - деп хабарлайды Tengrinews.kz тілшісі.

"Мен ?лемде то?ызыншы орын алатын ?аза?стан шекарасыны? за? ж?зінде ?алай бекітілгені жайлы айт?ым келіп отыр. ?ытай Халы? Республикасымен ?те ?иын келісс?здер ж?ргізілді. Келісс?здер 1992 жылы басталып, 1994 жылы шекараны ж?ргізу туралы келісімшарт?а ?ол ?ойылды, біра? екі жер телімі даулы болды - б?л ежелгі жерлеріміз еді. ХІХ ?асырда жасал?ан келісс?здер осы даулы м?селелер жер телімдеріні? ?ытайды? иелігінде екенін к?рсетті. Алдымызда ?иын м?селе т?рды - осы территория?а иелік етуге ???ы? алу", - деп еске алды Сенат спикері ?асым-Жомарт То?аев.

Оны? айтуынша, ?ытай делегаттары мы?, тіпті он мы? жыл бойы келісс?з ж?ргізуге дайын еді, алайда ?аза?станды? саясаткерлер осы кезде Н?рс?лтан Назарбаевтан к?мек с?рады.

"Бізді? Президентті? айт?ан с?здері сенімді болды, ол б?л м?селені ?азір шешу керек ж?не жерді ?аза?станда ?алдыру керек деді, себебі болаша?та б?л м?селе ?аза?стан ?шін де, ?ытай ?шін де ?лкен проблема ту?ызады, біз стратегиялы? серіктес бола алмай ?аламыз деді. ?ХР т?ра?асы Цзян Цзэминь сол кезде "Мен ашы?ын айтайын, ?ытай хал?ы, оны? ішінде Гонконг пен Тайвань хал?ы б?л м?селені шешуге ?арсы" деді. Сонымен ?атар, ?скері де ?арсы болды. Президентімізді? жігері мен стратегиялы? к?регенділігіні? ар?асында, б?л м?селе ?аза?станны? пайдасына шешілді", - деді сол кезде сырт?ы істер министрі ?ызметінде бол?ан Сенат спикері.

?ытаймен келісімшарт?а 1996 жылы ?ол ?ойылды, ал 2002 жылы демаркация туралы келісімшарт жасалды, я?ни шекара белгілерін ?ою туралы шешім.

"?збекстанмен де, ?ыр?ызстанмен де осындай м?селе болды. Шекарада халы?ты? бір-біріне ты?ыз орналас?аны соншалы?ты, шекара ?йді? ортасынан ?тті, м?селен жатын б?лмесі бізде болса, асханасы ар?ы мемлекетте кетті. Келісу керек болды. Келісс?здерді? со??ы кезе?інде мені ауыр артиллерия ретінде осы м?селеге араластырды, біз осы м?селені шештік, осы мемлекеттерді? басшылары бізге жо?ары ба?а берді", - деп еске алды Мемлекет басшысы.

То?аевты? айтуынша, Ресеймен де осындай келісс?здер о?ай бол?ан жо?, ?йткені тарихта?ы белгілі себептер бол?ан, аны?ында Ресеймен еш?андай да тарихи келісс?здер ж?ргізілмеген.

"Біз ?кімшілік шекара бойымен ж?рдік, келісс?здер ?иын болды, сонда бізді? Президент та?ы да сенімді д?лелдер келтіріп, ??жат?а ?ол ?ойылды, б??ан Ресей президенті "Б?рын?ы Ке?ес Ода?ыны? ішіндегі шекара бойынша к?з?арасымды жа?сы білесіз, біра? сізге деген зор ??рметіммен б?л келісімшарт?а ?ол ?оямын да, парламенттен ратификациялауды с?раймын" деді", - деп еске алды ?асым-Жомарт То?аев.

2006 жылы екі елді? парламенті ?аза?стан мен Ресей арасында?ы шекараны ж?ргізу бойынша келісімшартты ратификациялады.