Назарбаев: Домбыра - қазақтың бренді әрі паспорты

Елбасы ?аза? елін ?лтты? домбыра к?німен ??тты?тады, деп хабарлады "Хабар 24" телеарнасы.

"Домбыра - ?аза?ты? жаны, рухы, тарихы, салт-д?ст?рі, ??м бітім-болмысы". ?аза?станды?тарды ?лтты? домбыра к?німен ??тты?та?ан Н?рс?лтан Назарбаев б?гін ?ос ішекті аспапты осылай ба?алады.

"?адірлі ?ауым, барша?ызды ?лы м?рамызды ?лы?тайтын б?гінгі ?лтты? домбыра к?німен шын ж?ректен ??тты?таймын! Мені? жарлы?ыммен жыл сайын осы айды? бірінші жексенбісі "?лтты? домбыра к?ні" деп аталатын болды. Осы жарлы??а байланысты тек ?ана Астанада емес, ?аза?станны? бар т?кпірінде, облыс орталы?тарында, ?алаларда, аудандарда, ауылдарда да б?гін д?л осындай Домбыра мерекесі болып жатыр. Домбыра - ?аза?ты? жаны, рухы, тарихы, салт-д?ст?рі, б?кіл бітім-болмысы деп айту?а болады. Ол ?лы даланы? т?сінде ерте заманнан бері хал?ымызбен бірге жасап келе жатыр.

Бір кезде Майт?бені? т?сынан домбыраны? суреті бар та?балы тас табыл?анын б?ріміз білеміз. ?алымдар ол сурет берісі т?рт мы?, ар?ысы алты мы? жыл б?рын бедерленгенін д?лелдеп отыр. Арал ма?ында домбыра ?ста?ан адамны? м?сіні бізді? д?уірімізден 4-?асырды? м?расы болыпты. Ал Алтайдан табыл?ан ата домбыра бізді? д?уірімізден 5-?асыр?а тиесілі. К?ріп отырсыздар ма, Алтайдан Атырау?а дейін б?кіл ?аза?станны? даласы т?рт мы?, бес мы? жылдан бері осы домбыраны? ?нін естіп к?мбірлеген, ?уанышты да, ?кінішті де домбырамен ?келе жатыр. Ол б?кіл бізді? даламызды?, барлы? ?аза?ты? бір екенін, жанымызды? да, ?анымызды? бір екенін д?лелдейтін ?те на?ты н?рсе.

Мойнына к?не т?ркі та?басы мен ж?пар к?й ?уені бізді с?йсіндіреді деп жазыл?ан аспап сонау К?лтегін заманынан бері келе жатыр. Одан бері ?илы замандарды? б?рі домбыраны? к?мейінен к?й болып т?гіліп, тарихтан сыр шертеді. Ты?даушысын жігерлендіретін т?кпе к?йлер мен сыршыл шертпе к?йлер ?аза?ты? таби?атын танытады. К?міс к?мей ?ншілеріміз домбыраны ?олына алып, сайын даланы жа??ыртып, ?уелетіп ?н сал?ан. ?астерлі аспап б?гінде симфония мен опера?а ?р беріп, классикалы? ?нерді? ажырамас б?лшегіне айналып келеді. Ол ?аза?ты? бренді мен паспорты, ешкімге ??самайтын ?айталанбас келбеті", - деді Назарбаев.

"Рухани жа??ыру" ба?дарламасы ар?ылы ?лтты? м?дениетімізді ?лемге таныту?а домбыра ерекше ?лес ?осады. ??рман?азы мен Д?улеткерейді?, Т?ттімбет пен С?гірді?, ?азан?ап пен Динаны? к?йлері т?л м?дениетімізді? бірегей ?лгілері. Кешегі арамыздан ?ткен Н?р?иса Тілендиев домбыра ар?ылы ?зіні? ?шпес ?нерін ?алдырды. Оларды? барлы?ы ?рпа?тан ?рпа??а м?ра болып жал?асып, халы?ты? жанында са?талып келеді. ЮНЕСКО шешімімен домбыра мен к?й адамзатты? материалды? емес м?дени м?раларыны? тізіміне енді. Елімізде ?асиетті ?ара домбыр?а деген ??рмет еш?ашан т?мендеген емес. Осыдан біраз жыл б?рын Астанада к?й атасы - ??рман?азыны? ескерткіші бой к?терді. Алматыда ?йгілі к?йші Н?р?иса Тілендиевті? е?селі ескерткіші орнатылды. Осыны? б?рі домбыра мен к?й ?неріні? ?асырлар бойы даламызды сазбен тербеткен к?йшілерді ?адірлеуді? к?рінісі болып табылады.

??рметті отандастар, белгілі а?ын ?адір Мырза ?ліні? "Домбыра" атты ?ле?інде "Екі ішекті? бірін ?атты, бірін с?л-п?л кем б?ра, на?ыз ?аза? - ?аза? емес, на?ыз ?аза? - домбыра" деп айт?ан ?анатты с?зі бар. ?аза?ты? ?ара домбырасына ?ара ?ле?мен ?ойыл?ан б?л ?лы ескерткіш болып саналады. Домбыра ?аза? ?шін жай ?ана музыкалы? аспап емес, одан ?лде?айда биік т?р?ан киелі ??ндылы?. Хал?ымыз домбыра?а ?кі та?ып, т?ріне ілген. К?йшілерді т?редей к?тіп, т?бесіне к?терген. Осы игі ?рдіс ?азір де жал?асып келеді. Б?гін "?аза? елі" ала?ына жинал?ан мы?да?ан к?йші осыны? ай?ын к?рінісі. Рухани жа??ыру?а бет б?р?ан хал?ымыз ?асиетті домбыра мен ??дыретті к?йді ?аншалы?ты ?адірлейтінін б?кіл д?ниеге паш етіп отырмыз. Осы жерде к?мбірлеген к?йлер бізді? бірегейлігіміз бен рухани т?тасты?ымызды білдіреді. Лайым ?р уа?ытта Жарат?ан бізді? елімізге бірлік берсін. Осы к?йді? бірлігіндей бірлік беріліп, ?аза?ты? татулы?ы мен елді? болаша?ын жар?ын етсін. Б?гінгі шара ?скеле? ?рпа?ты ?асиетті домбыра?а, ?лтты? ?нерге деген ??лшынысын арттыра т?седі деп білемін. ?лтты? домбыра к?ні та?ы да баршамыз?а ??тты болсын! ?сіресе, домбырас?йер к?йшілерге, ?ншілерге. Б?л домбыраны т?сіну ?шін, ма?ынасын т?сіну ?шін на?ыз ?аза? болып, ауылда е? бірінші естіген дыбысы домбыраны? ?ні болса, ?мір бойы ол адам ба?ытты болады, к??ілі жадыра??ы болады деп білемін. Елімізді? ашы? аспаны бейбіт заманын д?ріптейтін к?мбірлі к?йлерге балана берсін. Болаша?ымыз жар?ын болсын! ?рпа?тарымыз да біздердей домбыраны с?йіп, елімізді ал?а бастай берсін! Табысты болы?ыздар", - деді Н?рс?лтан Назарбаев.

Айта кетейік, Мемлекет басшысы ?аза? елі монументіні? алдында ?йымдастырыл?ан концерттік ала??а келіп, 2 мы?нан астам ?нерпазды? орындауында?ы к?йлерді ты?дады. ?асиетті ?ара домбыраны м?нда?ы к?пшілікпен бірге министрлер, Парламент депутаттары шертті.

Орындал?ан "К??ілашар", "Адай", "Сарыар?а", "Балбырауын" к?йлері тылсым д?ниеге тере? бойлап, ?мір м?хитына шексіз еніп кеткендей к?й кештірді.

Еске сала кетейік, Елбасыны? Жарлы?ымен шілдені? бірінші жексенбісі ?лтты? домбыра к?ні деп белгіленген. Б?гін б?л мереке елімізде ал?аш рет тойланып жатыр.