Қыдырәлі Болманов "тоқал алу" туралы қауесет жайлы: Бізді неге жоқ нәрсе қызықтырады?

Танымал ?нші, тележ?ргізуші ?рі продюсер ?ыдыр?лі Болманов "то?ал алу" туралы ?ауесетті? ?айдан шы??анын айтып берді ж?не ?леуметтік желілерде айтылып жат?ан сындар?а ?атысты пікірін білдірді, - деп хабарлайды Tengrinews.kz тілшісі.

Еске салайы?, осы?ан дейін Болмановты? с?хбаты шы?ып, сол с?хбатында ол "амалсыздан то?ал туралы ?ауесет ойлап тап?анын" м?лімдеген болатын. Б?дан кейін ?леуметтік желіде кейбір ?олданушылар о?ан сын айта баста?ан еді.

?ншіні? айтуынша, шын м?нінде то?ал жо?, б?л тек ?ауесет ?ана. "Ал к?пшілікті жо? д?ние ?ызы?тырады. Мемлекет ?шін ?андай ма?ызды іс жасап жатса? да, б??ан назар аудармайды. Б?ріне то?ал туралы а?ыз ?ызы?. А?ыз адамдар?а ойда жо?та негативін шы?ару?а ?иял береді. Жо? д?ние бала т?рбиелеп отыр?ан, барлы?ы білетін адам?а к?йе жа?у?а м?мкіндік береді. Біра? сол к?йе жа?ып, жаман с?здер жазатын адамдарды? негативі ?алып ?оймайды, ?зімен бірге кетеді. С?збен байланысы бар маманды?та ж?рген бауырларым мен ?арындастарыма ?те са? болуын с?раймын. Мен ?шін емес, мен ?у бастан таза адаммын. Ашынам жо?, екінші, ?шінші ?йелім жо?. Жал?ыз ?йелім ?ара?атым бар. Ешкім ортамыз?а еш?ашан т?спеген. М?ндай м?селе еш?ашан к?терілмеген. Менікі д?рыс болды ма, б?рыс болды ма, біра? мен бірде?е істегім келді. Д?рыс-б?рысын бір Алла біледі. Мен барымды б?йгеге тігіп, ?йтеуір бір іс жасадым. ?айталап айтамын, кім ?алай к?й жа??ысы келсе де, ?ара?ат екеумізді? ортамыз?а ешкім т?спеген, біз біргеміз", - деді ол.

"Журналистерді? осындай д?ниелерге ?ызы?атын тобы ?айдан шы?ты екен? Жан жо?, журналистік сараптама жо?, сал?астыру жо?. Тек аты?а кір келтіру бар. Біреулер енді то?ал туралы а?ызды Отанымны? егемендігімен немесе жеріммен байланыстыр?ысы келеді. Осыдан соншалы?ты шатпа? д?ние жасап, оны та?ы біреу іліп алып, рахаттана жариялап, к?йе жа?ады. Тіпті кейбіреулер мені? жеке шаруама араласып, менен мін тап?ысы келеді. Біра? менен мін іздесе, ол мені? ?зіме жа?сы. Себебі б?дан ары к?рсететін, айтып беретін д?нием к?п. М?нда м?селе мынада. Сол уа?ытта?ы жа?дайды т?сіндіріп к?рейін. 17 мамырда тол?улар болды. Instagram желісін ашып, ?з к?здері?ізбен к?ре аласыздар. ?леуметтік желіні? ?алай тол?ып т?р?анын бай?айсыздар. "Жерді алып жатыр", "Жерді жал?а беріп жатыр" немесе "Бермей жатыр" деп к?п айтылды. Біз де осы к?ні ?атты уайымдады?, біра? біз ?німізді шы?ара алмады?. Себебі бізден талап к?шті еді. Нар т?уекелге бару керек десе, басымды берер едім. Біра? м?нда біз ала??а шы?армауды ойлануымыз керек болды. Себебі сол уа?ыттарда т?рлі суреттер мен видеолар шы?а бастады. Сол видеолдарда ??тылар?а керосин ??йыл?аны ж?не сол сия?ты та?ы бас?а ?рекеттер болды. Б?л бір ауызбен ?ана айтып отыр?ан с?зім, ал негізінде ?те ?ауіпті болды. Б?л ?ауіпті біз де сезіп отырды?. Біз м?дениет саласында ж?мыс істейтін адамбыз, біз жанымызбен халы?пен біргеміз. ?йтпесе біз халы? ?шін ?н айта алмас едік те, халы? бізді ты?дай алмайтын да еді. Сонды?тан біз ?аттыра? уайымдап, к?штірек сезіндік. Жеке ?з басым осылай сезіндім. Осы ма?сатта 16 мамырда Алматы?а ?шып келдім. Арнайы келдім. Барлы?ымен ??гімелестім. Жауабын таппа?ан екі с?ра?ымыз болды - "Адамдар?а не айтамыз?". "Шы?ы?дар" деп, адамдарды да, ?зімізді де ?ауіпке байлай алмаймыз. Б?дан еш жа?сылы? таппаймыз. Бізге со?ысты? еш керегі жо?. Бастысы ?ауіпсіздік. Себебі м?нда ?шінші к?штер араласып кетіп, керосин ла?тыра салуы м?мкін еді. Болды. ?ауіпті сезіп отырсыз ба? Кішігірім ?ате ?рекет етті? бе, бітті. Сосын оны? алдын ?алай аламыз? Айты?ызшы. Біра? бір жа?ынан "?ндемеді?" деп с?гетіндерді? с?зі психологиялы? т?р?ыдан ?атты ?ысым болды. Мен ?мірімде ал?аш рет не "и?" не "жо?" деп айта алмадым. Барлы? ?ріптесім солай ?иналды. Себебі халы? "неге ты?ылып жатсы??", "сені? айтатын ж?ні? бар ?ой" дейді. Біз ??дды бір елші сия?тымыз. Шынында сондай шы?армыз. (...) Мен осы к?йден т?уліктеп шы?а алмай ж?рдім. Барлы?ымен ке?естім, біра? ешкім де "айтайы?" не "айтпайы?" дей алмады. Білмейміз. Арбаны да сындырмай, ?гізді де ?лтірмей ?алай ?арекет ?ылса? деп ойланды?. ?те к?рделі м?селе. Ал енді ?зіні? жылыжайында отырып алып, еште?ені? байыбына бармай, ма?ан кір келтіргісі келетіндер осы м?селені? шешімін айтып к?рсінші. Т?уелсіздігімізді? 25 жылды?ы ?арса?ында сол ?шін ?олынан келгенін жасап, жан-т?німен со?ан берілген адам?а к?йе жа?у... К?йе жа?ып, сол ісін белсенді ж?ргізіп отыр?андарды? ?рекетіне себеп іздеймін. Не ?шін? Заты жо? а?ыз ?шін бе?", - дейді Болманов. 

Осыдан кейін продюсер "то?ал алу" туралы а?ызды? ?алай шы??анын т?сіндірді.

"Мен а?аларыммен хабарластым. Т?улік бойы осымен айналыстым. Сосын та??ы 5.00-де келіп, к?сіп?ой маркетологпен а?ылдастым. Халы?ты? назарын ?алайша бас?а?а аудару?а болады деп с?радым. Мен т?л?а ретінде не істей аламын? Ты?ылып отыра алмаймын. Ерте? "шы?айы?!" деп с?з с?йлесем, онда мен адамдарды? басын ?атерге тігер едім. Ты?ылып ?алсам, мені ешкім де кешірмейді. Мен ты?ылатын адам емеспін. Мен ты?ылмай, ?з ойымды батыл айту ?шін жарал?ан адаммын. ?андай жа?дай болса да. Хал?ыма ?ажет болды ма, мен "?лытау" тобын ??рып, Америка?а ?шып барамын. Еліме не ?ажет болса, мен соны жасап шы?арамын. Компания десе, оны ашамын, институт десе, оны да ашамын, диссертация ?ор?а десе, оны да ?ор?ап, халы?аралы? де?гейде ?ор?ап шы?амын. Мен б?л ?шін ?олымнан келгенін жасаймын. Барлы? жобамда да осыны к?рсетіп келемін. Біра? сол уа?ыттары ?атты уайымдап, елді? назарын ?алай аударсам екен деп жол іздедім. PR-?адамдар бар ?ой. Біреу бірде?е сату ?шін PR-технологияны ?олданады. Соны тал?ылай бастайды. Тіпті ?арапайым балм?зда? ?ндірушілерді? ?зі осы жайлы ойланып, ?ара PR-ды? сауда?а пайдасы бар екені аны?талады. Мен б?л жерде осы маркетингтегі ?улы?тармен салыстырып отыр?аным жо?, біра? PR деген т?сінік бар. Сен осы ?адам ар?ылы назарды бас?а жа??а аударасы?. М?ндай технология б?кіл ?лемде бар. ?ажетті кезінде елді? назарын аудару ?ана. Сонда немен назар аударса? екен деп ойлана бастады?. Сол кезде шы?ып алып, "Шы?пай-а? ?ойы?дар, оны за?мен шешеміз" десем ешкім де т?сінбес еді. Енді не істеу керек? Мені? орныма ?зі?ізді ?ойып к?рі?ізші. Мен м?ндай ?адамдарды жасап к?рмегенмін, б?л шешімді мен ке?есу ар?ылы жасадым. Мен жалпы топты? атын шы?ару керек бол?анда да, бас?а істерде де м?ндай ?адам?а бар?ан емеспін. ?рдайым сауаты ашы?, к?зі ?ара?ты ж?рт ?шін лайы?ты ж?мыс істедім. Мені? бір ???аным, "то?ал" туралы PR-?а дейін е? ?лгілісі біз болды?. Т?леген мен Жібектей болды?, махаббат?а ?зіміз ?ол жеткізіп, бір бол?ан едік. Жарат?ан?а осы сыйы ?шін мы? ал?ыс. Отбасын ??рды?. Халы?ты? ?зі бізді ?лгілі отбасы деп ат беріп, ?рдайым т?сау кестіріп, тойлар?а ша?ырады. Осыдан халы?ты? сенімі, ??рметі білінеді. Instagram желісінде де, ерінбей о?ып к?рсе?із, сондай тілек-ниеттер жазып жатады. Б?л, ?рине, жаны?а жылу сыйлайды. ?рдайым солай болды. Біра? ма?ан ке?есшілер осы то?ал алу туралы PR-?адам жайлы айтты. Бізді? е? ?ымбат байлы?ымыз осы еді. Осы байлы?ымызды т?уекелге тігу керек деп ке?ес берілді. Маркетологтар "?лгілі отбасында ?мірі болмайтын бір с?з айту керек, елді еле? еткізу керек" деп ке?ес берді. Сонда ?ана осы то?ал туралы ?ауесет шы?ты. Б?л ??гімені кім, ?алай ойлап тап?анын мен айта алмаймын. Себебі біз сол уа?ытта м?лдем бас?а д?ниемен бас ?атырды?. Мен б?л ?адамымыздан не шы?атынын да т?сінбедім. Бір т?сінгенім, б?л ?ауесетті? к?пті? назарын бас?а?а аударатыны еді. 18-і к?ні кешкі уа?ытта ж?не 19-ы к?ні та??ы уа?ытта осы ??гіме осылай шы??ан еді", - деп баяндады ?ыдыр?лі Болманов. 

"?айталап айтамын, мен митингтен ??т?ардым деп айтудан аула?пын немесе адамдарды? та?ы сол сия?ты шулатып ж?ргеніндей айтатын а?ыма? адам емеспін. Мен не істеп жат?анымды білемін. Бір ??дай к?ріп т?р, б?л ниеті?е байланысты, немен болса да назарды бас?а?а аудару керек болды. Е? ?ымбат байлы?ымды ?атерге тіксем де, абыройымны? хал?ымнан, жерімнен, жастарымнан ?ымбат емес екенін мен білемін. Егер сол жастар шы?са, ?ауіп сонда болар еді", - дейді Болманов.

Оны? айтуынша, жер дауы м?селесі к?терілгенде ?йтеуір бір еле? еткізерлік ?ауесет шы?ару керек бол?ан. "Ел-ж?ртты? б?рі жер м?селесіне бей-жай ?алмады. Барлы?ы да осыны уайымдады. Б?л ?те ?ауіпті еді. Жері?нен айырылып ?алатын сия?ты жа?дайда болуды? ?андай екенін айтып т?сіндіру м?мкін емес. Тура солай уайымда?андарды? бірі мен едім. Осыдан ешкімні? к??іліне тимейтін, ешкімні? наразылы?ын оятпайтын ж?не ешкімге б?йры? бермейтін бір ??гіме тарату керек болды. Е? болма?анда бірде?е істеу керек болды. "Шы?ы?дар" я "шы?па?дар" деп айта алма?ан со?, ?йтеуір бір с?з айтуым керек болды. Себебі жарат?анны? алдында арым таза болсыншы дедім. Мен ешкімге еште?е ?арыздар емеспін. Сонды?тан осы жауапкершілікті алуыма тура келді. Біра? осыны? барлы?ы мені? ойымда еді, б?л пікірімді ешкімге ай?айлап айтып жатпадым. Айтпаймын да. Мен ?олымнан келгенін жасадым. Ал б?л ісім шеруге ?алай ?сер еткенін, пайдалы болды ма, жо? па - мен білмеймін. Б??ан зерттеу ж?ргізген мамандар жауап бере алады. Мен б?л ісіммен шеруді ?олда?ан да жо?пын, датта?ан да жо?пын. Мен оны ?йымдастыр?ан жо?пын. Біра? егер ?ажет болса, танкті? алдына жату?а да дайынмын. М?ны бар жауапкершілігіммен айта аламын", - дейді Болманов.

"Мені? ж?регім дамыл таба алмады. Не айтамын? Таби?атым сондай адаммын. Мен еш?ашан ты?ылмаймын. Адымдарым аны?, т?сінікті ж?не к?рініп т?р. Енді мен сол кездегі ?иналысымды, ж?регімді ?азір мені жапа-тарма?ай жамандап жат?ан ?аза?ты? ?л-?ыздарына, ?зімні? бауыр-?арындастарыма д?л ?азір оны т?сіндіру ?иын да шы?ар. Ал ол кезде мен оны т?сіндіретін уа?ытым да, ойым да бол?ан жо?. Мен ?йтеуір бірде?е істегім келді. ?йтеуір ?ндемей ?алмауды ойладым. Сосын осындай шешімге келдік. Енді ?арап отырса?, ?леуметтік желіні? ?алай ж?мыс істейтінін, то?ал деген с?зді? ?алайша ?сер ететінін, оны? тіпті бомба бол?анын мойындаймыз ?ой. Оны? бомбалы?ы кішкентай ?ана ??гімені? адамды та?ыр?атып ?оймай, жанды жеріне тиетінінде. Міне, осы бомба деп аталады. Ал біра? шын м?нінде м?ндай а?ыз жо? ?ой. М?ны? барлы?ы ?леуметтік желілерді?, журналистерімізді? ?ызы?ушылы?ын, о?ырмандарды? да ?ызы?ушылы?ын к?рсетіп отыр. ?азір б?ріне де "то?ал" деген с?зі бар ??гімелер ?найды, рейтинг со?ан ??рылып отыр", - деп ?орытындылады ?ыдыр?лі Болманов ?з с?зін.