аустралия бойынша жаңалық
Қысқаша мәлімет
Орналасуы: Аустралия құрлығы мен Тасмания аралында және көптеген кішігірім аралдарында орналасқан мемлекет
Астанасы: Канберра
Ірі қалалары: Сидней, Мельбурн, Брисбен, Перт, Аделаида, Хобарт, Дарвин, Кэрнс
Жер көлемі: 8971000 шаршы шақырым
Телефон коды: +61
Қазақстанмен уақыт айырмашылығы: -4 сағат
Сағаттық белдеуі: GMT+10
Виза: виза қажет
Тілі: ағылшын
Валютасы: аустралиялық доллар
Халқы: 2019 жылы 25 718 140 адам
Діни сенімдері: христиандар - 12,6 миллион адам, (71 пайыз), католиктер - 38 пайыз
Жол қозғалысы: оң жақты қозғалыс
Тоқ көзінің түрі: C, F, 230 В, 50 Гц
Аустралия географиясы мен климаты
Аустралия - құрлықтардың ішіндегі ең кішісі. Аустралия 10°41′ оңтүстік ендіктегі Йорк мүйісінен 39°11′ оңтүстік ендіктегі Оңтүстік-Шығыс мүйіске дейін және 113°05′ шығыс бойлықтағы Стип-Пойнт мүйісі мен 153°34′ шығыс бойлықтағы Байрон мүйісі аралығында орналасқан. Батысы мен оңтүстігін Үнді мұхиты, шығысы мен солтүстігін Тынық мұхиттың Тасман, Маржан, Тимор және Арафур теңіздері қоршайды. Жағасының су жырған жерлері аз кездеседі; ірі шығанақтары: солтүстігінде - Карпентария, оңтүстігінде Аустралияның Үлкен шығанағы; үлкен түбегі - Кейн-Йорк.
Оңтүстігінде Басс бұғазы (ені 224 шақырым) бөліп жатқан Тасмания аралы бар. Шығыс жағалауын бойлай 2300 шақырымға созылып, Үлкен Тосқауыл Рифі жатыр.
Аустралия жерлері көбіне тропиктік (18-30 градус оңтүстік ендік), солтүстігі субтропиктік ендікте жатыр. Шығыс жағалауының климаты (солтүстіктен 30 градус оңтүстік ендікке дейін) тропиктік, теңіздік.
Күн радиациясы үнемі жоғары болады: 590-750 кдж/сm³; сондықтан Аустралияның барлық аудандарында температура тұрақты болады. Аустралия түгелімен дерлік 20-28 градус жазғы және 12-20 градус қысқы изотермалар аралығында жатыр. Солтүстік Аустралияның климаты ыстық болады: жаздың ең жылы айы - қаңтар мен қыстың ең суық айы - шілде температурасының айырмашылығы шамалы.
Тропиктік ішкі аудандар мен субтропиктік белдеулерде температураның маусымдық ауытқуы анық байқалады. Қаңтардың температурасы 40 градустан жорғары болатын ең ыстық аудан солтүстік-батыста. Температураның абсолютті максимумы Клонкарриде (Квинсленд) 53,1 градус, абсолютті минимумы -4, -6 градусқа дейін. Тұрақты аяз (-22 градусқа дейін) тек оңтүстік-шығысындағы Аустралия Альпісінде болады.
Аустралия экономикасы
Аустралия индустриялы-аграрлы ел. АҚШ, Ұлыбритания, Жапония, ГФР сияқты елдермен экономикалық қатынасы жақсы дамыған. Пайдалы қазбаларға бай. Көмір, қорғасын, темір, мырыш, мыс, боксит, алтын, күміс өндіріледі. Қара және түсті металлургия өндірістері, мұнай айыру өнеркәсібі дамыған. Өңдеуші өнеркәсіп салаларынан металлургия мен машина жасау, тамақ және жеңіл өнеркәсіп, химия өнеркәсібі, қағаз және полиграфия, ағаш кесу және жиһаз өнеркәсібі, кеме жасау, электротехникалық приборлар құрастыру кәсіпорындары елдің әр түрлі аймақтарында орналасқан. Аустралия шаруашылығының маңызды саласы - қой шаруашылығы. Ол Аустралия шаруашылығының 60-70 пайызын құрайды. Ауыл шаруашылығы дақылдарынан бидай, арпа және сұлы өсіріледі. Жер көлемінің 90 пайызын жайылымдар, жемшөп алқаптары алып жатыр. Аустралияның ұлттық табыс көлемі 228,1 млрд. Американ доллары, жан басына шаққанда 16 мың доллардан келеді(1995 ж.).Экспортқа жылына 65 млн долларлық өнім шығарылып, 12 млн долларлық импорттық өнім әкелінеді. Аустралияның дүние жүзі ішкі жиынтық өнімдегі үлесі - 1,1 пайыз.
Аустралия тарихы
Бірінші адамдар Аустралияға 42-48 мың жыл бұрын келген. Олар Оңтүстік Шығыс Азия жерлерінен келген қазіргі Аустралия аборигендердің бабалары. Соңғы зерттеулерге сәйкес Аустралия жергілікті тайпалары африка тайпаларымен туыстық байланыстары болуы әбден мүмкін.
1606 жылы - Голландиялық Duyfken атты кемесінің капитаны Биллем Янсзон Аустралияны ашады. XVII ғасырда голландиялықтар дүниежүзінің картасына Аустралияның батыс және солтүстік жағалауларын Жаңа Голландия деп енгізеді.
1770 жылы Джеймс Кук (ингл. James Cook) Аустралияның шығыс жағалауын ашады. Ол оны Жаңа Оңтүстік Уэльс (ағылш. New South Wales) деп атайды және оны Ұлыбритания жері деп жария етті.
Ұлыбритания американдық колонияларынан айырылып қалған соң, олар Аустралияны айдалып келген қылмаскерлердің колониясы ретінде пайдалана бастайды.
Аустралияның қазіргі кездегі көптеген ірі қалалары (Сидней, Порт Филипп, Брисбен) осы айдалып келген қылмыскерлердің колониялары ретінде қаланған. 1828 жылғы халық санауы бойынша Жаңа Оңтүстік Уэльс штаты халқының тең жартысы қылмыскерлер болған.
1901 жылдың 1-ші қаңтарында доминион құқығы бар Аустралия федерациясы құрылады. 1931 жылы қабылданған (1942 жылы бекітілген). Вестминстерлік статусқа сәйкес Аустралия мен Ұлыбритания арасындағы жалғыс конституциялық байланысы ретінде британдық монарх болып қалады. Аустралия де-факто тәуелсіз мемлекетке айналады.
Аустралияға қалай жетуге болады?
Трансфермен Алматыдан Сиднейге ауысыммен ұшуға болады. Ауысымдар Дели, Куала-Лумпур және Хошимин қаласы арқылы жүзеге асырылады және кемінде 1 сағат 50 минутқа созылады. Баға динамикасы келесідей: ұшудан екі ай бұрын Австралияға арзан билеттерді сатып алған дұрыс, жақындаған сайын тек қымбаттай түседі.
Ең жоғары маусымдар: мамыр, қараша және тамыз айлары, ал билеттерге сұраныс әдеттегідей төмендейді. Алматыдан Сиднейге ұшатын рейстердің ең азы - жұма, дүйсенбі, сейсенбі, бейсенбі, сенбі және жексенбі күндері, ал жексенбіде билеттерді жақсы жеңілдікпен сатып алуға болады.
Аустралиядағы көлік қозғалысы
Аустралияда ұзақ қашықтыққа қатынау әуе арқылы өте ыңғайлы. Негізгі тасымалдаушылар - Jetstar, Quantas, Virgin Australia. Билеттер Сидней - Брисбэнге 94 AUD-дан бастап, Канберра - 138 AUD-дан бастап, Мельбурн - 108 AUD-дан басталады.
Аустралияда теміржол айтарлықтай дамымаған, ал билеттер арзан емес. Тек Сидней аймағында қала маңындағы көлік пен туристік бағыттар жақсы жолға қойылған. Үлкен Оңтүстік теміржолында бағалар: Аделаидадан Дарвинге сапар 966 AUD болады. NSW TrainLink көмегімен сіз Сиднейден Мельбурнге немесе Брисбэнге 81 AUD, Канадалық Канберраға 41 AUD-пен жете аласыз. Қалалар арасындағы жол қатынасы бойынша ең арзаны - бұл автобустар.
Қалалық автобустар 5:00-ден 23:00-ге дейін жүреді. Жолақысы дүңгіршектер мен станцияларда сатып алуға болатын карталармен төленеді. Көліктің барлық түріне сәйкес келетін және 9:00-ден бастап апта сайынғы карталарды сатып алу тиімді (AUD 17.50). Сиднейде кең метро желісі бар (әр сапарға 2,50 AUD бастап), қала орталығында монорельс (5 AUD) және шығанаққа апаратын жолаушылар паромдары (6 AUD бастап) бар.
Таксилерді көшеде кезіктіруге болады немесе оларға телефон арқылы тапсырыс беруге болады, үлкен қонақүйлер, орталық дүкендер және қоғамдық көліктерде терминалдар бар. Таксиге телефон арқылы тапсырыс бергенде, сондай-ақ жүктеріңіз көп болған кезде жол жүру ақысы жоғарылайды. Тарифтер бір бағытқа жету үшін 3,50-3,60 AUD және шақырым үшін 2,50-4 AUD құрайды. Сидней әуежайынан орталыққа жету- 47-57 AUD болады.
Қазақстандық туристер үшін Аустралия қаншалықты тартымды?
Аустралия қонақүйлері халықаралық стандарттарға сәйкес жіктелген, бірақ оларда "жұлдыздарға" емес, классқа бөлінеді: 5* - deluxe, 4,5* - superior first class, 4* - first class, 3 жарым* - superior tourist class, 3* - tourist class. Нөмірлерде әрқашан шәйнек пен үтік бар, ал қызмет көрсету және жиһазы қонақүйлер деңгейіне сәйкес келеді. Ірі қалаларда орталыққа жақын қонақүйге тапсырыс беру ұсынылады. Көрнекті орындардың көпшілігі дәл сол жерде орналасқан және орталық станциядан ұзақ экскурсияларғаға бару оңайырақ.
Көптеген қонақүйлер пансионсыз тұруды ұсынады, таңғы асқа қосымша ақы төленеді. Аустралиядағы "барлығын қамтитын" жүйені онда тамақтану үшін аралдан әрі жерлер болмаған соң, тек "қонақүй аралдарында" табуға болады.
Сиднейде хостелде түнеу құны - 47 AUD, 3 жұлдыздыда екі орындық бөлме - 69-79 AUD, сәнді бес жұлдыздыда - 117 AUD-дан тұрады. Жеке екі орындық жатақханалармен Канберраға ең арзаны тәулігіне 89-190 AUD-ды құрайды, ең қымбаты бес жұлдызды қонақүйлер: тәулігіне 240 AUD-дан басталады. Брисбенде 3 жұлдыздыда - 100 AUD бастап, ал төрт жұлдызды қонақүй Мельбурнда - күніне 105 AUD-дан басталады.
Аустралияда қайда баруға болады?
Жағажай демалысы үшін басты орын - Сидней мен Брисбен арасында орналасқан Алтын жағалау ауданы. 40 шақырымға жуық құмды жағажай тек аустралиялықтарды ғана емес, сонымен қатар көптеген еуропалық туристтерді де қызықтырады. Бұл аймақ тропикалық және субтропикалық климаттық аймақтардың шекарасында орналасқандықтан, жыл сайын жылы ауа-райымен туристерді тартады, ал ауа-райының қолайсыздығы - бұл тек жаңбыр кезінде пайда болатын ылғалдылық десе болады.
Сидней – туристік орындарға бай Аустралияның басты қалаларының бірі. Қаланың символы болып саналатын Харбор көпірі мен Сидней опера театры туристердің көп қызығушылығын тудырады. Алайда, Сиднейдің басқа аудандары, оның ішінде кейбіреулері ұлттық мәртебе берілген әдемі саябақтармен қоршалған тұрғын үйлер де бар.
Қала орталығы туристер үшін өте тартымды, өйткені керемет мейрамханалар, спорт орталықтары, ежелгі ескерткіштер және керемет сауда орындары бар. Бір қызығы, бұл қала шетелдіктер арасында ғана емес, австралиялықтардың өздері үшін де танымал. Қалай болғанда да, статистика бойынша, жыл сайын 7-8 миллион австралиялық азаматтың Сиднейге баратыны белгілі.
Туристі ерекше қызықтыратыны - жағалау сызығы. Қызықты және әдемі болумен қатар, оның бойында әдемі Сидней жағажайлары орналасқан. Осылайша, қалада демалыстың әртүрлі түрлерін біріктіруге мүмкіндік туады деп айтуға болады.
Көк таулар - ЮНЕСКО тізіміне енген ерекше табиғи қорық. Эвкалипт ормандарымен көмкерілген, таулар алыстан көгілдір болып көрінеді. Daintree табиғи қорығы - ең көне табиғи парктердің бірі. Бұл алғашқы орманда сіз көптеген жануарларды көре аласыз, соның ішінде жарқыраған жасыл құрбақалар, ағаш бұталарында өсетін жарқыраған саңырауқұлақтар бар.
Какаду ұлттық саябағы - ЮНЕСКО-ның қорғауына алынған саябақ. Оны аустралиялық аборигендік адамдар басқарады және өзінің бастапқы түрінде сақталады. Намажи ұлттық саябағында ғасырлар бойы қалыптасқан аборигендік мәдениетпен жақынырақ танысуға болады, адамдар оның аумағында 21 мың жылдан астам уақыт тұрып келеді.
Аустралия асханасы
Австралияның басты ұлттық тағамы - қуырылған ет. Ал теңіз өнімдері мен құс еті, экзотикалық жемістер мен ірімшіктер тек негізгі тағамға қосымша ретінде ұсынылады. Деликатес тағамдар: акула ерні, қолтырауын еті, опоссум еті, көк краб еті және тұщы су устрицалары. Нағыз австралиялық десерт – шоколад құйылған және кокос қосылған "лэмингтон". Жергілікті шараптар сапасы жағынан ең жақсы еуропалық сорттардан кем түспейді, ал кейбір сыралар тіпті көптеген елдерге экспортталады.
Сонымен қатар, ағылшындық ет пен сыра ұсынылатын пабтар мен вегетериандық мекемелер көп. Фаст-фуд жеңіл тағамның бағасы 10-15 AUD, кафеде түскі ас - 25-30 AUD, алкоголь қосылған мейрамханадағы түскі ас - екі адамға 150-160 AUD-дан басталады.
Аустралиядағы қауіпсіздік
Аустралияда күн өте ыстық. Елде болған алғашқы күндеріңізде күн сәулесінің тікелей түсуіне жол бермеуіңіз қажет, ақшыл мақта-матадан қорғайтын кеудешелр киіп, күннен қорғайтын кремдер жағуыңыз керек. Күннен қорғайтын көзілдірікті жылдың кез келген уақытында кию ұсынылады. Сіз тек жасыл немесе сары-қызыл жалаулармен белгіленген жағалауда ғана жүзуіңіз керек.
Шөпте жалаңаяқ жүрмеңіз және ымырт кезінде саябақтарда қыдырмаңыз, себебі, Аустралияда түнде улы жәндіктер мен жыландар бар. Сонымен қатар, теңізді мекендеушілерден барынша сақ болу керек. Квинсленд штаты мен Солтүстік территорияға барған кезде масадан қорғаныш торларын пайдалану ұсынылады: масалар Денге безгегі және Росс өзенінің безгегі сияқты қауіпті аурулардың тасымалдаушысы болуы мүмкін.
Аустралияға бармас бұрын, сары безгекке қарсы вакцина алған дұрыс. Сіреспеге, іш сүзегіне, дифтерия мен қызамыққа қарсы вакцинация қабылдау пайдалы болады. Қоғамдық орындарда, соның ішінде барлық мейрамханалар мен кафелерде темекі шегуге тыйым салынады. Алкогольді тиісті жерлерде және белгілі бір уақытта ғана пайдалануға мүмкіндік бар.
Аустралиядан қандай кәдесыйлар алуға болады?
Аустралияның әйгілі кәдесыйлары бағалы және жартылай бағалы тастар: опал, сапфир, қызғылт гауһар тастар (олар тек осы жерде өндіріледі), інжу-маржандар. Сонымен қатар, жергілікті тұрғындардың қолөнер бұйымдары: бумерангтар, ағаштан жасалған заттар, қыштан жасалған бұйымдар. Сонымен қатар, біз қойдың жүнінен және крокодил терісінен жасалған бұйымдарға назар аударуды ұсынамыз: жемпірлер, бас киімдер, шарфтар және басқа да жылы заттар, пальто, бас киім, аяқ киім және белбеулер.
Тағам талғампаздарына Аустралиялық шөп шайын, жеміс джемін (мысалы, какаду өрігінен жасалған) және дәмдеуіштерден алуды ұсынамыз: жалбыз, анис миртінен жасалған және т.б. Байрон шығанағында өсірілетін кофе және Кинг-Айленд ірімшігі де ерекше танымал.
Аустралияда жеңілдіктер жылына екі рет өткізіледі: маусымда және католик Рождествосынан кейін. Акциялар көбінесе дүкендердің ашылуында немесе жабылуында өткізіледі. Сиднейде, Мельбурнде және басқа да мегаполистерде халықаралық брендтердің өнімдері төмен бағамен сатылатын дүкендер бар. Шағын жеке дүкендерде сіз жылдың кез келген уақытында жеңілдіктерге қол жеткізе аласыз.