бойынша жаңалық Латвия

Қысқаша мәлімет

Орналасуы: Еуропаның солтүстік-шығысында орналасқан мемлекет
Астанасы: Рига
Ірі қалалары: Даугавпилс, Вентспилс, Лиепая, Юрмала, Елгава, Резекне, Сигулда
Жер көлемі: 64 589 мың шаршы шақырым
Телефон коды: +371
Қазақстанмен уақыт айырмашылығы: -3 сағат
Сағаттық белдеуі: (GMT+3)
Виза: Шенген
Тілі: латыш
Валютасы:еуро
Халқы: 2019 жылы 1,92 миллион адам
Діни сенімдері: христиан
Жол қозғалысы: оң жақты қозғалыс
Тоқ көзінің түрі: C, F. 220 В, 50 Гц

© pixabay.com

Латвия географиясы мен климаты

Латвия жерi Шығыс Еуропа жазығында, Балтық теңізіне құятын Даугава (Батыс Двина) өзені алабында орналасқан. Елдің батысында Курзем, орталығында Видзем, шығысында Латгаль қыраттары, солтүстік-шығысында Латыш ойпаты жатыр. Климаты теңiздiк және континенттiк. Шiлдедегi орташа температурасы 16-18 градус, қаңтарда Балтық жағалауында 2-3 градус, шығыс аудандарында 7 градус. Жауын-шашынның жылдық мөлшері 500 - 800 мм. Өзендерi Балтық теңізіне құяды. Iрiлерi: Даугава, Лиелупе, Вента, т.б. 3185 көл бар, iрiлерi: Лубанас, Резнас, Усмас, т.б. Жерiнің 38 пайызы орман (қарағай, қайың, шырша, терек).

Латвия - ойпаттағы ел. Оның аумағының 98 пайызы теңіз деңгейінен 200 м-ден жоғары көтерілмейді. Шығысында Беларусь және Ресеймен, солтүстігінде Эстониямен, Оңтүстігінде Литвамен шектеседі. Солтүстік-батыстағы жағалау сызықтарының бір бөлігі бұралаңдай отырып, Рига шығанағын құрайды. Ол Балтық теңізінен ірі эстон аралы - Сааремаа және Моонзунд топаралының басқа аралдары арқылы бөлінген. Рига шығанағының қолайлы жылы аймағында ең ірі порт, әрі Латвия астанасы - Рига қаласы орналасқан. Батыс жағалауында басқа маңызды порттар Вентспилс пен қатпайтын Лиепая орналасқан. Латвия арқылы тек 17-сінің ғана ұзындығы 90 км-ден ағатын мыңдаған бұлақтар мен шағын өзендер ағып өтеді.

Өзендердің ең ұзыны - Даугава (Батыс Двина) бастауын Ресейден алып, Беларусь арқылы ағып, Латвияны кесіп өтіп, Рига шығанағына құяды. Желтоқсаннан сәуір айына дейін мұз басып жататын, толып жатқан иірімдері мен қайраңдары бар Даугава ірі тоннажды кемелердің жүзуі үшін жарамсыз. Алайда су электр станцияларында электр қуатын өндіру мен елдің ішкі аудандарынан порттар мен жағалауларға ағаш ағызу үшін пайдаланылады.

© pixabay.com

Латвия экономикасы

Латвия - Балтиядағы өнеркәсібі жағынан ең дамыған ел. Ол теңізге шығар жолын сауда мен балық аулау үшін пайдаланады. Елдің ауыл шаруашылығы, негiзiнен, еттi-сүттi iрi қара және шошқа өсiруге бейiмделген. Өндiрiстің жетекшi салалары - машина жасау (автобустар, құрал-жабдықтар, т.б.), жеңiл, целлюлоза-қағаз және ағаш өңдеу, фармацевтика және құрылыс материалдары. Сыртқы саудадағы негiзгi экспорты: электр пойыздары, автомобиль, электр тауарлары, ағаш бұйымдары, тоқыма, тағам өнiмдерi. 

Жуырда Латвияның шығысында мұнай кен орындары ашылса да, табиғи отын Ресейден әкелінеді. Ауыл шаруашылығының негізгі саласы етті-сүтті бағыттағы мал шаруашылығы. Өнеркәсіптің жетекші салалары - машина жасау мен металл өңдеу, химия өндірісі, мұнай, ағаш өңдеу мен целлюлоза-қағаз өнеркәсібі.

Ормандар Латвия аумағының 40 пайызын алып жатыр. Олардың жартысынан көбі қарағай ормандары, емен ормандары да көп. Ағашқа деген сұраныс орман және ағаш өңдеу өнеркәсібінің гүлденуіне жағдай жасайды. Латвия аумағының 10 пайызға жуығын шымтезектің ірі қорлары шоғырланған батпақтар алып жатыр. Әктастық және доломиттік кендерден құрылыс тасы өндіріледі. Елде басқа табиғи ресурстар өте аз.

© pixabay.com

Латвия тарихы

Латвия жерiн адам баласы алғаш мезолит дәуiрiнде мекендеген. Алғашқы мемлекеттiк бiрлестiк Шығыс Латвияда X-XIII ғасырларда пайда болды. XII ғасырдың 2-жартысында Семсерлiлер орденi, 1237 жылы Ливон орденi құрылды. Сөйтiп, 1561 жылға дейiн Латвия Ливонияның құрамында болды. 1558-83 жылы Латвия Речь Посполитаға қарады. Латвия жерiнің Ресей империясының қол астына өте бастауы XVIII ғасырдың аяғына қарай аяқталды.

1917 жылғы Қазан төңкерiсiнен кейiн елде Кеңес өкiметi орнағанымен, 1918 жылы ақпанда Латвияны немiстер басып алды. 18-қарашада тәуелсiз Латвия Республикасы құрылды. Бiрақ 1940 жылы Латвия КСРО құрамына қосылуға мәжбүр болды. Ел 1941-44 жылдары екiншi рет немiс оккупациясын бастан өткердi. Соғыстан кейiнгi жылдары социалистік жолмен дамып, 1989 жылы күзде өзiнің КСРО құрамынан шығатынын мәлімдеді, ал 1990 жылы мамырда Тәуелсіздiк Декларациясын жариялады. Латвия 1991 жылдан БҰҰ-ға мүше. 2004 жылы Еуропалық одаққа мүше болып қабылданды.

Бүкіл тарихында Латвия басқа мемлекеттердің билігінде болды. XIII ғасырдың екінші ширегінен 1561 жылға дейін ол неміс кресшіл рыцарьларының Латвия мен Эстония аумағында құрған князьдіктер конфедерациясы - Ливонияның кұрамына кірді, 1562 жылдан кейін Латвия аумағының бір бөлігін Швеция мен Польша бөлісті. XVIII ғасырда I Петр елді қуатты Ресей империясына қосты.

Латвия тәуелсіздігіне 1920 жылы ие болып, оны Кеңестер Одағына қосылған 1940 жылға дейін сақтады. 1991 жылы тәуелсіздігіне қайтадан ие болған ел, 1922 жылғы Конституциясын қалпына келтірді. Үкіметті Премьер-министр басқарады, оны халық ерікті дауыс беру жолымен төрт жыл мерзімге сайлайтын 100 адамнан құралатын парламент-Сейм тағайындайды. 2004 жылы Латвия Еуроодақтың құрамына енді.

© pixabay.com

Қазақстандық туристер үшін Латвия қаншалықты тартымды?

Латвияға саяхаттаушы туристтерді алдымен, астанасы Рига қаласы қызықтырады. Ең қызығы, латыштар Рига қаласына емес, Юрмала немесе Лиепая қалаларына саяхаттағанды жөн санайды екен. Тарихи жерлермен қатар туристтерді сауда жасау, дүкен аралау көбірек тартады.

Латвия - Балтықтың жүрегі саналады, табиғаты, тарихи көрікті жерлері, суы, көлі, орманы, латыш халқының қонақжайлылығы саяхатшыларды тартпай қоймайды.

Латвияға барудың көптеген себептері бар: Риганың әдемі көшелерінде серуендеп, әйгілі Юрмала жағажайларында демалып, керемет тарихи ғибадатханалар мен сарайларды тамашалау.

Латвия қонақ үйлерінің желісі тез дамып келеді: ірі қалалар мен курорттарда саяхатшылар міндетті түрде түнеусіз қалмайды. Жіктеу стандартты (1-ден 5-ке дейін), тіпті эконом-қонақүйлерде де олар лайықты қызмет көрсету деңгейін сақтайды. Мұнда хостелдер де, сәнді, қымбат қонақүйлер де бар. Бір жұлдызды қонақүйлердің бағасы 9 еуродан, ал сәнді қонақүйлерде - бір түнге 100 еуро тұрады.

Ал Даугаваның шығыс жағалауында орналасқан қонақүйлер туристтерге, батыс жағалауындағы қонақүйлер бизнесмендерге арналған. Юрмаладағы қонақүйлердің бағасы орналасқан жеріне байланысты болып келеді. Майори мен Дзинтариде қымбат болса, Меллужи мен Асариде арзан түседі.

© pixabay.com

Латвиядағы көлік қозғалысы

Қалалардың ішінде автобуспен жүру өте ыңғайлы: олар елдің барлық елді мекендерінде жүреді. Трамвайлар сонымен қатар Рига, Лиепая және Даугавпилсте жүреді. Астанасында қоғамдық көлік жүйесі троллейбустармен, шағын автобустармен және түнгі автобустармен қамтылған. Бір билет құны 1,15 еуро (жүргізуші үшін - 2 еуро), велосипедтер мен қол жүгі тегін тасымалданады. Күнделікті жол жүру құны - 5 еуро, 3 күнге - 10 еуро, 5 күнге - 15 еуро. Қоғамдық көліктер 5:30-дан 23:30-ға дейін жұмыс істейді, Ригадағы түнгі автобустар 0:00-ден 5:00-ге дейін жұмыс істейді.

Таксилерді көшеден ұстауға немесе телефонмен шақыруға болады, екіншісі арзанырақ. Автотұрақтар барлық жерде: әуежайларда, вокзалдарда, аттракциондарда орналасқан. Орташа тариф сапар үшін 1,45 еуроны құрайды, ал бір шақырым үшін 0,55 еуроны құрайды. Рига әуежайына трансфер - 35 еуроға дейін.

Латвияның әсем көшелерімен велосипедпен жүру де өте жақсы. Жалдау кеңселері барлық ірі қалаларда орналасқан, жарты сағаттық жол жүрудің орташа құны - 1,80 еуро, күнделікті жалдау ақысы - 10-25 еуро. Жергілікті ережелерге сәйкес, велосипедпен жүру үшін арнайы құқықтар қажет, бірақ полиция мұқият жүргендерге түсіністік танытады.

© pixabay.com

Латвияда қайда баруға болады?

Латвияда туристік маршруттарды іздемес бұрын гидтің көмегіне жүгінгеніңіз абзал. Егер сіз өзіңіз серуендеуге шыққан болсаңыз, тарихи орындардың қай уақытта ашылып, кіру құны қанша болатынын анықтап алыңыз.

Ригадағы Черноголовыхтар үйі Латвия астанасының символы және ең тартымды тарихи орын болып саналады. Мұнда үнемі мәдени шаралар, концерттер, көрмелер, экскурсиялар өткізіліп тұрады. Сондай-ақ, үй Рига
 
қамалын жөндеуге байланысты уақытша Латвия президентінің резиденциясына айналды. Черноголовыхтар үйінің тарихы 1334 жылдан басталады. Құрылғаннан бері мұнда Рига қоғамдастықтарының түрлі кездесулері мен іс-шаралары өткізіліп келеді. XV ғасырдың аяғында ғимарат Черноголовыхтар қоғамына жалға беріліп, кейін сол атаумен айтылатын болды.

Екінші дүниежүзілік соғыс кезінде Черноголовыхтар үйі едәуір бүлініп, 1999 жылы қайта бастан-аяқ қалпына келтірілді. Бүгінде мұнда мұражай мен концерттік зал бар, онда жиі классикалық музыканың концерттері өткізіледі.

Көрнекті сәулет ескерткіші атақты сәулетші Растрелли, мүсінші Граф пен итальяндық суретшілер Зукка мен Мартинидің бірлескен туындысына айналған әйгілі Рундель сарайы - Латвияның ең маңызды мәдени мұрасы. Бұл сәулет өнері елдің дәл орталығында, мәдени және тарихи аймақ Земгаледе орналасқан.

Сарай кешені 60 гектардан астам аумақты алып жатыр, оның негізгі бөлігін саябақтар құрайды. Бұл тарихи кешеннің табиғаты тамаша, сізді таңқалдырмай қоймайды.Сонымен қатар, кешеннен алыс емес, тағы бір көрнекті орын - Бауска табиғи саябағын да тамашалай аласыз.

Юрмала курорттық қаласы - Рига шығанағының жағалауындағы Латвияның нағыз інжу-маржаны. Бұл жерде алғашқы Юрмала курорттық ауылдары XVIII ғасырда пайда бола бастады, ал XIX ғасырда қаланың көптеген аудандары курорт мәртебесін алды. Екі ғасырдан астам уақыт бойы Юрмала туристер үшін танымал демалыс орнына айналды.

Гауйя ұлттық саябағы - Латвиядағы ең ірі қорық-саябақ. Жалпы, Гауйя ұлттық паркінде 500-ден астам көрнекті орындар бар, олардың ішінде ежелгі қоныстар, сарайлар, шіркеулер, диірмендер, құрылыстар және басқа да көптеген археологиялық, сәулет және тарихи ескерткіштер бар.

Тарихи Курземе аймағының қақ ортасында, Вента өзенінде, әдемі провинциялық Кулдига қаласы бар. Бұл Латвияның ең көрікті қалаларының бірі болып саналады, өйткені бұл жерде Латвияның көптеген таңғажайыптарын кездестіруге болады, мысалы, ұшатын балықтар, Еуропадағы ең үлкен сарқырама, үңгір лабиринті және ежелгі сарайлар.

Бүгінде бірнеше ғасыр бұрын бұл қала маңызды сауда нүктесі болғанын елестету қиын, мұнда кемелер салынды, жүзім өсірілді, шарап тіпті көрші елдерге жеткізіліп тұрды.

Латвия астанасынан небары 50 шақырым жерде әдемі провинциялық қала - Сигулда орналасқан. Мұнда тарихи қамал-ескерткіш XIII ғасырдағы Тураида қамалы бар. Орта ғасырларда мұнда бір епископтың резиденциясы болған, Ливон ордені орналасқан, тіпті швед сарбаздарының гарнизоны да болған. Бүгінгі таңда бекініс ежелгі тарихтан сыр шертеді, сондықтан қамал бүгінде мұражай кешені мәртебесін алды, оның аумағында мұражай қорығы құрылды.

Мұражай кешеніне тек қамал ғана емес, сонымен қатар, тарихи ғимараттар да кіреді - барлығы 37 осындай құрылым бар. Қамалдың өзі 1214 жылы Рига епископымен Гауйяның оң жағалауында қаланған.

© pixabay.com

Латвия асханасы

Латвияда балық және картоп тағамдары танымал. Балтық лосось балығын, картоп қосылған майшабақ, ірімшік қосылған картоптың дәмін татып көруіңізге болады. Ет тағамдарынан - тауық сорпа пюресін, бәліштерді, тмин тұздығымен дайындалған қой етін алсаңыз болады.

Латвиядағы барлық мейрамханалар дәстүрлі тағамдарды ескі рецепт бойынша немесе қазіргі заманғы сай ұсынады. Көптеген мекемелер тек фермерлік шаруашылықтардың органикалық өнімдерін пайдаланады. Өзіне-өзі қызмет көрсету кафелері өте танымал: үй стилінде, дәмді, бағасы да жағымды. Ірі қалаларда арнайы тамақтану орындары (мысалы, балық немесе вегетариандық) және әлемнің әртүрлі халықтарының асханалары бар. Арзан кафеде бір адамға түскі ас 7-10 еуро, мейрамханадағы алкогольдік ішімдіктер 30-33 еуро аралығында болады.

© pixabay.com

Латвиядағы қауіпсіздік

Латвияны қауіпті елдер қатарына жатқызу қиын, әрине, мұнда қылмыс деңгейі төмен. Алайда, бұл сіз негізгі сақтық шараларын ұмытуға болады дегенді білдірмейді: туристік аймақтардағы және қоғамдық көліктердегі қалта ұрылары кез-келген уақытта әмиянды немесе ұялы телефонды «тәркілеуге» дайын тұрарын ұмытпаңыз.
Ірі қалаларда олар орыс және ағылшын тілдерін түсінеді, бірақ ауылды жерлерге барғанда, сөздікпен жүргеніңіз дұрыс.

© pixabay.com

Латвиядан қандай кәдесыйлар алуға болады?

Латвиядан шыныдан, ағаштан және саздан жасалған бұйымдардың барлық түрлері әкелінеді, бірақ жергілікті янтарь керемет кәдесый болып табылады. Янтарьдан жасалған зергерлік бұйымдар мен әшекейлер Рига, Юрмала, Лиепая қалаларында, басқаша айтқанда, туристік орындарда көптеп сатылады.

Латвиялық косметика да назар аударарлық: Dzintars өнімдері жоғары сұранысқа ие, ал Stenders бренді табиғи ингредиенттерден жасалған керемет жуынуға арнлаған өнімдер шығарады. Дәм кәдесыйы ретінде Laima шоколады, тмин ірімшігі, бөтелкедегі сыра және Рига әйгілі бальзамын алуға болады.

Көптеген дүкендер 8:00-ден 22:00-ге дейін, астанасында - 0:00-ге дейін жұмыс істейді. Шағын азық-түлік дүкендері 19:00-де ертерек жабылады. Жанармай құю бекеттеріндегі бөлімдер тәулік бойы жұмыс істейді.