Кытай Қазақстан жері арқылы әлем экономикасын дүр сілкіндірмек

?ытай Орталы? Азия аума?ында ?зіні? д?нді-да?ыл д?лізін салуы м?мкін, осылайша олар Африка, Азия ж?не ?ытайды? ?зіне жылына 160 миллион тонна д?нді-да?ыл экспорттауды к?здеп отыр. Сонымен ?атар ?аза?станды? ди?андар осы супержобада басты р?лде болады, - деп хабарлайды "Независимая газета".

?ытай статистикасына с?йкес, Орталы? Азия жерінде егістікке жарамды 38 миллион гектар жер бар екен. Соны? 74 пайызын я?ни 28 миллион гектар жерін ?аза?станны? жері алып жатыр. Болаша?та елдегі егістікке жарамды жерлер 60 миллион гектар?а жетуі м?мкін. 

Басылым Бейжі? аграрлы? экспансиясынан ?ауіптенеді, егер ?ытай ?з жоспарын іске асыратын болса, олар ?аза?станны? жері ар?ылы ?лемдегі д?нді-да?ыл саудасын ?аза?станны? жері ар?ылы іске асырады. "?ытай жобасыны? ?аншалы?ты ау?ымды екенін т?сіну ?шін, Ресейді? экспорт?а шы?аратын ?німіні? 37,5 миллион тонна екенін айта кетейік. Я?ни б?л дегеніміз, ?ытай Ресейге ?ара?анда т?рт есе экспорт шы?арма?шы. Егер ?ытай осы жобаны іске асыратын болса, Ресей ?зіні? ауылшаруашылы? даму жоспарын ?айта ?арауы керек болады. ?лемдік саудада ба?а т?сіп кетуі де м?мкін. ?ытай ?ндірушілерімен б?секелс бол?ан ?ндірушілер банкрот?а ?шырайды", - делінген ма?алада. 

"?ытай ?аза?стан жерін пайдалана отырып Ресейге ?ара?анда екі есе арты? ?нім алып, 3-4 есе экспорт?а шы?аратын болса, бізді? д?нді-да?ыл экспортынан т?сетін кірісіміз ?андай болады?" - деген с?ра? ?ояды автор. 

"?осымша ?ндірілген 160 миллион тонна д?нді-да?ыл ба?аны 30-50 пайыз?а т?мендетіп жіберуі м?мкін. Д?нді-да?ыл ?лемдік ба?асы жыл сайын 1,3 пайыз?а ?сіп келеді, ал Жер бетіндегі адамдар саны - 1,12 пайыз?а ?седі екен. Я?ни тама? артылып ?алмайды. ?азіргі уа?ытта бір жылда 150-160 миллион тонна асты? жетіспейді. Осы дефицитті? орнын ?ытай толтырма?шы", - дейді IFC Markets сарапшысы Дмитрий Лукашов.

"?ытай ?зіне д?рыс ба?ытта ?оз?алып келеді. Алайда "Д?нді-да?ыл д?лізі" атты жобаны? ?азір іске ?осылуы екі талай", - деп ойлайды маман. Оны? айтуынша, А?Ш олар?а кедергі жасау ?шін барлы?ын жасайды, сонымен ?атар ?аза?стан, ?збекстан, Т?ркменстан ж?не Т?жікстан елдеріне ?ысым к?рсетеді. 

"Егер ?ытай ?аза?стан ар?ылы ?з жоспарын іске асыратын болса, онда ?лемдік сауда к?рделі ?згеріске ?шырайды. Ба?аны? т?мендеп, сапалы ?німге с?ранысты? к?бейетіні аны?. Айтыл?ан к?лемдер - б?л ?те к?п. Олар егер іске ?осылса, Ресей д?нді-да?ыл экспорттаудан к?шбасшы болмайды. Д?нді да?ылдан т?сетін пайа ?азіргідей болмайды", - дейді "Алор Брокер" компаниясыны? сарапшысы Кирилл Яковенко.

Сонымен ?атар біршама сарапшылар ?ытай жобасын фантазия немесе жа?анды? алая?ты? деп атады. "Б?л жоба "д?ліз" дегеннен г?рі к?бірек "панама" аферасына ??сайды", - деді Аграрлы? сауда конъюнктурасы институтыны? бас директоры Дмитрий Рылько. 

"?зірге б?л жоба ?иял болып к?рінеді. ?ытайлы?тар к?з тігіп отыр?ан осы Орталы? Азия аума?ында су тапшыл?ы бар. Ауа райы ?те ?олайсыз. ?осымша бір д?ниелерсіз мына жерлерді иемдену ?те ?иын", - дейді "Совэкон" аналитикалы? орталы?ты? директоры Андрей Сизов. Оны? айтуынша, ??ірлердегі ?нім алуды осы де?гейде са?тап ?алу басты ма?сат болып табылады. Осындай ау?ымда ?ндірілген к?нні? ?зінде оны сол елден алып шы?у м?мкін емес. О?ан мысал ретінде ?аза?станнан ?ытай?а экспортталатын аз ?ана м?лшердегі д?нді-да?ыл себеп болады", - деп т?сіндірді ол.