20 қазан 2014 | 16:09

Жойылған "жоңғарлар" деген кімдер еді?

Көшпенділер тарихында ойып алар орны бар Ойраттар жайлы көптеген деректер айтылып та, жазылып та жатады. Үш жүз жылдай бабаларымызбен іргелес отырған тарихы тағдырлас, қойы қоралас, қыз алып – қыз берген көшпенді елдердің, экономикасында мәдениетінде, дәстүрінде ортақ байланыстар болған еді.

Көшпенділер тарихында ойып алар орны бар Ойраттар жайлы көптеген деректер айтылып та, жазылып та жатады. Үш жүз жылдай бабаларымызбен іргелес отырған тарихы тағдырлас, қойы қоралас, қыз алып – қыз берген көшпенді елдердің, экономикасында мәдениетінде, дәстүрінде ортақ байланыстар болған еді.

Ауызша аңыз әңгімелерде: - «Киіз туырлықты қазақ-қалмақ бір туған», «Қатын алсаң, қалмақ ал!» - делінсе, кейде «Қоламса иісті қара қалмақ», «Өй, қалмақпысың!» - деп жақтырмаған кейіп танытылатын. Ғылыми дерек көздерден де, сан алуан деректерге кездесесің. Бірінде бабаларымыз Ойраттар тарапынан түрлі оқиғаларға байланысты туындайтын шабуылдарға қарсы күрессе, екіншісінде олардың феодалдары арасындағы шиеленісті шешуге бел шеше араласып, өздеріне тиімділеріне одақтас болып соғысып жатады. Кейде басқа хандықтарға қарсы жорықтарға бірігіп, бас қосатын жағдайлар да байқалады. Тіпті Ресей империясы олардың біріксе алынбас қамалға айналарынан қауіптеніп, сақтанған. Сондықтан да олардың негізгі көздегені қалайда жоңғар-қазақтарды жақындастырмау болған. «От қарулы – ойраттар» мен одақ құруға негізгі кедергі дін айырмашылығында еді. Қалден Цереннің Әбілқайырдың орысқа бодан болғандығына наразылығын білдіріп жолдаған хатынан үзінді келтірсек: - «Ол, Әбілқайыр тізесін бүгіп, ақ патшайымның алдында тұрғанда, мен қатты қынжыламын. Біз қазақ-қалмақ көшпенді ел, даланың қырандары емес пе едік. Жер шұқыған қарғаның алдында тізе бүккеніміз жараспас. Сендердің орыстарға сенім артуларын бекершілік.....» - дегенінен көп нәрсе аңғаруға болады.

Материалдың толық нұсқасын "Алаш айнасынан" оқи аласыздар...