15 сәуір 2014 | 12:27

Оралманды неге екіге бөліп қараймыз?

Нұрғиса ЕЛЕУБЕКОВ (фото)

ҚР Үкіметінің 2011 жылғы 22 желтоқсандағы қаулысына сәйкес, «2011-2014 жылдары жыл сайын 10 мың отбасыға квота бөлінеді» деп бекітілген болатын. Алайда арадан көп уақыт өтпей, Үкімет бұл қаулыны кері қайтарып алды. Сөйтіп 2012 жылдың сәуірінде ҚР Үкіметі оралмандарға берілетін квотаны белгілі мерзімге дейін тоқтататын жаңа қаулы қабылдады. Енді араға екі жал салып, оралмандар көші қайта жалғасатын болды. Десе де бұл жолы, Үкімет оралмандар үшін көш талабының өзгергенін жеткізді.

ҚР Үкіметінің 2011 жылғы 22 желтоқсандағы қаулысына сәйкес, «2011-2014 жылдары жыл сайын 10 мың отбасыға квота бөлінеді» деп бекітілген болатын. Алайда арадан көп уақыт өтпей, Үкімет бұл қаулыны кері қайтарып алды. Сөйтіп 2012 жылдың сәуірінде ҚР Үкіметі оралмандарға берілетін квотаны белгілі мерзімге дейін тоқтататын жаңа қаулы қабылдады. Енді араға екі жал салып, оралмандар көші қайта жалғасатын болды. Десе де бұл жолы, Үкімет оралмандар үшін көш талабының өзгергенін жеткізді.

Наурыздың 20-сында қабылданып, ақпарат құралдарында 1 сәуірде жарияланған «Оралмандарды жайғастыру өңірлерін айқындау туралы» деп аталалатын қаулығы сәйкес, енді оралмандар Ақмола, Атырау, Батыс Қазақстан, Қостанай, Павлодар, Солтүстік Қазақстан және Шығыс Қазақстан облыстарына көшіп келуі тиіс.

Үкіметтің мұндай шешім қабылдауының себебі, бұған дейін елге көшіп келген қандастарымыздың жартысынан көбі Алматы, Жамбыл, Оңтүстік Қазақстан және Маңғыстау облысына шоғырланды. Алайда бұл аймақтарда халық саны онсыз да көп. Сондықтан жұмыс, баспана мәселесі бірқатар қиындықтар тудырған. Ал жаңа қаулыда белгіленген жеті облыста жыл кеткендердің саны көбейіп барады. Екіншіден, оралмандарға бұл облыстарда баспаналы болуға, шаруашылықпен шұғылдануға мүмкіндік мол. Сондай-ақ оралмандардың сол аймақта өмір бойы тұруы шарт емес.

Аслан ҚАРЖАУБАЕВ, Көші-қон комитеті төрағасының орынбасары:

– Қаулы бойынша қандастарымыз көшіп барып қоныстанған өңірге өмір бойы тұруға міндетті емес. Жаңа заң бойынша 5 жыл тұрса жеткілікті, әрі қарай еркі бойынша басқа өңірлерге көшуіне болады. Сондай-ақ, аталған облыстарға барушы оралмандарды бірінші кезекте жұмыспен және баспанамен қамтамасыз ету мәселесі қарастырылып жатыр. Бұл екеуі – оралмандарды ынталандыруға арналған негізгі мәселе. Тағы бір айта кетер жайт, оралмандарды орналастыруда олардың ой-талғамы ескеріледі. Қазір аталған әр облыс оралмандарды жайғастыру, оларға жағдай жасау бойынша бағдарлама әзірлеп жатыр. Жаңа заң бойынша әуелі ықтиярхат алуы керек, ықтиярхат алған соң бес күннің ішінде оралман мәртебесі беріледі. Ал оралман мәртебесін иеленушілер Қазақстан азаматтарымен бірдей әлеуметтік көмектер алады.

Алайда, оралмандардың әлеуметтік құқықтарымен айналысып жүрген қоғамдық ұйым өкілдері бұл шешім жеткіліксіз деген пікірде.Себебі шет елден көшіп келуші қазақтардың құқығы Ресей мен Белорусь елінен көшіп келетін қоныс аударушылардан да төмен. Себебі Ресей, Белорусь елдерімен Қазақстан арасында арнайы халықаралық келісім бар. Келісімге сәйкес, ол елдерден Қазақстанға тұрақты тұруға көшіп келушілер ықтияр хат не азаматтыққа өтініш беретін болса, оларға есеп шотында ақша болу талабы қойылмайды екен.

Толық нұсқасын "Алаш айнасы" сайтынан қараңыз.