11 мамыр 2014 | 18:37

Ұлттық капитал алдымен қай салаларға салынуы тиіс?

©Алаш айнасы иллюстрациясы

Кешелі бері Ресейдің ауқатты кәсіпкерлері Олег Дерипаска, Владимир Потанин, Виктор Бударин өз елдерінің ауыл шаруашылығы саласына ай сайын тапқан табыстарының 20-30 пайызын аударып отыратын болды. Көршілес елде қазірде бір ғана Владимир Потаниннің елге бұған дейін де аударған инвестициясының есебінен ауыл шаруашылығы өнімін өндіретін, көлемі 1840 гектарды құрайтын жылыжай салынып, одан тиісінше мол өнім алынуда. Баса айтарлығы сол жылыжайдан түскен пайдаға Потанин мүлдем қол сұқпайтын көрінеді. Ауқатты олигарх мұны ол тек «ауылға салынған инвестиция» деп есептеп өнімнен түскен пайданы тек қана фермерлердің өздерінің пайдалануына мүмкіндік берген.

Кешелі бері Ресейдің ауқатты кәсіпкерлері Олег Дерипаска, Владимир Потанин, Виктор Бударин өз елдерінің ауыл шаруашылығы саласына ай сайын тапқан табыстарының 20-30 пайызын аударып отыратын болды. Көршілес елде қазірде бір ғана Владимир Потаниннің елге бұған дейін де аударған инвестициясының есебінен ауыл шаруашылығы өнімін өндіретін, көлемі 1840 гектарды құрайтын жылыжай салынып, одан тиісінше мол өнім алынуда. Баса айтарлығы сол жылыжайдан түскен пайдаға Потанин мүлдем қол сұқпайтын көрінеді. Ауқатты олигарх мұны ол тек «ауылға салынған инвестиция» деп есептеп өнімнен түскен пайданы тек қана фермерлердің өздерінің пайдалануына мүмкіндік берген.

Келтіре берсек, біраз елдерде мұндай мысалдар жетіп-артылады. Өзге елдердің ауқаттылары осылайша өз еліне инвестиция салуға барынша ықылас білдіріп жатқан тұста «біздің ауқаттылар табысын елмен бөлісуге дайын ба» деген сауал өзінен-өзі туындайды. Алаш айнасы бүгін осы тақырып төңірегінде шолу жасауды жөн көрді.

Рас, Ресей президенті Путин өткен жылдың желтоқсан айында елдегі ауқаттылардан байлығын халқымен бөлуді міндеттеген жоқ, ашық талап етті. Ресей президенті бұл жолы офшорлық зона арқылы байлығын шетел асырып жүрген бақуаттылардың аттарын атап, түстерін түстеп, байлығын бұқарамен бөлісудің кезі келгенін айтты. Ресей қазірде еліндегі қалыптасқан жағдайға байланысты, елге тұс-тұстан салынып жатқан санкциялар салқынына төтеп беру үшін де мұндай қадамдарға барып жатқаны анық. Қалай десек те ТМД елдерінде байларының байлығын халқымен бөлісуді ашық талап ете бастағандардың көш басында Ресей тұр.

Бұл ретте қазірде біздің де мақсатымыз айқындала түсті. Осыдан тұп-тура бір ай бұрын Ұлттық инвесторлар кеңесінде Елбасы Нұрсұлтан Назарбаев Қазақстандағы іскер азаматтарға шетел шоттарында жатқан қаржыларын заңдастырып, сол арқылы елімізге инвестиция құюға шақырды. Отандық сарапшыларымыздың пайымдауынша, Елбасы жариялап отырған қаржы «амнистиясы» ел экономикасының өркендеуіне айтарлықтай оң әсерін тигізбек. «Қазір елімізге тартылатын жалпы инвестицияның көлемі шамамен 5,5 триллион теңгені құрайды. Оның 60 пайызы шағын және орта бизнес үлесіне тиесілі. Ал өз қаржысын шетелде сақтайтын азаматтардың капиталын елге тарту арқылы бұл көрсеткішті екі еселеуге болады» дейді мамандар.

Жалпы, біз Тәуелсіздік алғалы бері ел экономикасына 130 млрд АҚШ долларына жуық инвестиция құйылғанын айтып мақтанамыз. Алайда мамандар «сол 130 млрд инвестиция құйған шетелдіктер, пайданы екі-үш еселеп тауып жатыр» дейді. Мысалы, соңғы он жылдың ішінде елімізден шетелге кеткен қаржы 140 млрд доллардан асқан. Мұның барлығы елімізге инвестиция құйып, одан табыс тапқан ірі кәсіпкерлердің бар барлығы елде тапқан қаржысының басым бөлігін шетелде сақтайтынын көрсетеді. Тіптен бізде табыс тауып, оны шетелге тасып жатқандар тек шетелдік инвесторлар ғана емес, тіптен өзіміздің отандық кәсіпкерлер де табыстарын көк қағазға айналдырып шетел банктеріне сақтауға бейілді. Сол арқылы олар шетелдің экономикасына күш беріп жатқанын да аңғармайтын тәрізді.

Толық нұсқасын "Алаш айнасы" сайтынан қараңыз.