14 тамыз 2014 | 14:41

Ұсқынсыз ескерткіш жасағандарды неге соттамаймыз?

©Алаш айнасы иллюстрациясы

Біздің ел өңірлері бір-бірімен жарыса ескерткіш сала бастағандарына біраз уақыт болды. Жоспарды уақытында орындап, мемлекеттен осы негізде бөлінген қаржыны мақсатты игерген жергілікті атқамінерлер, сөз жоқ, жоғарыдан өздеріне лайық мақтауларды алып жатқан болар. Дегенмен «Алаш айнасы» басылымы мұны жеткіліксіз деп санап, құр мақтаудан тыс ескерткішті қарқынды жылдамдықпен атқарған өңір басшыларын арнайы медальмен марапаттауды ұсынады. Мәселен, ол төсбелгіде «Сауатсыздық символын тұрғызғаны» үшін деген жазу болса дейміз. Мұны келеке ету емес, тарихи, елдік маңыздағы істің аяқ сүрінер шалағайлығын түзеудің басқа амалы қалмамағандықтан жасалған мәжбүрлі шара деп түсінген дұрыс шығар...

Біздің ел өңірлері бір-бірімен жарыса ескерткіш сала бастағандарына біраз уақыт болды. Жоспарды уақытында орындап, мемлекеттен осы негізде бөлінген қаржыны мақсатты игерген жергілікті атқамінерлер, сөз жоқ, жоғарыдан өздеріне лайық мақтауларды алып жатқан болар. Дегенмен «Алаш айнасы» басылымы мұны жеткіліксіз деп санап, құр мақтаудан тыс ескерткішті қарқынды жылдамдықпен атқарған өңір басшыларын арнайы медальмен марапаттауды ұсынады. Мәселен, ол төсбелгіде «Сауатсыздық символын тұрғызғаны» үшін деген жазу болса дейміз. Мұны келеке ету емес, тарихи, елдік маңыздағы істің аяқ сүрінер шалағайлығын түзеудің басқа амалы қалмамағандықтан жасалған мәжбүрлі шара деп түсінген дұрыс шығар...

Кеше ғана Өскемендегі Абай атамызды мазақ еткен ескерткішті қоғам дүрлігіп жатып, әрең алдыртқан. Ергежейлілерге ұқсаған екі ұлттың ұлы тұлғасы - Абай мен Михайлестің ескерткішін қаланың қақ ортасына «қонжитқандар» одан ешбір кінәрат та, кемшілік те байқамағанға ұқсайды. Ал байқаса ұсқынсыз ескерткіштер қаланың төріне шығып кетпес еді ғой. Әбүйір болғанда, жергілікті әкімшіліктегілер ескерткіштің толықтыруды қажет ететін жерлері барын мойындап, оны ел көзінен алып қойды.

ХVII ғасырдағы қазақ батыры, әйгілі қолбасшы, Отанымызды жоңғарлардан «сыпыра» тазалаған, Абылайханның өзі ерекше «Дарабоз» деп атаған Қабанбайды мәстек атқа мінгізіп, қол-аяғын қысқалап әбден әжуалаған ескерткішін қазақ газеттері бір жылдары дүрлігіп жазғаны әлі есімізде.

Енді, міне Керекуде Жаяу Мұса бабымыз өз өмірінде алысып өткен ағаш аттылардың бүгінгі «жалғасынан» көресіні көріп тұр. Өз заманында қазақтың мұңын мұңдап, жоғын жоқтап, әлеуметтік-саяси теңсіздікпен күрескен Жаяу Мұса бабамызға Баянауылдағы Жасыбай көлі жағасынан ескерткіш орнатылыпты. Бірақ онда бабамыздың аты-жөнінен қате кетіпті: Жаяу Мұса деудің орнына Жаяу Муса делінген.

Жергілікті биліктің пайымынша, бір қарағанда бір әріптен кеткен қатеде тұрған дәнеме жоқ секілді көрінуі ықтимал. Алайда ескерткіш деген елдіктің символы іспетті. Ал біздегі ескерткіштер жергілікті атқамінерлердің шалағайлығының, мәселеге жүрдім-бардым қарайтындығының «арқасында» елдіктің емес, сауатсыздықтың символына айналуда. Әрине, бұл масқара жайт.

Материалдың толық нұсқасын "Алаш айнасынан" оқи аласыздар.