18 маусым 2014 | 12:58

Министрлік пен "жындыхана" кімді жынды қылып жүр?

Нұрғиса ЕЛЕУБЕКОВ (фото)

Шындық па әлде қауесет пе?

Шындық па әлде қауесет пе?

Еліміздегі түрлі деңгейдегі психиатриялық ауруханаларға қатысты жағымсыз ақпараттар ара-тұра болса да айтылып қалып жатыр. Мәселен, «балқаштық адвокат Зинаида Мухортованың еркінен тыс 11 ай бойы психиатриялық мекемеде қамауда отырғаны» (оның сегіз айын Ақтас кентіндегі жіті бақыланатын психиатриялық ауруханада өткізген – авт.). Түрлі ұйымдар араша түсіп, аты аталған қорғаушы өзінің сау екендігін шетелдік мамандардың көмегімен дәлелдеп шыққан көрінеді. Естуімізше, ол қазір өмірі үшін қауіптеніп, Қазақстаннан мүлде қоныс аударса керек. Сонымен қатар, «Алматы облысындағы психикалық денсаулық және наркологиялық бұзылушылықтар орталығы бас дәрігерінің орынбасары И.Кетовтың 7 жылға сотталғанын» алайық. Оған тағылған айып: «И. есімді азаматшаның жұбайынан күштеп емдеу шараларын алып тастау үшін одан 1 миллион теңге алған». Қазақстандық азаматша Әлия Мәжибаева өзінің Facebook парақшасында «еліміздегі психиатриялық ауруханалар маклерлердің «сұрауы» бойынша 20 мың АҚШ долларына үй-жайы бар жалғыз басты қарттарды бір-ақ күнде «есі ауысқан» деген диагнозбен еркінен тыс ауруханаға өмір бойына тығып тастайды» деп ашық жазғаны тағы бар. «Қылмыстық жазаға тартылуы тиіс адамдарға «есі ауысқан» деген анықтама сатылады-мыс» сияқты ақпараттар да қылаң беріп қалады. Ең қорқыныштысы – «Ақтас кентіндегі жіті бақыланатын психиатриялық ауруханада науқастарды адам төзгісіз жағдайда ұстап, тәжірибелік тәсілдермен тыныштандырады. Дәрігерлер мұндай әдісті тәртіпке шақырудың бір амалы деп қана қарайды. Тиісті жерге шағымдану мүмкін емес. Араша сұрадың ба, азапқа дайындала бер» (olegprio.narod.ru) дегенді де оқыдық. Бәрін айт та, бірін айт, қазір елімізде өз-өздеріне есеп бере алмай, жан түршігерлік қылмыстарға баратын жандар саны артпаса, азаймай тұрған көрінеді. Қазір әлем бойынша психикалық ауытқушылықпен тізімде тұрғандар саны 500 млн (!). ДДҰ мамандары оның себебі «әр түрлі» дейді. 500 миллионның 80 пайызы әлеуметтік факторлардан.

Сау адамды жынды қылудың тәсілі

Кім-кімде де «осы айтылғандар шындық па әлде қауесет пе екен?» деген ой туындайтыны заңдылық. Міне, осы мақсатта, ал ең бастысы – қоғамдық проблеманы көтеріп, мақала жазбақ ниетпен «Алаш айнасы» ҚР Денсаулық сақтау министрі С.З.Қайырбекованың атына «Алматы облысы, Ақтас кентінде орналасқан республикалық психиатриялық аурухана жұмысымен танысып, арнайы мақала дайындауға рұқсат беруіңізді сұраймыз» деген мәтінмен хат жолдаған болатын. Арада 1-2 күн өткенде министрліктен хабарласып, хатты алғандарын жеткізді. Шыны керек, құзырлы саланың шұғыл қимылына риза болдық. Алайда неге екенін білмейміз, ол ауруханаға бармауымызға, басқасын таңдауымызға құзырлы орын мамандары ерінбей біраз үгіттеді. Бірақ өз дегенімізде тұрдық әрине. Бұл принцип емес, тек аталмыш аурухана осы сынды мекемелердің ірісі. Қалай дегенде де, олар «дүйсенбі күні аурухана барарсыздар, сіздерді бас дәрігер күтеді. Келісіп қойды» дегендеріне алғысымызды білдірдік.

Сонымен не керек, дүйсенбі күні ауруханаға келдік. Аурухананың бас дәрігері Айдос Әдихан Кеңесұлы келгенімізді естіп, ішке кіруге рұқсат берді. Тәртіп бойынша күзет бар заттарымызды алып қалып, бас дәрігердің қабылдау бөлмесіне шығарып салды. Бөлмеге кіріп жайғасып, жылы амандастық. Бөлмедегі әңгіме былай өрбіді (қаз-қалпында беріп отырмыз.авт.):

– Не себеппен келдіңіздер?

– Министрліктен рұқсат алып, мақала дайындауға...

– Мен сіздерге сұхбат бермеймін.

– ...

– Бұл жабық мекеме. Мен БАҚ тұрмақ прокуратурадан келгендерге ешқандай мәлімет бермеймін. Сондай заң бар.

Материалдың жалғасын "Алаш айнасынан" оқи аласыз.