Алматылық оқушылар инклюзия құндылығы туралы айтты

Алматыдағы әлеуметтік инклюзив бағдарламалар орталығының оқушылары I-BALAQAI жобасында ерекше балалармен бірлескен сабақтарды өткізудегі құндылықтар туралы айтып берді. Tengrinews.kz сұхбаттың мәтіндік нұсқасын дайындады.

I-BALAQAI жобасын ұйымдастырушылар - Alash Media Group медиахолдингі және Montessori Qazaqstan Public Fund. Ақпараттық серіктес - "ВКонтакте" әлеуметтік желісі.

Инклюзия деген не?

Инклюзия - мүгедектігі бар адамдар мен басқа да әлеуметтік топтардың өкілдері арасындағы өзара іс-қимыл түрі, оларды қоғамның белсенді өміріне қосу.

2016 жылы Алматыда ерекше балалармен және олардың ата-аналарымен инклюзив мамандар тобы жұмыс істеді. Команда құрамына Қазақстанда инклюзив білім беруді дамытуды шешкен I-BALAQAI эфирінің қонағы Салтанат Мырзалинова-Яковлева кірді.

"Бастапқыда мені командаға белсенді ана ретінде шақырды. Сол кезде менің үлкен ұлым аздап ерке болатын. Біз келгеннен кейін ол өзгере бастады. Сол кезде инклюзия, эмпатия және ата-аналар қоғамдастығы идеясының құнды екенін түсіне бастадым", - дейді Салтанат.

Осылайша, 2018 жылы "Әлеуметтік инклюзив бағдарламалар орталығы" қоғамдық қоры құрылды. Эфир қонағының айтуынша, егер бастапқы кезеңде жобамен 10 адам жұмыс істесе, қазір олардың саны 100-ге жеткен. Күн сайын орталыққа кемінде алты отбасы жүгінеді, олардың төртеуі нормотиптік балалары бар отбасы болса, екеуі ерекше балалары бар отбасы. Жүйелі дамудың маңыздылығын түсіне отырып, орталық кеңес бере алатын және қоғамға көмектесе алатын "қалалық ресурстық орталық" сияқты модельді ұсынған. 

Өз кезегінде орталықтың оқытушылар құрамы жеке траекторияларды ұстануға тырысады және тәрбиеленушілерге эмоционалды жайлылықты қамтамасыз етеді, бұл барлық қатысушыға өздерінің ерекше қасиеттерін жарқын және пайдалы көрсетуге мүмкіндік береді.

"Біз оларды бұрынғы кезімен салыстырмаймыз. Керісінше, біз олардың қаншалықты алға жылжығанына назар аударамыз. Бағалау бәсекелестік тудырады, біз ол жолмен жұмыс істемеуге тырысамыз. Бұл қауіпсіз ортаның негізгі шарттарының бірі. Біз ішкі мазмұнды мәдениет, құндылықтар және ұжым арқылы жасаймыз", - дейді оқытушылардың бірі.

Орталық өкілдері оларға ерекше қажеттіліктері бар балалар ғана емес, сонымен қатар, қандай да бір себептермен мемлекеттік мектептердегі сыныптастарымен ортақ тіл таба алмағандар да келетінін айтады.

Тәрбиеленушілердің бірінің айтуынша, орталықта оқу және бейімделу кезеңі стандартты мектептерге қарағанда әлдеқайда жеңіл өтеді.

"Мектепті құрғаннан кейін біз бірден келдік. Маған қарапайым мектептердегідей емес, оқушылар мен мұғалімдер арасындағы бейресми қарым-қатынас ұнайды. Біз олардан қорықпаймыз, біз оқу мен сабаққа қатысы жоқ сұрақтарды да қоя аламыз. Бізде достық атмосферасы қалыптасқан. Орталық мұғалімдері пәнге назар аударып, алдымен бізді қызықтырады, ал біз ерекше балалармен жұмыс істейміз. Белгілі бір цикл жасалады: бәріне қызық. Бұл орталық мені сабырлы, мейірімді болуыма себеп болды", - дейді оқушы. 

"Бұл мектепте мұғалімдер жас және түсіністік танытады. Олар ерекше балаларға және бізге әртүрлі тақырыпты түсіндіре алады. Бұл орталықтың айырмашылығы - қарым-қатынас атмосферасында. Менде күн шуақты балалармен оқу тәжірибесі болды. Бір бала болды, ол ренжіді, мен шапағат еттім. Мен ол балаларды құрметтеймін. Бұл олардың ерекшелігі. Олар өте ақылды балалар деп айта аламын", - дейді орталықтың тағы бір оқушысы.

Салтанат Мурзалинова-Яковлева АҚШ тәжірибесі туралы айтып берді. 

"Штаттарда біз жасап жатқан істің прототипі бар. "Солтүстік жұлдыз" орталықтарының желісі бар және олар тек инклюзия туралы, муниципалды мектептер қоғамына қосыла алмайтын балалар туралы. Біз "АҚШ та жасады. Неге бізде бұл мүмкін емес?" деп түсіндіре алатынымызды байқадық. Олардың түлектері университеттерге түседі, ерекше балалар жұмыс істей алады. Қазір интуитивті түрде біз олардың жылдар бойы істеп келе жатқанын жасап келе жатырмыз. Олармен келісіп, ынтымақтастық орнатуды жоспарлап отырмыз", - дейді маман. 

Оның айтуынша, 2050 жылға қарай әлемдегі әрбір екінші бала аутизм спектрінің бұзылуымен туады.

"Егер таяуда статистика бойынша әр 125 бала болса, кейінірек әр 80, қазір - әр 40 бала. Гиперактивтілік пен назар жетіспеушілігі бар балалардың саны өсіп келе жатыр. Біз оған не әсер ететінін білмейміз: цифрландыру, өмір салты немесе пандемия жағдайы балаларға қатты әсер етті. 

Бірақ балалар бізді қоршап тұрған нәрсені бейнелейді. Бұл факт", - дейді маман 

Эфирдің толық нұсқасын I-BALAQAI YouTube-арнасынан көре аласыздар. Арнайы жобаның бірінші бөлімін мына сілтеме арқылы көруге болады.

Оқырмандар, көрермендер мен тыңдаушылар сұхбаттардың үзінділерін Zhuldyz FM, Tengri FM, VOSTOK FM радиостанцияларынан таба алады.

Сондай-ақ, бұл материал подкаст ретінде де қолжетімді, SoundCloud, Anchor.FM, "Яндекс.Музыка" және "ВКонтактеден" тыңдауыңызға болады.

Сілтемесіз жаңалық оқисыз ба? Онда "ВКонтакте" желісінде парақшамызға тіркеліңіз!