Бензин тағы қымбаттай ма?

Мұнайлы Қазақстандағы «бензин безгегі» мәселесі бүгінде тек көлігі бар жүргізушілерді ғана емес, қаражаяу қалың жұртшылықты да қатты мазалап жүр. Себеп белгілі: жанармай бағасы көтерілсе, азық-түлік тауарларының ілесе қымбаттайтын әдеті бар. «Тамызда тұрақты болады» деп әу баста болжам жасап, кейіннен сол болжамға бола аузы күйген энергетика вице-министрі Ұзақбай Қарабалин жанар-жағармайдың қазіргі құны бензин тапшылығын еңсеруге мүмкіндік береді деп отыр. Алайда бұған дейін де әлемдік ахуалға, Қазақстанның айналасына сілтеме жасап үйренген шенеуніктер бағаның қайта өспейтініне кепілдік бере алмай келеді. Бере алмайды да. Сонда мұнайлы елдің халқы сол мұнайдан туатын проблемадан қашанға жапа шеге беруі керек?

Әрине, дәл қазір «бензиннің бағасы одан сайын көтеріледі!», - деп жар салсақ, халық дүрбелеңге түсіп, жанар-жағармай бекеттеріне жаппай беттеп, бензинді көбірек сатып алуға тырысатыны белгілі. Осының нәтижесінде жоспардан тыс тапшылықтың болатынын да білеміз. Тапшылықтың төркіні қайда соғатынын да түсінеміз. Өткен айдың соңында «Тамыздың бірінде бензин мен дизельді отынның бағасы өзгермей, айдың соңына дейін бекіткен күйде сақталады. Анық солай болады», – деп мәлімдеме жасаған Ұзақбай Қарабалин де осыны ойлаған шығар. Алайда сол кездегі мұнай және газ министрінің болжамына қарамастан, бензин тапшылығы аяқ астынан бұрқ ете түсті. Бақсақ, бензин бағасының бұғаусыз кетуіне себептер көп дейді. Ресейдің бағалары көтеріліпті, ол жақтағы мұнай өңдеу зауыттарының біреуі тоқтап қалған көрінеді. Сол себепті Қазақстанға экпортталатын мұнай өнімдерінің көлемі күрт азайған. Дегенмен «бұны әдейі бензин бағасын көтеру үшін жасап жатыр» деген пікірлер халық арасында, оның ішінде осы жанармай нарығын жағалайтын «ойыншылар» әңгімесінде әу баста-ақ айтылған. «Қазір бензин тапшылығы қолдан жасалса, халық әбден әбігерге түседі. Сөйте-сөйте, бағасы құрысын бензиннің өзі болса болды деп оның құнына да қарамайтын кез жетеді», – дейді көпшілігі.

Шындығында, бұл шенеуніктердің біраздан бері шарғыға айналдырып алған «шеберлігі» сықылды. Осы жолы да дәл солай болды. Артынан бензин тапшылығы қолдан жасалды деген жорамалды Қазақстанның отын қауымдастығы да жариялады. «Біздіңше, бұрынғы салалық министрліктер мен ведомстволар (мұнай және газ министрлігі, бәсекелестікті қорғау агенттігі және табиғи монополияларды реттеу агенттігі) «ҚазМұнайГаз» ұлттық компаниясымен, сондай-ақ бағамен сататын операторлармен бірлесе отырып, тікелей және жанама түрде мұнай өнімдерінің тапшылығын туғызды», – деп мәлімдеді олар күні кеше. Сценарий де бұрынғыдан айныған жоқ, алдымен бензин тапшылығы орын алды, сосын бағасы көтерілді.

Екінші бір мәселе...

Материалдың толық нұсқасын "Алаш айнасынан" оқи аласыздар...