Қандай жағдайда БЖЗҚ-ға салым салмауға болады?

?аза?станда ж?мыс істейтіндерді? басым б?лігі БЖЗ? салымшылары - ж?йеде 10 039 482 есеп ашыл?ан. Алайда кейінгі кезде азаматтар салымдарыны? ?ауіпсіздігі мен ?кіметті? инвестициялы? саясатына к?м?нмен ?арап отыр. Осы?ан байланысты Tengrinews.kz тілшісі БЖЗ?-?а салым салудан бас тартып, ?артай?ан ша?та зейнета?ысыз ?зін ?амтамасыз ете аламын деген жандар ?шін материал дайындады. 

#1 ?аза?станды?тар ?андай жа?дайда БЖЗ?-?а салым салудан бас тарта алады?

Егер ?аза?станды? азаматты?-???ы?ты? келісімшарт негізінде ?ызмет ат?арса, ол БЖЗ?-?а салым салу?а міндетті емес. Біра?, б?л сізді? зейнета?ы?ызды? к?леміне ?сер етері с?зсіз. Б?л туралы Алматы МКД-ны? Т?сіндіру ж?мыстары департаментіні? жетекшісі За??ар Шындали м?лімдеді. 

"Зейнета?ымен ?амтамасыз ету" туралы 39-шы за??а сай азаматты?-???ы?ты? келісімшарт негізінде ?ызмет ат?аратын т?л?а ?шін зейнета?ы салымдары міндетті емес, оны? ???ы?ы болып келеді. МКД ?кілі салы? ?ызметтері келісімшарт жасас?ан т?л?аларды? салымдарын ?ада?алап отыратынын айтады. "Б?л императив норма емес, ол ?з ?алауымен БЖЗ?-мен келісімге келе алады. Айтып отыр?анымыз е?бека?ыдан емес, ?ызмет к?рсеткені ?шін ал?ан а?шасынан", - дейді ол. Дегенмен азаматты?-???ы?ты? келісім бойынша ?ызмет к?рсететін т?л?алар салы?тан босатылмайды. 

#2 А?ылы ?ызмет к?рсету келісімі аясында?ы ?ызметтестік пен ж?мыс берушімен келісімшарт жасасуды? арасында ?андай айырмашылы? бар?

"Е?бек келісімшарты (ары ?арай ЕК) ж?не а?ылы ?ызмет келісімі (Ары ?арай А?К) арасында "Е?бек кодексі" бойынша мынадай айырмашылы?тар бар: 1) ж?мысшыны? белгілі бір маманды?, біліктілік немесе ?ызмет бойынша ж?мыс істеуі; 2) міндетін е?бек т?ртібі бойынша орындау; 3) ?ызметкерді? ж?мысы ?шін е?бека?ы алуы. ЕК-ден А?К-?а ауысатын кезде ЕК-ны б?зу керек", - дейді за?гер Александр Каплан.

Салым жасау т?рлеріні? де айырмашылы?ы бар. ?ызметкер ?шін салымдарды оны? ж?мыс берушісі жасайды, ол салы? агенті болып та табылады - ж?мыс беруші ?леуметтік т?лемдер ?шін е?бека?ыны? 10 пайызын салы? ретінде ?стап ?алады. Ал  азаматты?-???ы?ты? келісім бойынша ?ызмет к?рсететін т?л?а салы?ты ?зі т?леуі керек ж?не декларацияда тап?ан табысын к?рсетеді.

#3 ?андай ?ызметкерлер азаматты?-???ы?ты? келісім бойынша ж?мыс істей алады?

За?герлерді? с?зінше, к?сіпорындарда директордан ?зге барлы? т?л?а азаматты?-???ы?ты? келісім бойынша ж?мыс істеуі м?мкін. Тіпті бас есепші де.

#4 Азаматы?-???ы?ты? келісім бойынша ?ызмет к?рсетуді? арты?шылы?тары мен кемшіліктері ?андай?

"Ж?мыс беруші ?шін арты?шылы? - салы?тан ?нем. Ж?мыс беруші сыйа?ы ?ана т?лейді. Ал кемшілігі ж?мысшыны ба?ылау м?мкіндігіні? т?мендеуі. Ал ?ызмет к?рсетуші е?бек т?ртібіне ба?ынбай, былайша айт?анда "фрилансер" сия?ты ж?ре алады", - дейді за?гер. 

#5 ?аза?станда осылай ?ызмет к?рсететіндер бар ма?

БЖЗ? жанында?ы ?о?амды? ке?ес м?шесі Бота Ж?манова ?зін мысал етті. "Мен ж?мыс берушіме ?ызмет к?рсету келісіміне ауысайы? дедім. Мен ?шін 30 пайыз т?лейсіздер, оны? орнына 20 пайыз т?ле?із де, ?ал?ан 10 пайызын (зейнета?ы салымын) ?зіме ?алдыры?ыз деп айттым. Осылайша, 10 пайыз ?зіме ?алып отырады", - деді ол. Оны? айтуынша, жеке к?сіпкерлік ашуды? ?ажеті жо?, тек салы? т?леу керек. 

Сонымен бірге, м?ндай келісім бюджеттік салада да бар. Алайда б?л декреттік т?лем ал?ысы келетін ?йелдерге жарамайды. Сонымен бірге, кредит алу кезінде ?иынды? болады. 

#6 БЖЗ?-?а салым салудан бас тарт?ан адам ?артай?анда ?андай т?лем ала алады?

БЖЗ? ?кілдеріні? айтуынша, ?мір бойы зейнета?ы ?орына салым салма?ан азамат ?артай?анда базалы? зейнета?ы ?ана алады (1998 жыл?а дейінгі е?бек ?тілі жо? т?л?алар). Оны? к?лемі - е? т?менгі к?н к?ріс де?гейіні? 52 пайызы. ?азір ?аза?станды?тарды? зейнета?ысы ?ш жа?тан т?ленеді - мемлекеттік бюджет, базалы? ж?не с?йкес зейнета?ы (1998 жыл?а дейінгі е?бек ?тілі ?шін т?ленеді), БЖЗ?-?а міндетті т?лемдер мен ерікті салымдар (ерікті салымдар барлы?ында жо?) есебінен.

2018 жылды? 1 шілдесінен бастап базалы? зейнета?ыны т?леу кезінде е?бек ?тілі мен зейнета?ы жина?тау ж?йесіндегі ?тіл есепке алынады. 10 жыл?а дейінгі е?бек ?тілі барларды? базалы? зейнета?ысы е? т?менгі к?нк?ріс де?гейіні? 50 пайызын ??райтын болады. Он жылдан ас?ан со? ?р жыл?а 2 пайыз ?осылып отырады. Базалы? зейнета?ыны? максиималды? к?лемі 35 жылды? е?бек ?тілі бар адамдар?а т?ленеді.