Қазақстанда баспана неге қымбаттады? Себептері аталды

Қазақ Құрылыс және сәулет ғылыми-зерттеу және жобалау институты ("ҚазҚСҒЗИ" АҚ) бастапқы жылжымайтын мүлік бағасының негізгі құрылыс материалдары бағасына тәуелділігін зерттеді. Сарапшылар соңғы 20 жылдағы баға өзгерістерін талдаған, - деп хабарлайды Tengrinews.kz тілшісі.

Осылайша, ҚазҚСҒЗИ мамандары жаңа тұрғын үй сатып алудың негізгі тетігі қарыз тарту екенін еске салды. Бұл жаппай сұранысты реттеу факторы саналатын ипотеканың қол жетімділік деңгейі.

Ұлттық банк деректері бойынша, ипотекалық кредит көлемі соңғы 10 жылда 3,7 есеге артқан. Алайда өсу динамикасы біркелкі емес. Егер 2011 жылдан бастап 2013 жылға дейін ипотекалық кредит беру көлемі (37 пайызға) ұлғайса, 2014 жылдан бастап 2017 жылға дейін сұраныс төмендегені байқалды. Ипотека көлемінің ең көп өсуі - 2,8 есе - 2017-2021 жылдары тіркелген: 879-дан 2 453 миллиард теңгеге дейін.

Осы уақыт аралығында 2011 жылдан бастап 2020 жылға дейін пәтер құрылысының көлемі үш есеге жуық артқан (2,96-дан 8,76 миллион шаршы метрге дейін). 

Алайда ипотекалық кредиттеудің қарқынды өсуі құрылыстың ғана емес, тұрғын үй бағасының да өсуіне алып келді. 2011 жылдан бастап 2021 жылғы мамырға дейінгі бағалар серпіні Қазақстан бойынша орта есеппен (Ұлттық статистика бюросының деректері) 11 жыл ішінде бір шаршы метрі үшін 154-тен 336 мың теңгеге дейін, яғни 2,2 еседен астам қымбаттағанын көрсетеді.

Бұл ретте 2021 жылы тұрғын үй бағасы қарқынды өскені байқалады: алғашқы бес айда Нұр-Сұлтан қаласының жаңа құрылыстарындағы пәтер шаршы метрі үшін 9,2 пайызға, ал тұтастай ел бойынша 9,1 пайызға қымбаттаған.

Құрылыс салушылар тұрғын үй бағасының күрт өсуін бірінші кезекте болаттың қымбаттауымен байланыстырады.

ҚазҚСҒЗИ мамандары 2015-2021 жылдардағы болат арматурасының баға динамикасын қадағалады. Осы кезеңде бағаның өсуі төрт еседен асқан. Бұл материал бағасының ең үлкен өсуі соңғы жеті айда қайталанған. 2020 жылдың желтоқсанынан 2021 жылдың мамырына дейін арматура екі еседен аса қымбаттаған. Оның негізгі себебі - әлемдік нарықтарда, ең алдымен Қытайда, АҚШ-та, ЕО-да болат прокаты бағасының күрт өсуі.

Алайда аналитика арматуралық болаттың қымбаттауы Қазақстандағы тұрғын үй құнына әрдайым тікелей әсер етпейтінін көрсетеді.

Арматура бағасының күрт өсуі 2016-2017 жылдары байқалды. Сол кезде арматуралық болат бір жыл ішінде Нұр-Сұлтандағы құрылыс кезінде тоннасына 95,6-дан 192,6 мың теңгеге дейін қымбаттаған. Бірақ бұл кезеңде жаңа ғимараттардағы пәтерлер 2015 жылмен салыстырғанда, керісінше, арзандаған. 2015 жылы жаңа құрылыстардағы тұрғын үйдің шаршы метрі 335 мың теңге, 2016 жылы оны 307 мың теңгеден, ал 2017 жылы - шаршы метрі 322 мың теңгеден сатылған.

Осылайша 2016-2017 жылдары арматура бағасының айтарлықтай өсуіне қарамастан, жаңа пәтерлер инфляциялық дәлізге сәйкес келетін осы кезеңде бар-жоғы 4,8 пайызға қымбаттаған.

Ал арматура 84,3 мың теңге оған 2015 жылмен салыстырғанда жаңа құрылыстардағы пәтерлер 2017 жылы арзандады, осылайша шаршы метр бағасының металл құнына тікелей тәуелділігі жоқ екенін көрсетті.

Сонымен қатар, тұрғын үй құнына құрылыс материалдарының бағасы ғана емес, сонымен қатар жер учаскесінің, инженерлік коммуникациялардың, қарызға алынған банк қаражатының құны, сондай-ақ биыл пандемияға байланысты тапшы болған еңбек ресурстарының құны да әсер етеді, дейді "ҚазҚСҒЗИ" АҚ бас директоры Бегман Көлбаев.

Бұған дейін Ұлттық статистика бюросы Қазақстанда жаңа және жайлы тұрғын үй бағасы көтерілгенін хабарлаған болатын.

Сілтемесіз жаңалық оқисыз ба? Онда Telegram желісінде парақшамызға тіркеліңіз!