Малайзия бойынша жаңалық
Қысқаша мәлімет
Орналасуы: Оңтүстік Шығыс Азияда орналасқан мемлекет
Астанасы: Куала-Лумпур
Ірі қалалары: Джохор-Бару, Ипох, Кучинг, Кота-Кинабалу, Малака, Джорджтаун, Куатан, Патраджайя
Жер көлемі: 329 758 шаршы шақырым
Телефон коды: +60
Қазақстанмен уақыт айырмашылығы: -2 сағат
Сағаттық белдеуі: GMT+8
Виза: қазақстандықтар үшін виза қажет емес
Тілі: малай тілі
Валютасы: ринггит (99,60 теңге)
Халқы: 2018 жылы 32,382,300 адам
Діни сенімдері: ислам - мемлекеттік дін статусында
Жол қозғалысы: сол жақты қозғалыс
Тоқ көзінің түрі: G, M, C. 50 Гц.
Малайзия географиясы мен климаты
Малайзияның солтүстік жағалауы Оңтүстік Қытай, солтүстік шығыста Сулу және шығыста Сулавеси теңіздерінің суларымен шайылады. Малакка түбегінде Таиландпен, Калимантан аралында Индонезия және Брунеймен шектеседі. Малайзияны Сингапурдан Джохор бұғазы бөліп тұр. Шекараның жалпы ұзындығы - 2 669 шақырым, жағалаудың ұзындығы 4 675 шақырым.
Малайзия экваторлық белдеуде орналасқан. Батыс аумағын солтүстіктен оңтүстікке қарай таулы белдеу кесіп өтсе, шығысын жағалаулық жазықтық алып жатыр. Климаты оңтүстігінде экваторлық, солтүстігінде субэкваторлық, муссондық. Орташа жылдық температурасы 25-28 градус. Жауын-шашын мөлшері жылына жағалаулық өңірлерде 2000-2500 мм, таулы аймақта 4000-5000 мм. Ірі өзендері - Раужанг, Бором, Кинабатонлон. Малайзия жерінің жартысына жуығын мәңгі жасыл ылғалды тропиктік орман алып жатыр.
1990 жылы және 2010 жылдар аралығында Малайзиядағы ормандар алқабының 8,6 пайыз немесе 1920000 гектар алқабы жойылды. Малайзия өз тәуелсіздігін Ұлы Британиядан 1957 жылы алып, 1963 жылы өз жағдайын жақсартты. Малайзияның сол кездегі экономикасының көтерілуі ағаштар мен орман турасында,себебі сол уақыттың өзінде Майлайзия пайданы ағаштар, ормандар арқылы тапқан.
Орман көлеміне байланысты Малайзия өзімен көршілес Жаңа Гвинея іспеттес еолдереден қарағанда тезірек дамыған. Қазірідң өзінде Малайзия көршілес Индонезиямен бірге биогаздарды өндіретін пальма майларының 85 пайызы өндіретінділігі анықтап, бұл Малайзиядағы ормандардың кесілуіне басты себеп болып табылады. Осы арқылы Малайзия 2 миллиард АҚШ доллар пайда тапқан.
Ел экваторға жақын орналасқандықтан, Малайзия климаты жыл бойы экваториальды - ыстық және ылғалды болып сипатталады. Орташа жылдық температура шамамен 27 градус, ал жылдық жауын-шашын шамамен 2500 мм[8]. Елдің түбегі мен шығыс бөлігінің климаты арасында айырмашылықтар бар, олар көбінесе құрлықтық ауа массасының Малайзияның түбіне әсер етеді, ал шығыс теңізі теңізге әсер етеді. Ел екі муссон аймағында: оңтүстік-батыс (мамыр айынан қыркүйекке дейін) және солтүстік-шығысында (қарашадан наурызға дейін) орналасқан. Солтүстік-шығыс муссоны оңтүстік-батысқа қарағанда көбірек жауын-шашын әкеледі, бұл Қытай мен Тынық мұхиттың солтүстігінен бастау алады. Оңтүстік-батыс муссоны Австралияның шөлейтті жерлерінен шығады.
Елдің белгілі бір аймағындағы климат негізінен рельефке байланысты, осылайша, төбе, аласа және жағалаудағы аймақтардың климаты. Жағалаудағы аудандар температурасы 23 градус-тан 32 градусқа дейін және ай сайын 100-ден 300 миллиметрге дейін жауын-шашынмен сипатталады. Елдің алқаптары ұқсас температураға ие, бірақ жауын-шашынның жоғары деңгейі. Жоғары биіктіктегі климат температура мен айтарлықтай нәзік болады. Малайзияда тіркелген ең жоғары температура 1998 жылдың 9 сәуірінде Перлис штатындағы Чупинг қаласында 40,1 градус болды. Жазғы ауа температурасы Камерон мемлекеттің солтүстік-батысында 1978 жылғы 1 ақпанда Пахангтың солтүстік-батысында және 7,8 градуста байқалды. Күн сайын ең көп жауын-шашын мөлшері 1967 жылғы 6 қаңтарда Кота-Бару да 608 миллиметрге жетті. Ең жылдық жауын-шашын, 5 687 мм, 2006 жылы Сандакан қаласында, Сабах қаласында тіркелді. Елдегі ең жаңбырлы жер - жылына жауын-шашынның орташа жылдық жауын-шашын мөлшері 4128 миллиметр және 247 күн, Кучинг, Саравак. Ең қиыны - жылына 1 746 миллиметр жыл сайынғы жауын-шашынды Шпинг, Перлис штаты.
Малайзия экономикасы
Малайзия - қарқынды дамушы индустриалды-аграрлық мемлекет. ЖІӨ құрылымы келесі түрге бөлінген: ауыл шаруашылығы - 9,7 пайыз, өнеркәсіп - 44,6 пайыз, қызмет көрсету саласы - 45,7 пайыз. Еңбекке жарамды халықтың саны - 12,7 миллион адам, олардың 13 пайызы ауыл шаруашылық саласында, өнеркәсіп саласында - 36 пайыз, қызмет көрсету саласында - 51 пайыз. ІЖӨ ең үлкен үлесі қызмет көрсету саласына тиесілі, оның басым бөлігі үстеме және бөлшектеп сату сауда, сондай-ақ қаржы қызметі; сақтандыру және жылжымайтын мүлік алу. Жұмыссыздық деңгейі - 3 пайыз пайыз, үйсіз халықтың саны - 5,1 пайыз. Экономиканың аса қарқынды секторы - өңдеу өнеркәсібі. Ел интегралды жобалардың, ондиционерлердің, радио және телеаппаратура шығарушы әлемдік негізгі елдер қатарына кіреді. Малайзия - АСЕАН елдерінің ішінде өз автомобиль құрылысы бар жалғыз ел. ("Протон", "Перодуа", "Наза", "Хайком", "Буфори" сияқты маркалар бар). Өнеркәсіп өндірісі негізінен Кланг өзенінің маңайына шоғырланған. (т.н. "Селикон даласы"), сондай-ақ Пинанг штатында.
Малайзия тарихы
XIV ғасырға дейін Шривиджая империясының құрамына кірген VII ғасырда пайда болған индуистік мемлекет. 1403 жылы Малайзияның барлық жерлерін біріктірген Малакка корольдігі құрылды. 1511 жылы Малакка Альфонсо де Альбукерктің басшылығындағы португалдық әскермен басып алынды. 1641 жылы португалдықтарды голланддықтар ал 1824 жылы голланддықтарды ағылшындар алмастырды. 1914 жылы бүкіл Малайзия Ұлыбританияның қол астында болды. 1941-1945 жылдары Жапониямен жаулап алынған болатын, бірақ соғыстан кейін қайтадан Ұлыбритания протекторатының астына өтті. 1948 жылы құрылған Малайлық Федерация 1956 жылы автономияға және 1957 жылы Ұлыбритания Достастығының құрамында тәуелсіздікке ие болды. 1963 жылы Малайя, Сингапур, Саравак және Сабахтан тұратын Малайзия Федерациясы құрылды. 1965 жылы саяси және экономикалық келіспеушіліктердің салдарынан Сингапур Федерация құрамынан шықты.
Қазақстанмен қарым-қатынасы 1991 жылғы 31 желтоқсанда Малайзияның Қазақстанның тәуелсіздігін мойындағаннан бері басталды.
1992 жылғы 16 наурызда Қазақстан мен Малайзия арасында дипломатиялық қатынастар орнықты. 1996 жылы Куала-Лумпур қаласында Қазақстанның және Алматыда Малайзияның елшіліктері ашылды. 2012 жылдың 17-19 сәуір аралығында Президент Н.Ә.Назарбаевтың Малайзияға ресми сапары болды. 1996 жылы Қазақстанға ресми сапармен Малайзияның премьер-министрі М.Мохамад, 2003 жылы Малайзияның Жоғарғы билеушісі С.Сираджуддин және 2011 жылы Малайзияның премьер-министрі Дато Сри Наджиб Тун Абдул Разак келді. 2011 жылдың мамыр айында Қазақстанға дипломатиялық қатынас тарихында алғаш рет Малайзияның Сыртқы істер министрі Анифа Аман, маусымда Малайзияның Премьер-министрі Дато Сри Наджиб Тун Абдул Разак және бұрынғы премьер-министрі А.Бадауи келіп кетті. Аталған сапар барысында Малайзияның премьер-министрі Н.Разак Дүниежүзілік ислам экономикалық форумына қатысты.
Қазақстандық туристер үшін Малайзия қаншалықты тартымды?
Малайзиядағы қонақүйлер салыстырмалы түрде арзан, көбінесе ыңғайлы, бөлмелер мен халықаралық сервис бар. Тұрғын үй алуан түрлілігінің көшбасшысы Куала-Лумпур: демократиялық хостелдар Чайнатаунда шоғырланған, сәнді бизнес қонақүйлерАлтын үшбұрышта орналасқан. Хостелда түнеу құны 15 MYR, екі бөлмелі 2 жұлдызды қонақүйде - 45 MYR, 5 жұлдызды қонақүйде - күніне 100 MYR басталады.
Ауылды жерлерінде қонақтарды жайлы ферма үйлері қарсы алады. Мысалы, Кота Кинабалу фермасында сіз 60 MYR, Кангарда - күніне 110 MYR тұра аласыз. Хостелде екі адамға арналған бөлменің бағасы 40 MYR, 3 жұлдызды қонақүйде - 60 MYR бастап, 5 жұлдызды қонақүйде - тәулігіне 80 MYR-ден басталады.
Лангкави мен Борнеода қонақ үйлер аз, және олар қаншалықты арзан болса, сүлгілерді ауыстыру сияқты кішкентай нәрселер үшін қосымша ақы төлеуге тура келеді. Жайлылықта демалу үшін сіз вилла (130 MYR бастап), палата (90 MYR бастап) немесе пәтерлерді (күніне 150 MYR бастап) жалға ала аласыз.
Қалай жетуге болады?
Туризмді дамыту мақсатында Малайзия Қазақстан азаматтарына біржақты негізде 30 күнге дейін визасыз режим енгізді. "Эйр Астана" әуекомпаниясы Алматы мен Куала-Лумпур арасында аптасына тікелей үш рейс жасайды.
Малайзияда көлік қозғалысы
Куала-Лумпур мен елдің ірі қалалары мен аралдарының арасында тұрақты әуе қатынасы орнатылған. Негізгі ұлттық авиатасымалдаушы - Малайзия әуе компаниясы, бірақ басқалары да бар: Air Asia, Firefly, Malindo Air, Raya Airways. Ең арзан ішкі рейстерді Air Asia ұйымдастырады.
Малайзияның түгелімен теміржолдармен қамтылған. Негізгі тасымалдаушы - KTM (ағылшын тіліндегі ресми веб-сайты бар), пойыздар 3 орынды және ұйықтайтын вагондармен жабдықталған: 1 және 2-ші орындарда кондиционерлер бар, бірақ 3-ші орын да өте ыңғайлы. Малайзия қалаларында автобуспен саяхаттау ең ыңғайлы және арзан.
Куала-Лумпурде 11 станциядан тұратын монорельс (билеттер - қашықтыққа байланысты 1.20-3.60 MYR) және жер үсті метросы (0.80-11 MYR) бар. Такси тұрақтары барлық жерде орналасқан, сіз көшеде де көлікті ұстай аласыз. Ең төменгі тарифтер сарғыш таксилерде (жету құны 3 MYR бастап), көгілдір тариф біршама қымбат. Велосипедтерді күніне 10-20 MYR-ге жалға алуға болады.
Малайзияда қайда баруға болады?
Малайзияның экскурсиялық бағдарламасы өте алуан түрлі. Табиғи көрнекті жерлерге тропикалық ормандар мен бай табиғаты мен флорасы бар ұлттық парктер, таңғажайып су асты әлемі бар қорықтар, Борнео аралындағы салқын таулар мен ерекше үңгірлер кіреді. Мәдени көрнекі орындардың қатарына Малайзияда тұратын әр түрлі халықтардың өмірі, қолөнері, сәулеті мен салт-дәстүрлері туралы толық мәлімет беретін әртүрлі ұлттық стильде салынған сәулеттік ғимараттар мен құрылыстар, ашық аспан астындағы мұражайлар жатады.
Малайзияның ең танымал курорттық аралдары - Лангкави және Пенанг - материктің солтүстік-батыс жағалауында, күндіз ауа температурасы +30 градустан төмендемейді. Лангкавидегі таза табиғат құмды жағажайлармен, ашық көк сулармен және су астындағы бай әлеммен үйлеседі, ал Пенанг жағажай демалысынан басқа туристерге көптеген судағы іс-шараларын ұсынады.
Малайзия - суға түсу үшін ең тартымды орындардың бірі. Мамандардың пікірінше, флора мен фауна Тынық мұхитына қарағанда әлдеқайда бай және алуан түрлі. Малайзия түбегінің батысында суға шомылу үшін ең жақсы уақыт - желтоқсаннан мамырға дейін, шығыста - наурыздан қазанға дейін, ал Сабах аралдарында маусым жыл бойы созылады.
Малайзияда Сипадан және Лайанг-Лайанг аралдары сияқты әлемге әйгілі аралдар бар. Сипадан аралы Сабахтың оңтүстік-шығыс жағалауында орналасқан. Аралдың ортасын бойлай жылы ағын су ағып тұрады, ол алуан түрлі теңіз жаратылыстарын тартады. Сипадан көбінесе Галапагос аралдарымен салыстырылады: маралдың 70-тен аса түрі және балықтың 200-ден астам түрі, түрлі акулалар, краб, омарта және көптеген тасбақалар, соның ішінде жасыл тасбақа және бисс тасбақасы бар.
Малайзия асханасы
Малайзия асханасы - бұл жергілікті халықтардың, қытай және үнді гастрономиялық дәстүрлерінің үйлесімі. Тағам дайындауда тек жаңа піскен тағамдарды және көптеген әртүрлі дәмдеуіштерді пайдалану болып табылады. Ұлттық тағамдардың негізі күріш, кеспе, сиыр еті, балық және теңіз өнімдерінен тұрады. Қоспа ретінде кокос сүтін береді, оның негізінде көптеген тұздықтар дайындалады, ыстық тағамнан тәттіге дейін қосылады. "Самбал" тәттісі - кавказдық аджиканың бір түрі, ал "лонтон" - бұл көкөністерден дайындалған рагу.
Тіске басар ретінде сіз "гадо-гадо" деп аталатын кокос сүті, жержаңғақ соусы мен чили қосылған көкөніс салатын алуыңызға болады.
Ұлттық сусындар ретінде кофе, шай, "мило" сұйық шоколады және лайм шырыны беріледі. "Туак" деп аталатын күріш арағы да ең танымал. Бұл сусыннан кейін жергілікті кофе, женьшень және қоюландырылған сүт қосылған қоспа күшті қалпына келтіруге көмектеседі.
Малайзия асхана, мейрамханалары ұлттық тағамдардың барлық алуан түрін ұсынады, сонымен қатар, үнді, қытай, тайланд, итальян, француз, америкалық, тіпті австралиялық асханалары бар мамандандырылған мекемелер де бар. Фаст-фуд ең танымал және авторлық мәзірі бар сәнді мейрамханаларда жоқ емес. Көшеде ең арзан, дәмді және толықтай қауіпсіз тағам сатылады: балық шелпектерінің бағасы 3-4 MYR, екі адамға арналған толық ас - 15-20 MYR. Туристерге арналған кафеде бір адамға 20 MYR, фаст-фуд - 10-15 MYR, премиум-мейрамханаларда - алкогольді қоспағанда, 50-60 MYR-ге ас ішуге болады.
Малайзиядағы қауіпсіздік
Малайзия - Оңтүстік-Шығыс Азиядағы туристер үшін ең қауіпсіз елдердің бірі. Мұндағы кран суын ішуге болады, бірақ қайнатылған немесе құтыдағы суды ішкен жөн. Көше сатушыларынан тағамды оның тазалығы мен сапасына алаңдамай сатып алуға болады. Елімізде қылмыс деңгейі жоғары емес, бірақ адамдар көп жиналатын жерлерде туристтер заттарына мұқият болғаны жөн.
Малайзияда жеке жағажайлар жоқ, сондықтан жағажайдың барлық ережесерін сақтауыңыз қажет. Мешіттерге немесе малай ауылдарына барғанда шорты, қысқа футболка мен юбка киюге болмайды. Біреудің үйіне немесе ғибадатханасына кірер алдында аяқ киімді шешіп кіргеніңіз дұрыс. Сіз сол қолыңызбен тамақ іше алмайсыз, және сол қолмен жергілікті тұрғындарға бірнәрсе беру балағаттағанмен тең, себебі, бұл елде сол қол тек гигиеналық мақсаттарға арналған. Таиландтағы сияқты Малайзияда да ешкімді, тіпті кішкентай балаларды да басынан сипауға болмайды.
Қандай кәдесыйлар әкелуге болады
Малайзиядан әдетте қалайы және күміс бұйымдарын, Борнео аралынан батик, өрілген және ағаштан жасалған ою-өрнектер және керемет дизайндағы алтын бұйымдар әкелінеді. Электроника, брендтік сағаттарға да мұнда таңдау көп.
Куала-Лумпурдегі Букит Бинтанг алаңында елдегі ең ірі сауда орталықтары мен ойын-сауықтың барлық түрлері шоғырланған. Нағыз малай кәдесыйларын Петалинг көшесі мен Чайнатауннан іздеу керек. Кептірілген жануарлар мен жәндіктерді сатып алмағаныңыз жөн, себебі, Қызыл кітапқа енген түрін алып қойып, кедендік бақылау кезінде көп қиындыққа ұшырауыңыз мүмкін. Алтын бұйымдарды сатып алу кезінде сіз алтынның құрамы мен салмағын нақты көрсететін чекті талап етуіңіз қажет.
Пенангта сапалы тоқыма, спорттық жабдықтар, қолөнер және зергерлік бұйымдар назар аударуға тұрарлық. Джорджтаундағы саудагерлердің баратын орталық - бұл брендті дүкендер, түрлі базарлар. Лангкавидің солтүстік-батыс жағалауында "Шығыс ауылы" көшесінде сувенирлік дүкендер, бутиктер, кафе мен аттракциондар кешені бар.
Дүкендер 9:30-дан 19:00-ге дейін, жеке дүкендер - 18:00-ге дейін, супермаркеттер - 10:00-ден 22:00-ге дейін. Жексенбіде ірі сауда орталықтары жұмыс істейді. Бажсыз салық Лабуан, Лангкави, Куала-Лумпур, Пенанг халықаралық әуежайы және басқа жерлерде орналасқан.