бойынша жаңалық Болгария

Қысқаша мәлімет

Орналасуы: Оңтүстік-шығыс Еропа, Балқан түбегінің шығыс бөлігі
Астанасы: София
Ірі қалалары: Пловдив, Варна, Бургас, Русе, Стара-Загора, Плевен, Добрич, Перник
Жер көлемі: 110 993 шаршы шақырым
Телефон коды: +359
Қазақстанмен уақыт айырмашылығы: -3 сағат
Сағаттық белдеуі: GMT+3
Виза: шенген
Тілі: болгар, тұрғындардың басым бөлігі ағылшын тілінде сөйлейді
Валютасы: Лев (лёв)
Халқы: 2018 жылы 31 желтоқсанда 7 000 039 адам, оның ішінде болгарлар - 85 пайыз
Діни сенімдері: 82 пайызы - шығыс-православ христиан
Жол қозғалысы: оң жақты қозғалыс
Тоқ көзінің түрі: F және C (Қазақстандыкімен бірдей) 50 Гц.

Болгарияның климаты мен географиясы

Болгария Қара теңіздің батыс жағалауында орналасқан, солтүстігі Румыниямен, оңтүстігі Грекия және Түркиямен, батысы - Сербия және Солтүстік Македониямен шектеседі. Көлемі үлкен болмасада Болгарияның ландшафты әр алуан болып келеді. Болгарияның шекарасының ұзындығы 2264 шақырым. Бұл ретте өзен шекарасы 680 шақырым, ал Қара теңіз жағалауы - 400 шақырым; оңтүстік және батыс шекараларында негізінен тау жоталары орналасқан. 

Болгарияда үш тау жүйесі бар: Пирин, Рила және Родопа. Қара теңіздегі ең шығыс облыстары төбе болып келеді, олар бірте-бірте батысқа қарай биіктей береді, ал елдің шеткі батыс бөлігі биік таулы болып келеді. Елдің үштен екі бөлігі - жазық. Болгарияның орташа биіктігі - 470 метр. 

Болгарияда ауа райы жыл мезгілдеріне сай нормативтеріне сай келеді. Қысы суық, қар мол түседі. Жазы ыстық, әрі құрғақ. Көктем мен күзде жаңбыр.

© pixabay.com

Болгария экономикасы

Артықшылықтары: тұрақты нарықтық экономикаға табысты көшті. Төмен инфляция (2,4 пайыз). Ел ЕО бірыңғай нарығының мүшесі. Экономикалық өсу үдерісі салыстырмалы түрде (ЕО бойынша орташадан жоғары) жақсы және мемлекеттік қарызы (ЕО бойынша орташадан төмен) төмен. Бүгінгі таңда бір жылда 5 пайызға экономиканың айтарлықтай тұрақты өсуі байқалады. ЕО біршама елдерімен салыстырғанда білім саласы арзан әрі сапалы. Ауыл шаруашылығын дамыту қолға алынған. Болгарияның орналасу орнының арқасында балық шаруашылығы мен балық аулау жақсы дамыған. Ел аумағында тек кооперативтік ғана емес, сондай-ақ теңіз байлықтарын аулаумен айналысатын ірі мемлекеттік кәсіпорындар бар. 

Болгария тарихы 

Болгарияның тарихы неолит дәуірінен басталады. Кіші Азия аумағынан көшпенді отырықшы тайпалары мекендеген. Өз тарихында Болгария бірнеше елдің отарында болды: фракиялық Одрис патшалығы, грек Македониясы құрамында болды, Рим империясының құрамына, кейінірек Византия құрамында, ал XV ғасырда Болгарияны Осман империясы жаулап алды.

Бірінші Болгар патшалығы 681 жылы Фракияға азиялық бұлғар көшпенділердің келуімен, хазарлардың шапқыншылығымен Украина мен Оңтүстік Ресей даласынан кетуге мәжбүр болған. Жергілікті славян халқы мен көшпенділер арасында пайда болған одақ Византияға қарсы жорықтарда өте табысты болды және IX ғасырға Болгар патшалығын кеңейтуге мүмкіндік берді. Болгар патшалығы славян мемлекетінің тарихында бірінші болды, ал 863 жылы ағайынды Кирилл мен Мефодий славян әліпбиін - кириллицаны құрастырды. 865 жылы Борис патша христиан дінін қабылдап, славяндар мен булгарлар арасындағы шекараны жоюға және бірыңғай этнос - болгар құруға мүмкіндік берді.

1018-1186 жылдары аралығында Болгар патшалығы қайтадан Византия құрамында болды және тек 1187 жылы Асен, Петр және Калоян көтерілісі Болгарияның бір бөлігін бөлуге мүмкіндік берді. Осылайша Екінші Болгар патшалығы пайда болды. 1352 жылы басталған Осман империясының Балқан түбегіне тұрақты шабуылдары салдарынан Екінші Болгар патшалығы құлдырады.

Осман империясының бесжүзжылдық үстемдігі нәтижесінде Болгария мүлдем құлдырады, халқы азайып, қалалары қирады. XV ғасырда Болгар билік органдары өз өмір сүруін тоқтатты, ал шіркеу өз дербестігін жоғалтып, Константинополь Патриархының бағынатын болды. XVII ғасырда Осман империясының қысымы әлсіреді. Осы уақытта ұлттық қозғалыс қайта жанданып, болгар халқының тарихи сана-сезіміне деген қызығушылығы артып, әдеби тілі қалыптаты, өз мәдениетіне деген қызығушылықтары жанданады, алғашқы мектептер, театрлар пайда болады, болгар тілінде газеттер басыла бастайды.

Үшінші Болгар патшалығы. 1937 жылы Югославиямен "мызғымас әлем және шынайы және мәңгілік достық" туралы шартқа қол қойылғанына қарамастан, Екінші дүниежүзілік соғыс кезінде Болгария өзінің одақтасы ретінде Германияны таңдайды және өз әскерлерін көрші елдің аумағына енгізеді, сол арқылы Герман интервенциясын қолдайды. Борис патшасының бағытты өзгерту әрекеті табысқа әкелмеді. Ол мерзімінен бұрын қайтыс болғаннан кейін таққа оның 6 жасар ұлы Симеон II отырады, кейіннен ол Испанияға қашып кетеді. 1944 жылы Кеңес әскерлері Болгарияға кіреді және 1944-1945 жылдары болгар әскері Кеңес Қарулы күштері құрамында Германия мен оның одақтастарына қарсы жауынгерлік іс-қимылдарды бастайды. 1944 жылы билік Тодор Живковтың басшылығымен коммунистерге өтеді. 1946 жылы референдум нәтижесінде монархия жойылып, Болгария өзін премьер-министр басқаратын республика деп жариялайды.

Коммунистік Болгария. Бұл елді жұмыс орындарымен, жаңа техникамен, түрлі тауарлармен және азық-түлікпен қамтамасыз етіп қана қоймай, ірі экспорттаушы мемлекет болуға мүмкіндік берді. Болгар экспортының басты тұтынушысы, әрине, КСРО болды. Осылайша, кеңестік республикаларға өнеркәсіптік және тоқыма тауарлары, ауыл шаруашылығы өнімдері, әртүрлі консервілер, темекі өнімдері, алкогольді ішімдіктер (коньяк, сыра) және алғашқы ЭЕМ (электронды есептегіш машина) белсенді жеткізілді, ал Болгар курорттары кеңес азаматтарының демалатын орны болды. Коммунистік құрылым құлады, ал Компартияның 78 жастағы көшбасшысы Тодор Живков тұтқынға алынып, кейін сыбайлас жемқорлық пен парақорлық бойынша айып тағылды.

Қазіргі Болгария Батыс пен еуроинтеграцияға бағыт алды. Мәселен, 2004 жылы 29 наурызда ел НАТО-ға, ал 2007 жылғы 1 қаңтарда - Еуропалық одаққа кірді. Жан-жақты жаңғыртуды жүргізе отырып, Болгария жыл сайын шетелдік туристер үшін тартымды, жазғы және қысқы демалыс үшін танымал бағыт болып келеді. Барлық жерде жаңа қонақ үйлердің құрылысы, инфрақұрылымды дамыту, қызмет көрсету сапасын арттыру және сервистерді әртараптандыру Болгария туристік ағынын бірнеше рет арттыруға мүмкіндік берді.

© pixabay.com

Қазақстандық туристер үшін Болгария қаншалықты тартымды?

Болгария кез келген турист үшін таптырмас ел: жағажайлық демалыс, қасиетті орындар мен емдік шипажайлар, сәулет стильдерінің таңғажайып өрістері мен көне ескерткіштер, керемет табиғат, тау шаңғысы курорттары мен эко-маршруттардың таза ауасы, ең бастысы - барлығы жақын маңда әрі жинақы орналасқан. Бір барғанда бірнеше аймағын қамтуға мүмкіндік бар. 

Жағажайда демалуды қалайтындар үшін көптеген атақты курорттарбар: Күн шуақыт жағажай, Поморие, Алтын құмдар, Русалка, Күн шуақты күн және тағы басқалар. Болгариядағы Қара теңіз жылы, құмды жағажайлар таза, ал айналасы табиғат пен сәулет сұлулығын береді. Елде ірі қалалар көп емес, бірақ София мен Пловдиваны зерттеуге бүкіл еңбек демалысын жұмсауға болады. Болгар қалалары салт-дәстүрмен және ескі ғимараттарға тұнып тұр, әр ауданда көне ғибадатхананы немесе ескерткішті кездестіруге болады, сондықтан қала туризмі өте қызықты.

Монастырлар, шіркеулер мен храмдар да туризмнің жеке түрінің негізі болып табылады, христиан Болгариясының қасиетті жерлеріне зиярат ету - танымал әрі сұранысқа ие бағыт. Тіпті ерекше діни саяхатшыларға да елорданың басты ғибадатханаларына, сондай-ақ осы заманға дейін жақсы сақталған бірегей Рильдік және Бачков монастырьларына бару керек.

Желтоқсан-сәуір айларында Болгария райдерлерді қонаққа күтеді, олар үшін көркем тауларда 10-нан аса тау шаңғысы курорттары мен спорт орталықтары салынды, олардың әрқайсысы бірегей.

Болгарияда сауықтыру демалысы бүкіл Еуропада танымал, туристер жергілікті бальнеологиялық курорттарда, минералды сулар мен емдік балшықтарда, жұмсақ климатпен және таудың, ормандардың және тамаша үйлескен теңіздің таза ауасымен денсаулықтарын түзеуге барады. 

Ең арзан турлар Болгарияға маусымаралықта сәуір, қазан-қараша айларында сатылады, ал ең қымбат - шілде және тамыз. Ал спа-шипажайларында үнемдеу мүмкін емес, себебі олар жыл он екі ай ашық, сондықтан Сандански, Банкя, Велинград, Девинде баға аса өзгермейді. Үнемді демалыс. Төменгі Маусымда Болгарияға турлар бағасы 45 мың рубльден (екі адамға, 10-11 түнге, Мәскеуден), ал жоғары — 55 мың рубльден тұрады. Бұл жолдаманың ең төменгі бағасы. Бұл сома үшін сіз теңізден алыс 2-3* қонақ үйінде немесе апартаменттерде тамақтанбастан немесе таңғы аспен өмір сүресіз.

Үнемді демалыс. Төменгі маусымда Болгарияға турлар бағасы 260 мың теңгеден (екі адамға, бірақ ұшақ билетін бір адамға ғана есептелген), ал жоғары - 320 мың теңгеден басталады. Бұл жолдаманың ең төменгі бағасы. Бұл сома үшін сіз теңізден алыс 2-3 жұлдызды қонақүнде тек таңғы аспен өмір сүресіз.

Әдемі демалыс. 4-5 жұлдызды қонақүйлер Екі адамға 10 түнге бару үшін жоғары маусымға 520 мың теңге төлеу керек. Ultra all inclusive ұсынатын 5 жұлдызды қонақүйлерде демалу құны едәуір қомақты болатыны сөзсіз. 

Қалай жетуге болады?

Болгария туристерді Софияда, Бургаста, Пловдивада және Варнада 4 халықаралық әуежайда қарсы алады. Сондай-ақ пойызбен, теңізде немесе Дунай арқылы кемелермен, автобус немесе өз көлігіңізбен жетуге болады.

© pixabay.com

Болгариядағы көлік қозғалысы

Болгарияда ішкі әуе қатынасы нашар дамыған және елорданы тек екі әуежай байланыстырады. Софиядан Варнаға тікелей ұшу бір сағатқа созылады. Бірақ темір жол желісі жақсы. Пойызда Софиядан Пловдивке дейін 4 сағат, астанадан Бургасқа 8 сағат. Автобустағы сапардың бағасы жайлылық деңгейіне байланысты. Қосымша бонус: қозғалыс және бағыт кестесі кириллицамен жазылған.

Елдің қалаларында автобустар, троллейбустар және маршруттық такси жүруде, ал Софияда көліктің негізгі түрі трамвайлар мен метро болып табылады. Таксиге отырған кезде сақ болу керек: елде такси атауын жамылып жүрген жеке тұлғалардың көбі туристердің қауіпсіздігіне кепілдік бермейді. Телефон арқылы көлікке тапсырыс берген дұрыс.

Болгарияда автокөлікті жалға алу үшін 21 жастан асқан және халықаралық жүргізуші куәлігі болуы керек. Маңызды сәт: елде алкогольдік ішімдік ішкеннен кейін көлік тізгініне отыруға болмайды - бұл үшін жауапқа тартылуыңыз мүмкін. Құқық қорғау органдарына пара беру қатаң тыйым салынған, бұл үшін жазаға тартылады. Автокөлікті жалға алған, бірақ халықаралық жүргізуші куәлігі жоқ азаматтарға жиі негізсіз айыппұл салынады. Ел бойынша дербес сапарлар үшін көптеген Болгария жолдарынан өтуге рұқсат беретін виньетканың алдыңғы әйнегіне арнайы жапсырманы сатып алу керек. Мұндай жапсырмасыз жүру айыппұлдармен реттеледі.

Тау шаңғысы курорттарындағы қонақ үйлер қонақтарға трансфер ұсынады. Қонақ үй деңгейіне байланысты ол тегін болады.

© pixabay.com

Болгарияда қайда баруға болады?

Болгария - бұл тек теңіз бен күн шуақты ел ғана емес, бұл тарих пен мәдениет, көркем қалалар мен мұражайлар, ежелгі монастырлар мен заманауи сәулет мекені.

София. Елорданың барлық көрікті жерлері қаланың орталығында орналасқан. Бұл жерде Баня-Баши мешітінің мұнарасы, қабырғалардағы түрлі-түсті өрнектелген минералды монша, төбесі күмбездеп жабылған дөңгелек ғимарат Свети Георги (Әулие Георгий)  - II-III ғасырларда салынған храмның бір бөлігі, қала атауына себепші болған София шіркеулері және Света Неделя (Әулие Воскресения) соборы. Ең ірі сауда көшесінде - Витоша бульварында - Богослов академиясы, б.з.д. IV және III ғасырларда атақты Панагюралық алтын қазына заттарын сақтайтын тарихи мұражай (мифологиялық сюжеттерге жазылған алтын тостағандар). Орыс-түрік соғысы кезінде қаза тапқан орыс жауынгерлеріне арналған Әулие Николай шіркеуі өте әдемі. Осман империясының қысымынан Болгария бостандығы үшін шайқаста қаза болған орыс жауынгерін еске түсіретін Александр Невский соборының алтын күмбезі алыстан көрінеді. Бұл Софиядағы әдемі соборлардың бірі.

Варна - Еуропаның ежелгі қалаларының бірі, б.з.д. VI ғасырдан бері өзінің жылнамасын жүргізіп келе жатқан, қазіргі таңда Болгарияның маңызды өнеркәсіптік және мәдени орталығы болып табылады. Экономиканың қарқынды дамуына, қазіргі заманғы әкімшілік ғимараттардың құрылысына қарамастан, Варна әлі күнге дейін мамандарды таңғалдыратын көне тарих бай. Варна қорымын қазу кезінде фракилерге дейін осында тұрған белгісіз ежелгі халыққа тиесілі алтын қазына табылды.

Плевна - тарихқа тұнған қала. "1877 жылы Плевнаны босату" тарихи мұражайы император Александр II жеңілген Осман-Пашамен кездескен үйде орналасқан. Ал қырғын шайқастар жүргізілген Оңтүстік төбе Скобелев паркіне айналды. Қаланың үстінен биік төбеде Плевен эпопеясының көрінісі - тағы бір мұражай ашылды. Бүгінде Плевна - орталық көшелері жаяу жүргіншілер аймағы деп жарияланған көрікті қала.

Пловдивте әлі күнге дейін қаланы 342 жылы жаулап алған Македонский II амфитеатрының антикалық фрагменттері, базиликтер және қалалық форум сақталған. Қазіргі уақытта театр қайта қалпына келтірілді, онда түрлі қойылымдар қойылады. Туристердің қызығушылығын Еуропадағы ескі сағат мұнарасы, "Имарет" және "Джумая" түріктер билеген замандағы мешіттер қызықтырады. Ортағасырлық ескі Пловдив көшесі көптеген суретшілерді тартады. Ескі қаланың 200-ден аса ғимараты тарих ескерткіштері деп жарияланды. Ұлы Тырново қаласына баруды да ұмытпаңыз. Ол, өзінің бірегей сәулетімен көптеген тарихи ескерткіштерімен сізді таң қалдырады және осы қалада Қасиетті Богородица шіркеуі және Қырық әулие азапталушы және Әулие Петр мен Павел сәулет үлгілерін көруге болады. 

Бургастың ең танымал көрікті жерлерінің бірі -7 шақырымға созылған ескерткіштер мен мүсіндері бар теңіз саябағы. Тарихи және табиғи-ғылыми мұражайлар, сондай-ақ римдіктер уақытында емдік минералды көздермен қатар салынған ежелгі Бургшас моншалары қызықтырмай қоймайды.

© pixabay.com

Ең ескі әрі танымал курорт "Рила" ұлттық саябағының шекарасында Софиядан тек 1,5 сағаттық жолда орналасқан. Боровец тек 40 шақырымнан аса жолды игеріп қана қоймай, сонымен қатар жер бетіндегі клубтар мен барларда жақсы демалуға мүмкіндік береді. Кешкі сырғанауға арналған жолдар бар. Сәл батыста шағын Паничище тау шаңғысы орталығы бар. Егер шаңғыдан шаршасаңыз, жергілікті көлдерге серуендеуге, "Скакавица" қарағай қорығына барыңыз немесе Сапарев - монша қалашығына түсіңіз - қайнаған гейзері бар белгілі бальнеологиялық сауықтыру. Сондай-ақ, Риль тауларында Семково және Малевица курорттары жұмыс істейді. Банско - елдің ең танымал курорттарының бірі. Пирин тауының баурайында орналасқан. Ең демократиялық баға саясаты бар орын болып саналады, 65 шақырым әртүрлі трассалар, соның ішінде 11 шақырымы бірегей тың орман трассасы бар. Витош тау алқабында барлық деңгейдегі райдерлерге арналған трассалары бар Витош шаңғы кешені орналасқан - онда жаңадан бастаушыларға және экстремалдарға да сырғанайтын жер табылады. Желтоқсан айынан сәуір айына дейін "Витош" сағатына 3150-ге дейін қонақтарды қабылдайды. 

© pixabay.com

Негізгі Болгария курорттарында жағажайлар құмды, жалпы және тегін болып келеді. Болгар жағажайларының көпшілігі Еуропалық Одақтың көгілдір туымен мақтана алады - экологиялық тазалық белгісі. Жағажайларда волейбол немесе теннис ойнауға, веломобиль алуға, атпен серуендеуге болады. Шытырман оқиғаларды, тусовкаларды және түнгі өмірді қалайтын жастар үшін Күн Жағалауы мен Алтын Құмның жағажайларына назар аудару қажет - мұнда ең белсенді демалыс үшін барлық жағдай бар. Жайлы демалысты және тынығуды қалайтындар үшін Ахтополь, Китен, Обзор, Царево және Созополь сияқты курорттардың жағажайларына тікелей жол тартқаны дұрыс.

Болгария асханасы

Мұнда атақты "шоп" салаты (қызанақ, қияр және сүзбе ірімшік), "гювеч" көкөністері бар ет және "таратор" сорпасы - қияр және сарымсақ қосылған айраннан жасалған окрошка. Дәмді торба - жас қойдың еті, сәбіз, картоп, қызанақ және пияз сорпасы. Болгарлар пыржол әзірлегенді ұнатады. Бұл тордағы қуырылған ет. Немесе кебабчеттер-фарштың ұзын котлеттері. Содан кейін барлық тағам кезінде дастарханға шарап қойылады. Ет тағамдары - қызыл, балық - ақ.

© pixabay.com

"Мускаттары", аперитивтері, ракиясы және коньяктары танымал. Ракия (балқан крепкий алкогольдік ішімдігі, бренди) арасында ең жақсысы - жүзімнен жасалғаны, бірақ қара өріктен жасалғаны өте танымал. Шараптарының бәрі жақсы.

Болгариядағы қауіпсіздік

Курорттық жерлерде қалта ұрылары және тілінген сөмкелер - жиі болатын құбылыс. Киімдеріңізді қараусыз қалдырмаңыз, әмиянды немесе телефонды сақтау үшін артқы қалтаны пайдаланбаңыз, сөмкені жауып жүруді ұмытпаңыз және өзіңізбен бірге көп қолма-қол ақша алып жүрмеңіз. Алаяқтық көбінесе таксиде, банкоматтармен және валюта айырбастауда, соның ішінде ескі банкноттарды сатуға әрекеттермен байланысты. Әдеттегі қырағылық мұндай мәселелерден құтылуға септігін тигізеді. 

Өз көлігіңізбен саяхат кезінде салонда құнды заттарды қалдырмау ұсынылады, ал автомобильді ақылы тұрақтарда қоюға - шетелдік нөмірлері бар автокөлікті ұрлау, өкінішке орай, үнемі болып тұратын жағдай. 

Сығандарға тап болған жағдайда "болашағызды айтып беретіндермен" сөйлеспеңіз, кездейсоқ жолсеріктер жеткізбеңіз, танымайтын жандардан ішуге ұсыныстар түсіп жатса бас тартыңыз.

Пловдив қаласындағы Столпиново кварталы - Болгарияның басты көрнекі жері "минус" белгісімен. Әр түрлі басылымдар осы сығандар мекендеген ауданды "турист үшін әлемдегі ең қауіпті" деп атаған.

Тамақтан улануды болдырмау үшін қолды жиі жууға тырысыңыз, міндетті түрде жеміс-жидектерді мұқият жуыңыз, көшеде тамақ пен тәттілерді сатып алмаңыз және краннан су ішпеңіз, шөлмектегі суды пайдаланғаныңыз жөн. Сонымен қатар, Болгария қымбат емес және дәмді асхана мен емдік-асханаларға минералдар толы. Алкогольді тек дүкендерден сатып алуға кеңес беріледі - қолдан жасалған ішімдікті ішіп, улану қаупі бар. 

Демалыс кезінде бірінші күннен бастап күнге күйіп қалып, қалған күндерді қонақүйдің төрт қабырғасында өткізбес үшін, қалпақ, қолшатыр, күнге қарсы лосьон мен кремдерді пайдаланыңыз. 

Ғибадатханаларға (мешіт, шіркеу, монастырь, храм) барған кезде келушілердің сезімдеріне құрмет ретінде шолақ шалбар мен ашық жейдені ауыстырыңыз, әйелдер басын жауып жүргені абзал. Бұл қатаң талаптар емес, тек кеңестер. Шіркеулерде рұқсатсыз суретке түсудің қажеті жоқ, сонымен қатар әскери нысандарды түсірмегеніңіз өзіңізге жақсы.