Ресей сарапшылары қазақтың ішер асын неге санамалады?

Кеше Ресейдің «Стандарт» әлеуметтік-экономикалық консальтингтік-зертеу орталығының экономист-сарапшысы Олег Лурьев твиттердегі парақшасында қазақ халқының шамамен ай сайын қанша келі ет, қанша литр сүт, қанша бөлке нан тұтынатынын бір мәрте есептеп көрмек болғандарын жазды. Сөйтіп, Ресей сарапшыларының тізбелеуінше, біз қазірде жыл сайын жан басына шаққанда 40-45 келі ет,100 келі нан. Ай сайын жан басына шаққанда 30 литрдей сүт тұтынады екенбіз. Ал енді Ресей мамандары неліктен бұлайша қазақтың ішер асын санамалады? Алаш айнасы бұған да тереңдеп көруді жөн көрді.

Жалпы, нақ осы ретте сауал қойғанымызда отандық мамандардың дені Ресей сарапшыларының жайдан-жай қазақтың ас-ауқатын тізбелеп отырмағанын, қазір әлем халқы азық-түлік дағдарысына ұшырамаудың барлық тәсілдерін қарастырып жатқанын, осы тұста біз де қарап қалмай азық-түлік қауіпсіздігін нықтауымыз керектігін алға тартты.

Жаңабай Алдабергенов, экономист-ғалым:

– Қазір әлем жұртшылығы азық-түлік дағдарысына ұшыраудың алдында тұрғанда, Үкіметтің күнде бас ауыртып ойланатын өзекті жайттарының бірі осы болуы қажет. Бір айда халыққа қанша ет, сүт, нан қажет. Халық ай сайын қанша мөлшерде азық-түлік тұтынады? Отандық өнімнің үлесі қанша? Осы жағы есепке алынуы тиіс. Бізде статистика агенттігі бұл мәліметтерді бір жылға кешіктіріп барып есептейді. Мысалы, 1960-1970 жылдары Қазақстан халқы адам басына шаққанда жылына 45-50 келі ет жепті. Ал 1990 жылдары бұл көрсеткіш 70 келіге дейін жеткен. Ал қазір «қазақтың саны өсіп жатыр» дейміз, адам басына шаққанда орташа бір жылда жейтініміз – 45-47келі ет. Бағамдасақ, 1960 жылғы көрсеткішке дейін төмендеп кеткенбіз. Біз нанды пайдалануда да жоғары көрсеткішке жетпеппіз. 1960 жылы 140 келі нан жесек, қазір адам басына шаққанда жыл сайын 122 келі нан жейді екенбіз. Бұл көрсеткіш қазақ үшін өте төмен дәреже. Сондықтан нақ қазір біз үшін азық-түлік қауіпсіздігін қайта қарау қажет.

Осылайша мамандардың пайымдауынша, біз үшін - азық-түлік қауіпсіздігін сақтау шараларын сауатты меңгеру өте маңызды. Бұл ретте мамандар «Ресейге тұс-тұстан санкциялар салынып жатқан тұста бұл біз үшін өте маңызды жайттардың бірі. Күні ертең азық-түлік дағдарысы орын алып халық аш құрсақ болмауы үшін барлығын осы бастан жүйелеген абзал» деп отыр.

Нақ осы азық-түлік қауіпсіздігіне қатысты өткен аптада халықаралық сарапшы, Лондондағы корольдік университеттің профессоры Рейн Мюллерсон де өз пікірін білдіріп қалды. Мюллерсон бұл ретте «әлем ашқұрсақ болудан сақтануы керек. Осыны ойлаған әрбір мемлекет азық-түлік қауіпсіздігін нығайтып, тағамға қатысты тегеуріні мықты арнайы бағдарламалар арқылы жұмыс істеуі тиіс» деді. Сарапшының осылай деуі мұң екен, біршама елдер азық-түлікке қатысты қатаң талап қоятын шешімдер легін шығарып та үлгерді. Мысалы, бір ғана өткен аптада көршілес ТМД елдері азық-түлік қауіпсіздігіне қатысты мынадай шараларды қарастырыпты:

• Қырғыз елі азық-түліктен тарықпау мақсатында Орталық Азия елдері бірігіп, азық-түлік қауіпсіздігі қорын құруды ұсынды.

Материалдың толық нұсқасын "Алаш айнасынан" оқи аласыздар.