Темекі қойғым келмейді...

Қазір жасым алпысқа таяп қалды. Темекі шеккеніме қырық жылға жуықтады. Жора-жолдастан "Темекені қоймайсың ба" деген ақыл-кеңесін жиі құлағым шалады. Бірақ, өзім темекені қойғым келмейді. Бұл жерде мен темекені насихат еткім келіп отырған жоқ. Оны жас ұрпаққа да үгіт еткім келмейді. Лажы болса, мұндай жат әдеттен бойын аулақ ұстағанын қалаймын. Дегенмен, мен темекені шеккеннен ондай зиян шегіп жүрген жоқпын. Дәрігерлер оның денсаулыққа өте зиянды екенін айтады. Қазір темекінің сыртында оның зияндылығы жөнінде көзге бірден түсетін үлкен әріптермен жазылатын болы. Осының салдарынан кейбір жігіттер темекісін тастап кеткенін де білемін. Мен ол туралы ойланып та көрмеппін. Темекіні құшырлана шегіп, ойға берілгенді жақсы көремін. Өз ойым жеткен жерге дейін «Алаш айнасындағы» жаңа айдар арқылы осы сөздерімнің туралығын дәлелдеп көрмекпін.

Мен алғаш рет темекі шеккенде небәрі 14 жаста едім. Үлкендерге еліктеп темекі шегіп көргенді қаладым. Сөйтіп жүріп жасырынып темекі шегіп көрдім. Маған бірден ұнап кете қойған жоқ. Сосын оған біраз уақыт жолай қойған жоқпын. Ал жасым 17-ге келгенде мектептегі сыныптас балалар барлығы темекіге әуестене бастады. Мен де солардың қатарына қосылдым. Осылайша темекіні тұрақты түрде тұтынатын адамдардың санатына еніп кеткенді байқамай қалыппын. Алғашқыда оны ағаларымнан ұрлап шегіп жүрдім. Уақыт өте келе оған түрлі желеумен ата-анамнан ақша алатын болдым. Басқа мақсатқа ақша сұрап дүкенге келгенде темекі сатып алатын едім. Әрине, мектеп бітіргенше темекіні үйдегі үлкендерге көрсете қойған жоқпын. Әскер қатарына барып келдім. Сонда да темекі шеккенімді үйдегілерге бірден көрсетуге батылым жетпеді. Дегенмен, күндердің күнінде менің темекі шегіп жүргенімді әкем аңғарып қойды. Үстімнен темекінің иісі шығып тұрғанын аңғарып "Темекі шегіп жүрсің бе" деп сұрады. Өзі темекі шегіп көрмеген кісі еді. Ол кезде әкенің қас-қабағынан жасқанып өскен ұрпақ едік. Үндемей құтылдым. "Өзіңе жақсы болса, шеге бер" деді. Басқа ештеңе деген жоқ. Темекіні қоя салайын десем, бірнеше жылдан бері тұрақты түрде тұтынып жүргендіктен ол оңай болған жоқ. Осылай жүріп темекіні тұрақты түрде тұтынуға көштім.

Сөйтіп жүргенде ауыл әкімі басшысы қызмет атқаратын азаматпен жолықтым. Өзі менен 4-5 жас үлкендігі бар екен. Ол кісі күніне 4-5 қорап шегіп тастайды екен. Бір темекіні шегіп болғаннан кейін екіншісін бірден езуіне қыстыра бастайды. Оның себебін сұрағанда жас кезінен сондай әдет болып кеткенін жасыра қойған жоқ. "Денсаулығыңызға зиян емес пе" дедім. Ешқандай зиян тигізбейтінін айтты. Дәрігерлерге денсаулығын тексертіп көргенде ешқандай ауру емес екенін айтқан екен. Ол кісі қанша жылдан бері темекіні шегуін тоқтатқан емес. Осындай жайлар мені ойлантып тастады. Базбіреулер айтқандай темекі адам денсаулығына зиян емес шығар.

Материалдың толық нұсқасын "Алаш айнасынан" оқи аласыздар.